Interview Gijsbrecht Gunter
'Fijne sortering houdt uiensector bezig'
Net zoals de aardappelen zijn ook de uien dit jaar fors kleiner. Het zet de sector voor grote uitdagingen en dat is dan ook het gesprek van de dag. Dat merkt ook Gijsbrecht Gunter, voorzitter van de Holland Onion Association.
Hoe significant is de fijnere sortering van dit seizoen voor uienafnemers?
"Er wordt volop over gesproken. In vergelijking tot aardappelen ligt het echter wel iets anders. De sorteerders verwerken de uien niet tot een eindproduct, zoals frites. In de eerste helft van het seizoen is vooral Afrika aan de markt, maar ook het Verre Oosten is dan actief en daar gaan veel fijnere sorteringen heen. In de tweede helft, na het nieuwe jaar, worden de grove uien pas echt aangesproken. Brazilië en het Verenigd Koninkrijk (VK) zijn bijvoorbeeld grote afnemers van grove uien."
Is het inmiddels een feit dat de uien dit jaar veel fijner zijn?
"In algemene zin is de sortering ontzettend fijn. Dat is in heel uientelend Europa het geval, maar toch zijn er regioverschillen. In Groningen en Drenthe zijn wel grove percelen te vinden, en ook uit Flevoland hoor je daarvan. In het zuidwesten van het land is het ronduit dramatisch. Je komt percelen van 15 ton per hectare tegen, waar alleen maar knikkers onder zitten. Dat is echt een punt van zorg. Je ziet dan ook dat de handel zijn teeltrelaties meer spreidt over de verschillende teeltgebieden in Nederland en daarbuiten. Dit moet risico’s beperken."
Vorig seizoen waren de drielingen een issue. Is het probleem nu veel groter?
"Ik heb de rekensom nog niet gemaakt. De algehele opbrengst per hectare ligt fors lager, wat ook invloed heeft op het percentage fijne uien. Dat de opbrengst tientallen procenten lager wordt, lijkt zich af te tekenen. Het zou interessant zijn om uit te rekenen hoeveel drielingen, middel en grove uien er in absolute zin zijn; zeker nu de opbrengsten veel lager liggen. Dat kun je afzetten tegen vorig seizoen, om zodoende een beeld te krijgen van de netto-kilo's van elke sortering voor export. Dat er veel minder grove uien zijn staat als een paal boven water."
Hoe gaan afnemers om met de fijnere maatsortering?
"In voorgaande seizoenen zag je dat in de bewaring een strategie werd ingenomen: grove uien bewaren en in de vrieskoeling zetten voor later in het seizoen. Bij rode uien is dat eerder succesvol toegepast, om grof en middel te scheiden. Het punt is wel dat je grove uien in de partij moet hebben. Ook moet het aanbod middel in het begin van het seizoen erg groot zijn. Sommige boeren die dunner hebben gezaaid, voor grove uien, hebben nu waarschijnlijk minder opbrengst. Jammer, want het inspelen op specifieke afzetmogelijkheden is juist heel goed."
De uiensector heeft een eigen taal met 'drielingen' en 'supers'. Hoe zit dat precies?
"Spreken we over 'drielingen', dan gaat het over de maat 35 tot 50 millimeter. En daarna krijg je allerlei maten in de middelklassering: 40 tot 60 millimeter, 45 tot 65 millimeter, 50 tot 60 millimeter of 50 tot 70 millimeter. Grove uien zitten vooral in de sortering 60 tot 80 millimeter. Voor specifieke retailbestemmingen wordt ook op 60 tot 70 millimeter of 70 tot 80 millimeter gesorteerd. Daarboven spreken we over 'supers 'of 'bonken', waar 70 tot 105 millimeter gangbaar is. Je merkt dat met de sortering ingespeeld wordt op de afzetmogelijkheden. In plaats van 50 tot 70 millimeter wordt, in overleg met de afnemer, gekeken of 50 tot 60 millimeter aftrek kan vinden."
Optimisten zeggen dat fijne uien voor Afrika een voordeel zijn. Ze worden immers per stuk verhandeld?
"Het klopt dat uien in Afrika per stuk worden verkocht en per kilo worden gekocht, wat het voordeel heeft dat er veel uien in 1 kilo zitten. Je ziet ook daar de vraag naar middel en grove uien toenemen. De wereldwijde tendens gaat van drielingen naar middel en van middel naar grof. In dat aantal zit ook de winst van de Afrikaan en dat kun je niet eindeloos doorvertalen in het volume. Grove uien worden vooral gekocht vanwege het gemak. Voor 1 pan uiensoep pel je liever 10 grote dan 20 kleintjes. Droge jaren leveren overigens vaak goede kwaliteit. Ondanks de huidige problemen met trips zie ik vooralsnog mooi product over de band komen, wat heel compact is gegroeid. Daar mogen we trots op zijn en reclame mee maken dit seizoen."
Hoe gaat het nu met de export richting Afrika. Zijn er nieuwe bestemmingen waar we op mogen rekenen?
"Het is te vroeg om harde uitspraken te doen, maar er gaat wel wat richting Afrika. De prijs is best hoog, waardoor het de vraag is hoe afnemers zich gaan opstellen. Dat zal best voor terughoudendheid zorgen. Nieuwe landen komen er niet direct bij. We zien de laatste jaren dat Indonesië en Panama behoorlijk groeien in volume. Op individueel niveau zijn meer exporteurs actief aan de Afrikaanse Oostkust. Logistiek gezien is dat lastiger, maar de potentie is enorm."
"De landen zoals Ethiopië en Tanzania maken een bevolkingsgroei en economische ontwikkeling door. Ze kunnen de havens en infrastructuur verbeteren. Met een consumptie van 15 tot 20 kilo uien per persoon per jaar kan de binnenlandse teelt het niet bijbenen. Nederland moet een betrouwbare handelspartner blijven en de inlandse boer respecteren. Kijk naar de wereldwijde consumptie, dan gaat de vraag toenemen door bevolkingsgroei. Die mensen eten allemaal graag een uitje."
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.