Het is inmiddels geen geheim meer dat vanuit Polen (frites)aardappelen worden aangevoerd om de stroom op gang te houden richting aardappelverwerkers in Nederland. Dat zorgt voor scheve gezichten en bezorgde blikken binnen de sector. Onder andere de fytosanitaire veiligheid van de teelt wordt aangehaald. Boerenbusiness legt de vraagstukken en pijnpunten bloot in een analyse.
Een geheim is het niet langer te noemen. Verwerkers van aardappelen ‘shoppen’ in Polen – en niet te vergeten buurland Duitsland – naar goedkope fritesaardappelen om hun productietrein op te laten draaien. Ze hebben niet voor niets in verwerkingscapaciteit geïnvesteerd. Extreem droge rooiomstandigheden in Nederland en België maken het, wanneer niet beregend kan worden, onmogelijk om zonder beschadiging te oogsten. Het enige alternatief – wanneer überhaupt voorhanden – is dure vrije aardappelen aankopen. Echter, rij een dag of wat naar het oosten en de prijs is meer dan gehalveerd. En is onweerstaanbaar.
Hoe groot het volume exact is kan niemand vertellen. Verwerkers die Boerenbusiness sprak laten weten dat dit miniem is. Het is een logistieke nachtmerrie om in deze tijd van het jaar (af land periode) voldoende transport bij elkaar te krijgen. Daarbij komt dat een auto uit Duitsland of Polen lang onderweg is en dan nog maar 25 ton meebrengt. Voor Nederlandse telers is dat om twee redenen niet goed te praten. Enerzijds vrezen zij dat ook een klein volume een besmetting met ringrot kan meebrengen. Anderzijds frustreert het wanneer hun kwalitatief hoogwaardig product – spreekwoordelijk pal naast de fabriek – links blijft liggen. Zeker in een jaar wanneer er mogelijk wat te verdienen valt.
De NVWA zendt duidelijke signalen uit. Toen Polen tot de EU toetrad zijn er afspraken gemaakt. Iedere partij aardappelen met bestemming Nederland moet worden bemonsterd in Polen. Insiders betwijfelen of dit daadwerkelijk gebeurt en zeggen bovendien dat in de afgelopen jaren één op de tien monsters een ringrot besmetting bevatte. De NVWA zou inmiddels van twee verwerkers monsters voor de import van tenminste vijf partijen hebben gekregen. Critici menen echter dat dit volume veel hoger zou zijn. Om welk volume het gaat is niet bekend. Vaak één of meerdere auto’s.
Belangenbehartigers – waarbij alle partijen zijn vertegenwoordigd – bevinden zich in een spagaat. Enerzijds willen zij de fritesfabrieken te vriend houden. Anderzijds zijn de pootgoedhandelshuizen belangrijke leden die ringrot willen uitbannen. Telersorganisatie VTA sprak zich maandag 26 september kritisch uit over de import van aardappelen en roept de industrie op kritisch te zijn op een gezonde aardappelteelt in West-Europa en verantwoordelijkheid te nemen. Het is onduidelijk of VTA ook gerichte stappen onderneemt om dit te waarborgen.
Voor Polen is de export naar Nederland een uitgelezen kans. Normaal gesproken exporteren zij voornamelijk naar buurlanden. Prijzen bevinden zich op de bodem. Voor fritesaardappelen wordt 5 tot 6 cent per kilo betaald. Wasserijgeschikte tafelaardappelen kennen een gemiddelde telersprijs van 8 tot 9 cent per kilo. Dat zijn prijzen die Poolse insiders tegenover Boerenbusiness noemen. Transportkosten van 8 cent zijn dan goed te dragen voor de fabriek.
Vooral de kleinere Poolse telers hebben meer teelt dan opslag, waardoor de prijs in de af land periode keldert. Daar kan de West-Europese industrie handig op inspelen. Grote professionele aardappeltelers – met arealen tussen 150 en 500 hectare – hebben wel geïnvesteerd in opslagcapaciteit voor de lange bewaring. Zij durven het nu niet aan om aardappelen te verkopen, met de vrees dat bij een ring- of bruinrot vondst het bedrijf wordt afgegrendeld.
Vooral in het noorden van Polen – waar voldoende tot zelfs overmatig veel neerslag viel – zijn de opbrengsten goed. Telers praten over 55 tot 60 ton netto per hectare voor het ras Innovator. Het midden, maar vooral het zuidwesten (regio WrocÅ‚aw-Katowice) is zeer droog geweest. Beregenen is op professionele bedrijven wel mogelijk. Van een slechte opbrengst is geen sprake. Wel is het momenteel te droog om te rooien. De oogst is echter in volle gang. Waar mogelijk wordt daarom beregend.
De mening van de Poolse sector toont uiteraard een andere visie. Zij zijn van mening dat de EU-5 er alles aan doet om Polen buiten de deur te houden. Onder meer met strenge fytosanitaire maatregelen. Het erkent dat er problemen met ringrot zijn, echter, die spelen vooral op kleine bedrijfjes die geen vruchtwisseling toepassen en nooit vers pootgoed aankopen. Op de professionele bedrijven is naar verluidt alles in orde. Dit zijn vaak geëmigreerde Nederlandse of Duitse ondernemers.
Feit is dat de Polen dit jaar op een fors grotere aardappelopbrengst afstevent. Ten opzichte van oogstjaar 2015 is 1 tot 1,5 miljoen ton extra beschikbaar, zo is de schatting van insiders en Poolse analisten. Die tonnen kunnen Nederlandse en Belgische verwerkers goed gebruiken. Als Nederlandse organisaties daar geen stokje voor steken tenminste. En dat gaat nog een zeer interessant hoofdstuk worden.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/aardappelen/artikel/10871715/Aardappelmarkt-in-spagaat-door-Pools-vraagstuk]Aardappelmarkt in spagaat door Pools vraagstuk[/url]
Laat de fritesbakkers dat bakken lekker in Polen doen.
Hier gaat de kortzichtigheid door financiele belangen boekdelen spreken.
In de directiekamers van de patatfabrieken kent men bacterieziek hoogstens als een woord, een term.
En als deze quarantaineziekte (let wel wat voor kosten en moeiten de NL pootgoedtelers in het voorkomen hiervan steken... op straffe van, nee dat is niet leuk) zich in NL gevestigd heeft, geeft de industrie zeker niet thuis. Integendeel: waarom kunt u geen kwaliteitspootgoed leveren? want het pootgoed is duur en we willen wel waar voor ons geld, is de riedel dan weer.
Polen willen toegang...... op het level playfield, maar dan moeten de aardappelen ook aan die eisen voldoen; geldt ook voor Duitsland overigens).
Dat de fritesbakkers in capaciteit hebben geinvesteerd moge zo zijn..... dit is ook een vorm van ondernemersrisico. Dat risico's niet bij een ander over de schutting kieperen. Dan maar een jaartje minder patatwinst en patat uit Polen smaakt ook vast goed.
DIT MOET STOPPEN!
