Aviko-pool haalt het beste uit dramatische markt

Woensdag werden de poolprijzen in Dronten met gemengde gevoelens aan de pooldeelnemers gepresenteerd. ‘Enerzijds is het een waardeloos resultaat als je kijkt naar wat je eigenlijk zou moeten vangen om uit de kosten te komen, maar we hebben het beter gedaan dan de gemiddelde beursnoteringen. Je zou dus kunnen zeggen dat wij ons werk in een dramatische markt naar behoren hebben gedaan’, reageert Jan van Kempen, voorzitter van de Aardappel Telers Commissie (ATC).

De gemiddelde beursnotering in Emmeloord kwam over het gehele seizoen uit op 3,90 euro per 100 kg. Belgapom kwam niet verder dan 2,90 per 100 kg. Ook algemeen directeur van Aviko Potato, Dick Zelhorst, noemt de prestatie van de ATC best goed. ‘Als je ervan uitgaat dat de aardappelmarkt over 11 maanden op een niveau lag tussen de 3 en 4 euro, dan is het best goed als je in die tijd 6 euro weet te halen. Vooropgesteld dat ook deze prijs natuurlijk veel te laag is. Dat betekent dat er over al die maanden gemiddeld ruim 2 euro moet worden verdiend. Om op een gemiddelde van 6 euro uit te komen, moet je erg veel corrigeren.’

Aviko Potato geeft aan dat de gerealiseerde poolprijs een direct gevolg is van een overvoerde markt. Met een groei van 4 procent van het areaal in de vijf belangrijkste Europese landen en 13 procent meer opbrengst dan het gemiddelde in de afgelopen 10 jaar, lag het totale aanbod van oogst 2014 ruim 4 miljoen ton hoger dan de 24 miljoen ton die als uitgangspunt wordt gezien voor een evenwichtige marktwerking. Onder die omstandigheden raakte de markt in een dalende trend om op een constant niveau te blijven schommelen van rond de 3 euro per ton. Tot begin juni 2015 lag de markt op het lage niveau, maar dan komt de langverwachte stemming. De late aanplant in voorjaar 2015, de droge en koude weersomstandigheden én een areaalkrimp in Europa van 4 procent, deden de markt in een hoog tempo stijgen naar 15 euro per 100 kg.

Van die eindspurt heeft de ATC kunnen profiteren, want in de pool zonder voorverkoop heeft zij veel volume kunnen doorschuiven naar het eind van de markt. De strategie hierachter was dat het vaste lage prijsniveau weinig risico’s met zich meebracht. Veel lager was immers nauwelijks mogelijk. Daardoor kon een relatief groot deel van de poolaardappelen nog profiteren van de opleving aan het einde van het seizoen. Daarentegen moest de pool met voorverkoop vanwege de contractafspraken meer en eerder aardappelen verkopen. Daardoor blijft de poolprijs voor de aanzienlijk kleinere pool met voorverkoop steken op 5,36 per 100 kg. Voor oud Agrico telers die hiervoor hebben gekozen, geldt vanuit de overnameregeling een bodemprijs in beide pools van 7,60 per 100 kg over al die maanden. En daarmee komen zij er dit slechte aardappeljaar nog het beste vanaf.

Ook Aviko Potato had belang bij het doorschuiven van aardappelen richting het einde van het seizoen. Zelhorst: ‘Normaal gesproken schakelt de fabriek in week 29 over op vroege aardappelen, maar door het koude voorjaar zijn deze er twee à drie weken later en moeten we langer op oude aardappelen draaien. Er was dus voor beide kanten een belang in dit verhaal.’
De verwerkende industrieën draaiden op maximale capaciteit en konden daarmee inspelen op de extra vraag naar frites en aardappelproducten vanuit de overzeese gebieden. ‘De vraag kwam vooral uit Azië’, weet Zelhorst. ‘Dat had deels te maken met sluitingen van havens door stakingen aan de Westkust van de Verenigde Staten en met de gunstige eurodollar koers, maar de kooplust is structureel, dus de afzet blijft de komende jaren groeien. Azië wil niet alleen van de VS afhankelijk zijn, maar wil ook in Europa kopen. Als we concurrerend kunnen blijven, kunnen we zeker profiteren van die markt.’

Prijzen per ras en per ton: