Belgische verwerking kan naar 4,5 miljoen ton groeien

De groeilimieten voor de Belgische fritesindustrie zijn nog niet bereikt, zo blijkt uit een artikel op website Vilt. Tijdens de laatste Interpom beurs in Kortrijk werd de Algemeen secretaris van het Belgapom secretariaat, de heer Cools, gevraagd naar de mogelijkheden.

Daarin noemt hij een aardappelareaal van 100.000 hectare en 4,5 miljoen ton verwerking in België. Is dat reëel? ‘Er zijn minder vrije aardappelen op de markt en dat zie je aan de prijzen. Die schommelen rond de 250 euro per ton. Gaat deze prijs omhoog, dan is het de vraag of het rendabel is ze te verwerken. Verwerkers leggen hun lijnen liever een tijdje stil. Tussen Kerst en Nieuwjaar sluiten een aantal fabrieken langer dan normaal’, weet Cools.

Cools hoort ook van telers die niet onder de 300 euro aardappelen willen verkopen. ‘Het is de vraag of de verwerking dit gaat betalen’, zegt hij. ‘Met die prijzen kunnen ze niet concurreren op de wereldmarkt. Ze zijn dan eerder geneigd lijnen stil te leggen, waarna de markt snel keert. Kijk er de prijsgrafieken maar op na. In jaren met hoge prijzen komt voor het seizoenseinde een zware terugval. Telers die altijd mikken op de hoogste prijs kunnen bedrogen uitkomen.’

De Belgapomnotering kan regelmatig op kritiek rekenen vanuit de aardappeltelers. Iedere vrijdag spreekt Cools met vier handelaren en vier verwerkers over de notering, zo licht hij de totstandkoming toe. ‘De prijs die we notering is de meest gehanteerde prijs van de dag ervoor. Hierin verschilt ze soms van de PCA-Fiwap notering. Zij nemen het verschil tussen de hoogste en laagste prijs, gedeeld door twee, plus de laagste prijs. Hierdoor vind je in de Belgapomnotering geen uitschieters.’

Is een notering zonder inbreng van telers wel geloofwaardig te noemen? Cools legt uit dat voorafgaand aan de notering, dertien jaar terug, wel gesproken is met landbouworganisaties. Echter, zij konden zich niet in de methodiek van Belgapom vinden en willen zowel de laagste als hoogste prijs melden. ‘Dit leidt alleen maar tot discussie’, meent Cools. ‘Als de prijs 230 euro is, met uitschieters van 250 euro voor topkwaliteit, dan wil iedere teler 250 euro. We krijgen het verwijt dat prijsafspraken worden gemaakt echter, alles is in lijn met de mededingingswet. Met de prijs kijken we terug op de afgelopen week. De aangegeven marktstemming kijkt naar vandaag en daar zit soms verschil in. In dertien jaar tijd is het tweemaal voorgekomen dat ik aankoopbonnen heb gecontroleerd. Aan zo’n notering gaan steeds heftige discussies vooraf. En als één van de handelaren of verwerkers niet in zijn kaarten laat kijken, dan komt dat ook uit. Met de dag waarop we onze geloofwaardigheid verliezen is het gedaan met de notering.’

Lang niet alle Belgische contractaardappeltelers kijken met volle tevredenheid terug naar afgelopen seizoen. Ook Cools kent de verhalen over bedrijven die vrije aardappelen moeten bijkopen om aan hun leverplicht te voldoen. Soms worden die kosten door beide partijen gedragen, soms draait de handel er voor op. ‘Sommige contracten hebben een maximum voor het aantal te contracteren tonnen per hectare. Contracteert de boer meer, dan staat er in de voorwaarden dat hij zelf opdraait voor te weinig geleverde tonnen’, weet de aardappelman. ‘Als alles correct is verlopen zoeken teler en afnemer naar een faire oplossing. Telers hebben de neiging problemen te verzwijgen echter, wanneer ze dit tijdig signaleren kan samen naar een oplossing worden gezocht.’

Heeft de aardappelteler geen baat bij een belangenbehartiger vraagt Vilt zich af? Cools vraagt zich af op zo’n organisatie kans van slagen heeft in de aardappelsector. ‘Het individualisme in de sector is heel groot. Er is geen enkele structuur die aardappeltelers verenigt. Daarnaast is de markt heel anders gestructureerd dan bijvoorbeeld diepvriesgroenten, die wel een belangenbehartiger heeft. Een samenwerking tussen teler en afnemer op de lange termijn werkt beter.’

Naast de afwikkeling van seizoen 2016 roept ook de beschikbaarheid van voldoende pootgoed de nodige vragen op. Op de vrije markt is nauwelijks nog pootgoed verkrijgbaar. Werkt dit als een rem voor de Belgische areaalgroei? ‘Pootgoed met groeischeuren komen in theorie op de consumptiemarkt. In de praktijk draait dat weleens anders uit. Ze kunnen dan op de zwarte markt als niet-gecertificeerd pootgoed komen’, aldus Cools. ‘De pootgoedsector moet er alles aan doen dit te vermijden. Feit is dat tal van monopolierassen uit het buitenland komen. Hierin heeft België de boot gemist. Ons oude ras Bintje blijft als vrij ras daarom een rol spelen.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.