Bovenmaatse poters bederven consumptiemarkt

De eerste paar maanden van aardappelseizoen 2015/16 zat bovenmaats pootgoed de consumptiemarkt danig in de weg, maar vanaf januari begon de markt meer te lopen. De uitblijvende exportvraag viel Sjaak Ermers, beheerder van de Eriva-pool, tegen, maar de vragende industrie bracht herstel. 

• De Eriva pool ging met oogst 2015 haar 26e jaar in. Het grootste deel van de consumptieaardappelen heeft als herkomst Flevoland. Over het volume van de pool doet Sjaak Ermers geen uitspraken maar hij zegt het te merken dat een bepaald volume nodig is om slagvaardig te wezen en om weerstand in de markt te hebben. ‘Je moet namelijk een bepaalde flexibiliteit kunnen bieden. Zeker als dingen tegen zitten. Wij verkopen meestal volumematig en niet op partijbasis.’
   
• De poolprijs van de fritesgeschikte kleiaardappelen 40 mm opwaarts is per ton, exclusief 6 procent BTW. De gemiddelde uitbetalingsprijs is van toepassing op week 13. De bewaarvergoeding bedraagt -/+ 1 euro per ton, excl. btw per week.
   
• Tenminste 60 procent is 50 mm opwaarts. De vergoeding voor de poolcommissie van 0,30 cent per ton, excl. btw, wordt in mindering op de poolprijs gebracht.

Welke ontwikkelingen hebben bijgedragen aan het poolresultaat?
De gemiddelde prijs over oogst 2015 bedraagt 168 euro per ton. De rassen Agria, Innovator, Lady Anna en Melody kunnen hier 5 euro per ton aan toevoegen. Fontane telers mogen 10 euro van de gemiddelde prijs aftrekken. Datzelfde geldt voor de Maritiema’s. Voor Ramos geldt geen toeslag of korting, maar voor Bintje wel; dat ras mag 15 euro van de middenprijs aftrekken. 
‘Wij hebben seizoen 2015/16 als een uniek jaar beleefd. In de voorafgaande tien jaar werd de poolprijs al snel duidelijk, omdat er na de oogst vanaf november bijna niets meer gebeurde. Dit jaar zagen we een bijzondere ontwikkeling van de markt.

Mede onder invloed van het wegvallen van één van de grootste industrieën door brand in de herfst. Na de druk in de eerste maanden, trad dit jaar een curieus herstel op waar de pool en de boer profijt van kon hebben. En dan doel ik niet enkel op de buitenkansen van 20 euro plus eind mei, begin juni. Daarvoor bood de markt ook al mogelijkheden om een goede aardappelprijs te scoren, want vanaf januari ging de markt vlotter lopen. Er kwamen kansen; een prijsstijging van 14 naar 16 euro op de termijnmarkt in twee weken is een substantieel prijsverschil. Dat geeft op dat moment een verwachtingswaarde weer. Er is marktwerking geweest afgelopen jaar. Niet door exportvraag vanuit Oost-Europa, want dat viel tegen, maar daarentegen is de industrie het hele seizoen vragend geweest. Als grootste koper heeft de industrie aan het marktherstel bijgedragen.’

Leveren pools als verkoopinstrument nog altijd een waardevolle bijdrage?
‘Het feit dat dit jaar vier bedrijven met hun poolprijs niet zo ver uit elkaar liggen; op het eerste gezicht rond de 16 à 17 euro, punten en komma’s daargelaten, dat is  1,5 euro boven de gemiddelde beursnotering, geeft de waarde van het instrument pool aan. Die plus is alleen realiseerbaar als er prijsfluctuaties zijn en de pools die unieke kansen eruit weten te pakken. Bij ons is het resultaat op een gedegen ouderwetse manier tot stand gekomen. De kansen waren er en daarmee bewijst het instrument pool zich. Het is een buitengewoon goed alternatief gebleken voor contracten. Dat is ook de reden dat wij in de brief naar de telers het tienjarig gemiddelde erbij vermelden (142,41 per ton excl btw over 2006-2015). Een pool kun je niet op één jaar afrekenen.’

Wat voor strategie zit erachter de Eriva-pool?
‘Wij proberen een situatie te creëren dat als de markt wil, dat we dan ook gas geven. Wil de markt niet, dan proberen we ook geen aanbod in de markt te leggen. Dit is een ideaal en dat lukt niet altijd, want je hebt meerdere rassen. In de ene situatie is een bepaald ras juist veel gevraagd, terwijl dat de andere keer juist niet is. Dan proberen we ons aanbod uit te stellen en gaan we pas de markt weer op als er vraag is. In een vragende markt proberen we sowieso wat harder mee te doen, dan kun je als bezitter meer geld dan wel betere condities vragen. Anders ben je alleen maar met marktbederf bezig.’

Waren er verder nog bijzonderheden die de markt afgelopen jaar hebben beïnvloed?
‘Dit seizoen waren er hooggespannen verwachtingen ten aanzien van de export naar Oost-Europa. Dat stelde uiteindelijk echter niets voor. Dat kwam doordat de handelshuizen hun bovenmaatse poters afroomden om hun eigen pootgoedprijs op niveau te houden. Dat pootgoed werd tegen lage prijzen op onze markt gedumpt; vanaf het begin werden die poters voor circa 10 euro aangeboden; op dat moment lag dat fors beneden de markt van fritesaardappelen. Ik vind het schandalig hoe ze daarmee onze markt kapot maken en de consumptietelers en -bedrijven het brood uit de bek stoten. Dat de markt zo bewust wordt ondermijnd, doet wel een beetje pijn. Uiteindelijk kwam dat later weer goed en zijn er geen grote schades ontstaan, omdat de wet van vraag en aanbod vanaf januari weer ging gelden. Maar dat wij ons daar in toenemende mate aan ergeren, mag je wel opschrijven.’

Het nieuwe seizoen kent al vanaf de eerste start uitzonderlijke omstandigheden. Waar loopt dat op uit?
‘Iedereen fixeert zich op het drama met de wateroverlast in het Zuidoosten. We moeten rekening houden met oogstdruk en een langere periode met aardappelen die kwaliteitsgebreken vertonen door de waterschade of phytophthora. Dat werkt marktbederf in de hand. Hoewel foto’s uit het getroffen gebied waarop het grote herstellende vermogen duidelijk wordt, mij wel enigszins gerust stellen.
Toch gaan de gevolgen van de waterschade absoluut problemen veroorzaken. De meeste zorgen heb ik over de eerste helft van het seizoen. Later in het seizoen kan er herstel komen, maar er kunnen altijd ook nog andere factoren optreden. In zijn algemeenheid verwacht ik dat de markt voor oogst 2016  kansrijker wordt. Daarbij gaan wij ons fixeren op de tweede helft. Dat betekent tijd winnen bij de telers die doorgaans eerder leveren. Dat zal kansen geven, maar ik ben daar voorzichtig in want in grote delen van de EU hebben ze geen wateroverlast gehad en is er sprake van een normale oogst.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.