Wat is de groeipotentie van Belgische aardappelareaal?

Officiële cijfers zijn nog niet bekend voor 2016 maar, de meest recente schatting van PCA komt uit op 91.579 hectare consumptieaardappelen. En dat is een record. Zeker in vergelijking met de 79.504 hectare in 2015. Het gemiddelde over de laatste vijf jaar bedraagt ruim 76.000 hectare. De ambitie is in het land aanwezig om verder op te schakelen maar, is dat überhaupt mogelijk?

Website Vilt sprak op de Interpom in Kortrijk met Belgapom secretaris Romain Cools. Hij is overtuigd dat 100.000 hectare aardappelen haalbaar is. ‘In tien jaar tijd groeide we van 40.000 naar 89.599 hectare in 2015’, zegt hij. ‘Gezien de slechte prijzen voor suiker en graan is in de traditionele aardappelregio's een verdere verschuiving naar de teelt mogelijk.’ Waar de Belgische telers klem komen te zitten is de beschikbaarheid van geschikte grond en de verplichte teeltrotatie. ‘Veel meer dan 100.000 hectare is niet realistisch’, besluit Cools. Wel acht hij het goed mogelijk dat in 2018 de Belgische industrie 4,5 miljoen ton aardappelen verwerkt, tegenover 3,97 miljoen in 2015.

In Nederland houdt de beschikbaarheid van pootgoed de gemoederen onder consumptietelers bezig. Vooral zij die niet aan een fabriek zijn gelinkt. In België speelt dit misschien iets minder. Insiders achten een areaalgroei van 5 tot 8 procent onder normale omstandigheden mogelijk. Bij de huidige schatting van dik 91.000 hectare komt de 100.000 in het vizier. Seizoen 2016-2017 kan zowel in het voor- als nadeel van de teelt werken. Hoge vrije marktprijzen lonken telers meer uit te planten volgend voorjaar maar, niet alle contracten zijn op een gunstige wijze voor de teler afgehandeld. Die verhalen zijn bekend. Wellicht dat de areaalgroei dus vooral uit vrije teelt moet komen. Eerder doken ook verhaal op dat de uienteelt in België fors groeit. Is voor beide gewassen - vaak op één bedrijf - wel de ruimte?

‘Als onze industrie vandaag de dag de dubbele hoeveelheid aardappelproducten zou produceren dan raken we dit ook kwijt op de wereldmarkt’, stelt Cools overtuigd. ‘De toenemende wereldwijde vraag naar aardappelproducten is de drijvende kracht achter de Belgische aardappelexpansie’. Azië voert hierin de boventoon. Zij nemen een derde van alle producten af. ‘Als Belgapom willen we met de hele aardappelsector samenwerken om het rendement te verhogen. Dat was ook het beursthema van Interpom. Door preciezer te werken kunnen we groei realiseren.’ Cools roept onderzoeksinstellingen dan ook op hun onderzoek meer op rendement toe te spitsen.

Dat dit grote invloed kan hebben laat bijvoorbeeld de groei in Polen zien. In tien jaar tijd daalde het areaal van 569.000 naar 307.000 hectare terwijl de totale oogst afnam van 11,8 naar 9,1 miljoen ton. In 2016 werd net geen 30 ton per hectare gemiddeld geoogst. In 2008 bedroeg de gemiddelde Belgische opbrengst 43,72 ton/ha (bij een gemiddeld rendement van 4.489 euro/ha). Echter, van 40 naar 50 kost meer moeite dan van 30 naar 40. Cools is van mening dat precisielandbouw in grote mate bij kan dragen aan het verbeteren van de opbrengst maar, ook het telen van andere rassen die passen binnen het veranderende klimaat zijn een mogelijkheid.

Voor teeltseizoen 2017 start Belgapom, samen met een aantal onderzoeksinstituten, met het project Watch it Grow. Hierbij worden satellietbeelden gebruikt om aardappelpercelen in kaart te brengen. Eigenlijk gelijk aan Mijnakker dat ruim tien jaar terug in Nederland werd toegepast, en weer net zo hard verdween als het opkwam. ‘Met de beelden kunnen we per perceel over accurate oogstvoorspellingen beschikken wanneer ze op het veld staan. Dat gaat de marktwerking ongetwijfeld beïnvloeden.’ Een dubbelzinnige afsluiting van de Belgapom secretaris.