Negen vragen aan Leon Boer
Voor dit aardappelseizoen verder kijken dan EU-5
Fritesfabrieken bevinden zich in een uitdagende situatie. Hoe kunnen ze de kwaliteit van het product garanderen en tevens de prijs van eindproduct onder controle houden om de wereldwijde afzet op gang te houden, maar ook niet de teler benadelen. Leon Boer, hoofd inkoop bij Farm Frites, geeft toelichting over hoe het bedrijf uit Oudenhoorn inspeelt op de huidige situatie.
De aardappelmarkt bevindt zich dit seizoen in bijzonder vaarwater. Kunt u een korte schets maken van de onderwerpen die spelen?
‘Na de waterschade in juni is de nagroei van de aardappelen tegengevallen in zowel Nederland als België. De opbrengst komt hierdoor onder het langjarig gemiddelde te liggen. Het drogestofgehalte (onderwatergewicht) is juist zeer hoog. In de ‘normale’ oogstperiode is het veelal te droog geweest om te kunnen rooien met behoud van kwaliteit. Dit zijn voldoende redenen om een gespannen aardappelmarkt te creëren die begin oktober zijn hoogtepunt bereikt.’
Veel partijen hebben dit jaar met hoge tarrapercentages te maken in de vorm van groeischeuren en stootblauw. Vooral gewassen die in de regio’s groeide waar veel neerslag viel worden hierdoor gekenmerkt. Wat doet Farm Frites met deze tarra en wat brengt dit op voor de teler?
‘We proberen alle partijen een plek in onze fabrieken te geven. Desnoods naar onze vlokken- of pureefabriek. Tot heden is het ons goed gelukt om alles een plekje te geven. Uiteraard zullen we er alles aan doen om ook in de komende maanden dit vol te houden. Enkele updates en investeringen in onze fabrieken zijn al ingezet. We zien zeer snelle ontwikkeling van blauw in het logistieke traject naar de fabriek en moeten de keten zo kort mogelijk houden, waar we ook de telers hun medewerking nodig hebben om de klok rond (just in time) aan te leveren. Hierover zijn we dagelijks in contact met onze leveranciers.’
Ondernemen telers actie om de kwaliteit van de door hun geleverde partijen te verhogen? Gaan jullie met deze mensen in overleg voor een plan van aanpak?
‘We rijden rond met de elektronische aardappel om knelpunten bloot te leggen en hierop anticiperen. Zo kunnen we het maximale uit de rooimachine en inschuurlijn halen. Als aardappelinkooporganisatie geven we hiermee advies aan de telers, bovenop het reguliere bezoek dat onze buitendienstmedewerkers aan de telers brengen.’
Maakt de schaarste in goede aardappelen de fabrieken milder in hun kwaliteitseisen volgens u?
‘We moeten als fabriek de eindspecificaties van de producten die wereldwijd worden geëxporteerd kunnen waarborgen. De opgebouwde positie van de laatste jaren is het resultaat van een goede ketensamenwerking. Die mogen we niet in een jaar met mindere kwaliteit overspelen!’
Aanhoudende droogte, maar ook enkele dagen met nachtvorst, maken het rooien lastig. Hoeveel procent van de aardappelen bestemd voor Farm Frites moet nog worden gerooid en, gaat dit op tijd lukken? Leidt dit niet tot aanvoerproblemen richting de fabriek?
‘Sinds eind augustus kampen we met een uitzonderlijke situatie in de vorm van droog weer. We hebben daartoe in de regio’s – waar mogelijk – soms telers moeten vragen hun contracten eerder te leveren. Het is waar dat we inderdaad nu een achterstand hebben opgelopen voor wat betreft de afland leveringen. Na de regenval van de afgelopen dagen kunnen we meer ontvangen uit deze gebieden waar de achterstand het grootste is. We hebben in sommige gevallen de mogelijkheid om rooiers in te zetten uit andere gebieden waar de oogst reeds is afgerond. We doen er alles aan om – met inachtneming van de kwaliteit – in een korte periode de achterstand in te lopen.’
Farm Frites beschikt zelf over een fritesfabriek en aardappelteeltbedrijf in Polen. De import van Poolse aardappelen leidt momenteel tot discussie. Kunt u hier begrip voor opbrengen en is deze discussie terecht?
‘Er vindt dit jaar een uitzonderlijke situatie plaats in Noord-Europa. Waar we in het westen een tekort hebben, door waterschade en matige nagroei, is in Polen maar ook het Verenigd Koninkrijk het tegengestelde waar. Om het tekort aan aardappelen gedeeltelijk op te lossen worden aardappelen uit Polen geïmporteerd. Hierbij volgen we de eisen van alle betrokken partijen. Onze fabriek in Polen kent momenteel een overschot aan aardappelen. We ondersteunen onze Poolse boeren door hun overschot naar Nederland te halen omdat hier een tekort heerst. Farm Frites is niet actief met het kopen van zetmeelaardappelen in Noordoost-Nederland voor de frites productie.’
De totale aardappeloogst in de EU-5 is historisch laag. Hoe onzeker moet het aanbod zijn wil deze situatie voor fabrieken verontrustend worden en, wat heeft dit voor gevolgen met betrekking tot de prijsvorming?
‘Misschien moeten we ons dit seizoen niet alleen op de EU-5 richten maar ook breder kijken. Op z’n minst de EU-6 met daarbij Polen. In november wordt de balans opgemaakt. Polen heeft een flink aardappeloverschot dit jaar (1 tot 1,5 miljoen ton red.) en ook het Verenigd Koninkrijk is tot op heden actief als exporterend land op de aardappelmarkt.’
Welke effecten heeft de uitzonderlijke situatie op volgend jaar. Welke veranderingen kunnen we verwachten in de contractprijzen, het areaal en rassenpakket?
‘De groei van de verwerkende industrie blijft gestaag doorgaan. Dat geeft telers van poot- en fritesaardappelen in Noordwest-Europa een grote uitdaging. Met name in Nederland en België is dat het geval. Dit in de vorm van een stijgend areaal en een alsmaar vernieuwend rassenpakket. Dit is nodig om de gehele keten tot aan de consument te kunnen verbeteren. Welke prijs hierbij hoort is niet alleen afhankelijk van de vraag en aanbod op de aardappelmarkt, maar ook van andere landbouwgewassen.’
Een hogere aardappelprijs heeft ook gevolgen voor de fritesprijs. Beïnvloedt dit onze concurrentiepositie op de wereldmarkt voor frites?
‘Dat is zeker een mogelijkheid. Dit zagen we na afloop van oogst 2012 wel gebeuren. Een te hoge dagprijs voor aardappelen kan leiden tot stagnatie in de wereldwijde groei in afzet van aardappelproducten.’
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.