Aan klikcontracten viel vorig jaar goed te verdienen

Nedato-telers die deelnamen aan het klikcontract hebben dit jaar het meest verdiend aan hun aardappelen. Het is één van vijf vormen binnen het flexsysteem waaronder ook twee pools. Coöperatiedirecteur Wim van de Ree geeft een toelichting op het marktseizoen 2015/16.

• Het Nedato Flex Systeem draaide in aardappelseizoen 2015 voor het tweede jaar. Voor die tijd konden telers deelnemen aan de traditionele pools die sinds 1963 bij de oprichting van Nedato functioneerden. Het flexsysteem geeft telers meer vrijheid, passend bij hun bedrijf met eigen keuze voor de mate van risico, speculatie, vaste en middenprijs.
• De meeste telers kiezen voor twee vormen binnen het systeem dat bestaat uit; vaste prijzen, dagprijzen, klikcontracten, top & bodempool en pool zonder voorverkoop. Vorig jaar kon er in de top & bodempool het meest worden verdiend en lag de vrije pool een stuk lager. Dit jaar steken de klikcontracten er boven uit. Dit systeem waarin de teler iets meer speculeert en meer betrokken is bij een jaar lang aardappelen verkopen, neemt toe in populariteit ten koste van vaste prijs.
• Bij Nedato zijn telers uit heel Zuid-Nederland aangesloten. Van het Brabantse zandgebied, Noord- en Zuid-Limburg, Flevopolder tot aan de teeltgebieden rondom omgeving Rotterdam en Schiphol. Geleidelijk komen er ook enkele telers uit België en Duitsland bij.
   

Door het flexibele poolsysteem met meerdere vormen, worden er meerdere uitbetalingsprijzen over oogst 2015 gepresenteerd. Hoe hebben deze het ervan afgebracht?
Telers in Nedato Flex Systeem realiseren gemiddeld 18,50 euro per 100 kg met klikcontracten. ‘Het gemiddelde bedrag van 15,40 euro voor alle fritesaardappelen in het Flexsysteem is eigenlijk een rekenkundige prijs, want iedere teler maakt zijn eigen keuzes binnen de vijf verschillende prijsvormingsystemen. Dat bepaalt hun prijs, er is niet één teler die dit bedrag maakt.
De gemiddelde gerealiseerde prijzen in de tafelaardappelpool komen gemiddeld uit op 18,40 euro per 100 kg. De variatie in prijzen is groot. Goede kwaliteiten worden sterk beloond en komen boven de 20 euro uit. Elk jaar opnieuw is het verschil tussen de beste en minste resultaten meer dan 100 procent, zo geeft Nedato in een persbericht aan.’

Met het beheren van één van de grootste tafelaardappelpools van Nederland, hebben jullie een goed beeld van die markt. Hoe lagen de kansen afgelopen seizoen?
‘Door de jaren heen liggen de vrije tafelaardappelen 2 à 3 cent boven de prijs van vrije fritesaardappelen. Dat is dit jaar ook zo. Onze tafelaardappelen gaan diverse kanten op. De retail is een redelijk stabiel afzetkanaal. De export liep in het begin aardig, maar zakte later qua volume iets in. In maart werd dat weer opgepakt. Vervolgens hebben we in april veel kunnen exporteren richting Oost-Europa, waar de oogst wat minder was. Verder was ook Afrika wat aan de markt. Hoewel alles een exportbestemming heeft gekregen, gedroeg de markt zich behoorlijk grillig.
 

Nedato is sterk vertegenwoordigd in het Zuidwesten. Dat teeltgebied kreeg in de zomer de volle laag. Wat heeft dat met de kwaliteit gedaan?
‘Bij de fritesaardappelen hadden de telers in het Zuidwesten last van rot door de zware neerslag. Dat zette wat druk op de markt, maar richting het einde van 2015 was dat aanbod van de markt verdwenen. Daarna liepen de aardappelen prima weg. Wel was er door de flinke nagroei in augustus sprake van wat bakproblemen en lage onderwatergewichten. Dat heeft echter niet tot grote problemen geleid. Verder leidden de vele ventilatieuren tot drukplekken, maar de gemiddelde kwaliteit was vrij goed waardoor we voor alle partijen een plek hebben kunnen vinden in de industrie.

De grote hoeveelheid neerslag in augustus en september 2015 was ook niet bevorderlijk voor een mooie schil van tafelaardappelen. Later was het drogen in de warme november en decembermaanden lastig. Dat is niet goed voor zilverschurft en de schilkwaliteit. Onze kwaliteitspremies bij de tafelpool zijn zo fors dat het telers stimuleert om naar een betere kwaliteit toe te werken. Oogst 2015 is dat best goed gegaan, alhoewel de schilkwaliteit niet altijd in de hand te houden was.’

De aanhoudende regen dit voorjaar trof een ander deel van Nederland. Heeft de wateroverlast impact voor jullie?
‘Uit een inventarisatie van ons areaal schatten wij dat er zo’n 20 tot 25 procent volledig verloren is. Daarnaast zijn er stukken waar de ruggen wat zijn afgespoeld. Dat zal groene aardappelen opleveren.  Ook is phytophthora fors in het gewas aanwezig. De telers proberen dat eruit te spuiten, maar de vraag is of dat lukt. Ook meststoffen zijn uitgespoeld. Ik betwijfel dus of alles van de overblijvende 75 procent  goed blijft. De schade is fors. Mocht het de komende periode dan ook nog eens droog blijven, dan gaan we hele vervelende beelden zien in het veld met verschralende gewassen. Bijkomende probleem is dat de vroegheid er ook niet helemaal is bij fritesaardappelen.’

Wat doet de latere start mogelijk met de marktvorming in het nieuwe seizoen?
‘In frites zijn we een aantal weken later. De aansluiting van Duitse vroege fritesrassen komt wel op tijd, maar de Nederlandse en Belgische niet. Van de industrie verneem ik dat als ze overgaan op nieuwe oogst, het handig is als je door kunt draaien. Na de Duitse vroege moeten ze wachten op nieuwe uit Nederland en België. De aansluiting er niet dit jaar. Dat kan stemming geven. Evenals de areaaluitbreiding van 3 à 4 procent; door de schade in heel Noordwest-Europa remt de opbrengstpotentie af. Zet je die feiten op een rij? Dan ga je richting een normale opbrengst. Samen met de uitbreiding van de friteslijnen en behoefte aan grondstof, dan is er hoop.’

Na afloop van het boekjaar betaalt Nedato dividend uit aan de leden. In de laatste jaren lag dat tussen de 100 en 167 euro per hectare. Het resultaat van het lopende boekjaar is nog niet bekend maar lijkt goed te zijn. Dit dividend is niet verwerkt in bovenstaande prijzen. Na de vergadering van aandeelhouders in januari wordt dit bekend.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.