Lasten boeren nemen minst toe bij CDA en ChristenUnie

Bij het CDA en de ChristenUnie nemen de lasten voor boeren en tuinders het minst toe, bij D66, GroenLinks, de PvdA en de SP het meest. Dat meldt Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). CPB heeft op verzoek van het CDA, D66, GroenLinks, de SP, de PvdA en de ChristenUnie hun verkiezingsprogramma's geanalyseerd op effecten voor de leefomgeving. 

De resultaten zijn vanochtend (1 maart) gepresenteerd. Het Centraal Planbureau publiceerde de doorrekening van de verkiezingsprogramma's van 10 politieke partijen. Het ging om VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, Denk en 50Plus. "Vrijwel alle partijen vergroten de overheidsuitgaven en geven een impuls aan de economie. Bovendien zien we dat alle partijen de lasten voor bedrijven verhogen en dat de meeste partijen financiële lasten verschuiven naar toekomstige generaties", aldus CPB-directeur Pieter Hasekamp.

PBL analyseerde dus slechts de verkiezingsprogramma's van 6 partijen.  De kosten van de maatregelenpakketten om de emissies van de landbouw terug te dringen en de biodiversiteit te verbeteren bedragen ongeveer 1 miljard euro per jaar (CDA, SP en ChristenUnie), 1,3 miljard euro per jaar (PvdA), 1,6 miljard euro per jaar (D66) en 1,9 miljard euro per jaar (GroenLinks).

De nationale kosten zeggen niet alles over de lasten voor individuele boeren en tuinders, meldt PBL. "Deze lasten worden bepaald door kosten voor verplichte maatregelen of boeren met subsidies en heffingen te maken krijgen en of deze heffingen al dan niet terugvloeien naar de sector. Bij het CDA en de ChristenUnie nemen de lasten voor boeren en tuinders het minst toe, bij D66, GroenLinks, de PvdA en de SP het meest."

Alle partijen zetten in op vermindering van de stikstofdepositie en verbetering van de biodiversiteit, alleen de manier waarop verschilt. "Het CDA wil de veehouderij en het landbouwareaal in de huidige omvang behouden en zet daarom geen landbouwgrond om in natuur. Het CDA besteedt zijn budget voor natuur daarom volledig aan herstel van bestaande natuur."

Krimp veestapel
D66, GroenLinks, de PvdA, de SP en in mindere mate de ChristenUnie zetten juist in op krimp van de veestapel. PBL: "Bovendien willen deze partijen naast herstel van bestaande natuur, meer ruimte voor nieuwe natuur en extensieve landbouw op grond die nu door de gangbare landbouw wordt gebruikt. Ook zetten deze partijen meer geld uit het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer"

D66, GroenLinks en de PvdA verminderen de uitstoot van ammoniak het meest, aldus PBL. "Ze doen dit vooral door de veestapel te laten krimpen. D66 en GroenLinks doen dit vooral via opkoopregelingen, de PvdA kort ook alle bedrijven op hun dier- en fosfaatrechten. Het CDA, de ChristenUnie en de SP halen ongeveer dezelfde ammoniakreductie, maar minder dan de andere drie partijen. Het CDA bereikt deze reductie vooral met technische maatregelen, de SP via krimp van de veestapel en de ChristenUnie via een combinatie van beide."

Elk maatregelenpakket om de stikstofdepositie te verminderen en de biodiversiteit te verbeteren van de 10 verkiezingsprogramma's kent uitvoeringsonzekerheden, stelt het PBL. "Het CDA, de ChristenUnie en D66 zetten met het oog op de uitstoot door de veehouderij sterk in op technologie die nog in ontwikkeling is. Dit betreft met name zogenoemde integraal emissiearme stallen (CDA en ChristenUnie) en stallen waarin geen drijfmest wordt gevormd (D66). Het is de vraag of deze technologie tijdig beschikbaar komt en bij toepassing op grote schaal even effectief is als onder proefomstandigheden is gevonden", aldus de analyse. 

Bedrijfsbeëindiging
De effectiviteit van de beleidsinzet op krimp van de veestapel en van het landbouwareaal is afhankelijk van grootschalige bedrijfsbeëindiging in de veehouderij, stelt PBL. "D66 en GroenLinks zetten in op vrijwillige opkoop. Hierbij is het onzeker of voldoende bedrijven bereid zijn deel te nemen. De PvdA wil boeren generiek korten op de dier- en fosfaatrechten. Het is de vraag of de rechter dit korten accepteert, omdat de economische schade die bedrijven hierdoor oplopen mogelijk niet in verhouding staat tot het compensatiebudget dat de PvdA daarvoor beschikbaar stelt."

Het realiseren van de plannen van D66, GroenLinks, de PvdA en de SP vergt volgens PBL bovendien het grootschalig omzetten van gangbare landbouwgrond naar nieuwe natuur of naar extensief gebruik voor de landbouw. "Dat vergt een landinrichtingsopgave met een oppervlak ter grootte van de provincie Utrecht. Tenslotte wijkt de ambitie van de meeste partijen om een deel van het budget uit de structurele stikstofaanpak van het kabinet-Rutte III te besteden aan nieuwe natuur, af van recente afspraken tussen het Rijk en provincies. Hierin is afgesproken om geen geld uit te geven aan extra natuurontwikkeling boven op de afspraken in het Natuurpact. Deze ambitie kan alleen worden gerealiseerd als de provincies en het Rijk de afspraken heroverwegen. Daarnaast is het realiseren van areaaluitbreiding van natuur in het verleden moeizaam gebleken."

Verandering eetpatroon
De partijen verminderen de broeikasgasemissies uit landbouw en landgebruik in 2030 met 3 megaton (CDA) tot 8 megaton (D66 en GroenLinks) ten opzichte van het basispad, aldus PBL. "Krimp van de veestapel draagt naast energiemaatregelen in de glastuinbouw het meest bij aan de afname van de broeikasgasemissies uit de land- en tuinbouw."

PBL merkt op dat vermindering van de broeikasgasemissies in de Nederlandse landbouw niet betekent dat op mondiale schaal de emissies afnemen. Daarvoor is ook verandering van het eetpatroon van de bevolking nodig. "De ChristenUnie, D66 en GroenLinks, sturen dan ook op het verminderen van de Nederlandse consumptie van dierlijke eiwitten, met name door vlees duurder te maken. De prijsprikkel die de ChristenUnie beoogt, is het sterkst."

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.