'Geen verkoop betekent geen Belgapomnotering'

Moet de aardappelsector zich zorgen maken, omdat Belgapom al 3 weken niet genoteerd heeft?
"Het is zeker vervelend, en bij mijn weten is het de eerste keer dat dit het geval is. Voor de commissie was dit een moeilijke beslissing. Echter, gezien we een externe audit bij de bedrijven van de commissieleden laten uitvoeren, die moet verifiëren of de Belgapomnotering (meest gehanteerde prijs) correspondeert met de realiteit van de aankopen, kunnen we niet anders doen dan niet te noteren. Het gevolg van transparantie! Het is inderdaad zo dat er op dit moment een overvloed is aan vrije aardappelen, waarvoor geen interesse is als gevolg van de marktsituatie en het hoge aandeel van de contracten. Bovendien zijn er heel wat kwaliteitsproblemen; dat leidt tot het schuiven van de contracten, zodat een eventuele vraag op de vrije markt nog meer lam gelegd wordt."

Nederland noteert wel fritesaardappelen. Wat is er anders?
"De andere Belgische notering, PCA-FIWAP, noteert ook. Weliswaar met een 'indicatieve' prijs, op basis van informatie van hun contactpersonen, maar hierop is geen enkele controle. Wij vangen ook berichten op over allerhande prijzen, maar als we deze noteren in de vorm van een 'indicatieve notering' zou Belgapom in de problemen kunnen komen. Een ‘indicatieve notering’ is immers per definitie niet corresponderend met de realiteit van de effectieve aan- en verkoopmarkt. In Nederland, zo stellen we vast, zijn er ondanks de vele noteringen, blijkbaar voldoende transacties op de vrije markt om toch te noteren. Dit is de beslissing van de noteringscommissie en daarvoor moet u bij hen zijn."

Heeft een periode van niet-noteren gevolgen voor (de inbreng van) de cash settlement?
"Dat zou je aan de EEX moeten vragen. Wij kunnen geen Belgapomnotering de wereld insturen met het risico dat er problemen met de mededingingsautoriteiten in België ontstaan, omdat men een cash settlement moet berekenen. Ook de PCA-FIWAP noteert niet: zij geeft enkel een ‘indicatieve notering’ mee, omdat er geen of onvoldoende transacties zijn om te noteren. Het feit dat er niet genoteerd wordt, is veel erger voor de telers/handel die op de vrije markt actief zijn, want dat betekent dat de markt voor hen stil ligt."

Verwacht u dat dergelijke situaties zich vaker gaan voordoen?
"Dit is moeilijk in te schatten. In juni kreeg ik vragen voorgeschoteld hoe de sector zou reageren op een tekort aan aardappelen als gevolg van de hitte en droogte (de zomer van '76 was terug) en kijk waar we nu staan. Het is een feit dat zowel de industrie als de handel zich meer indekken met contracten. Ook de stijgende contractprijzen hebben invloed gehad. Vandaag de dag zie ik weinig redenen waarom bedrijven hun politiek zouden wijzigen. Maar ik ga ervan uit dat als de dingen zich in die richting ontwikkelen ook het overleg in de Belgische aardappelketen zich moet aanpassen. De contractuele aardappelteelt in België is al ingekaderd door de overeenkomst in het kader van de commissie contractuele landbouw van de voormalige landbouwminister Laruelle. Ik kan me voorstellen dat men deze sectorafspraken verder wil uitbreiden nu de contractteelt nog meer aan belang wint."

Worden er te veel aardappelen vooraf vastgelegd? Moeten er afzetmatig zaken veranderen?
"Ook de keuze voor een contract betreft een vorm van vrije markt. Niemand is verplicht om contracten aan te gaan. De industrie kiest bewust voor contracten. Het feit dat zij vaak hun fritesafzet contractueel vastleggen voor deze in het koelhuis ligt, houdt een te groot risico in. Ik denk dat ook voor veel telers, die steeds professioneler worden en grote investeringen doen, de vrije markt teveel risico kan inhouden.”

“Ik vermoed dat de aardappelsector de komende jaren op basis van sectoroverleg een nieuwe weg zal inslaan. Hoe die eruit zal zien, valt nu moeilijk te zeggen. Het is en blijft een feit dat de aardappelteelt in de Benelux en omliggende landen nog steeds mooie kansen heeft, met de stijgende vraag van over de hele wereld, maar dat het ook een teelt is die sterk afhankelijk is van het weer. Innovatie zoals nieuwe rassen en bredere opvolging van de teelt (onder meer met WatchITgrow) en een brede weersverzekering kunnen de situatie in de toekomst sterk beïnvloeden."