Scheidingspapieren voor Brexit zijn bekend

Eindelijk. Londen heeft bekend gemaakt wat de inzet van de Britse regering is bij de onderhandelingen met de EU over hoe uit elkaar te gaan.  

Wat voor strategie gaat het Verenigd Koninkrijk (VK) voeren in de onderhandelingen over het uittreden ervan uit de Europese Unie? Dat was een grote onbekende sinds het referendum aan de andere kant van het kanaal, op 23 juni vorig jaar. Onder meer veel bedrijven zaten met smart te wachten op duidelijkheid op dit gebied. Immers, van het antwoord hangt veel af.

Wanneer het VK afstevend op een zogeheten 'harde brexit', dan moeten Britse bedrijven zich bijvoorbeeld opmaken op strengere immigratiewetten. Het vrije verkeer van mensen tussen de EU en het VK komt dan te vervallen bij een harde brexit. Maar, er treden ook gevolgen op voor het verkeer van goederen en diensten tussen de twee blokken.

'Brussel'  heeft namelijk luid en duidelijk gezegd dat het VK er niet op hoeft te rekenen het vrije verkeer van personen af te schaffen maar een vrije toegang te behouden tot de EU-markt. Met andere woorden: Willen de Britten ervoor zorgen dat hun bedrijven onbelemmerd hun goederen en diensten kunnen verkopen in de EU, dan moeten ze het vrije verkeer van mensen tussen hun land en de EU accepteren.

Een lange tijd wilde de regering in Londen geen inzicht geven in de eigen onderhandelingspositie. De druk om aan te geven hoe het land uit elkaar wil gaan nam echter zodanig toe in het VK dat de minister-president Theresa May niet langer openheid van zaken kon weigeren.

Vandaag legde ze de Britse kaarten op tafel. Het VK kiest inderdaad voor die harde brexit, dat wil zeggen, het land stelt zijn grenzen en immigratie volledig en onafhankelijk te kunnen controleren boven een vrije toegang tot de gemeenschappelijke EU-markt. Zoals minister-president May zei: 'Om in de gemeenschappelijke markt te blijven betekent dit in feite dat we niet uit de EU stappen. Wij voelen er niets voor half binnen half buiten de EU te zijn.'

Het Verenigd Koninkrijk wil nu zo snel mogelijk handelsverdragen sluiten met andere landen, zoals met de VS. Donald Trump, die over twee dagen beëdigd wordt als de nieuwe Amerikaanse president, heeft onlangs in een interview gezegd heel graag snel zo'n verdrag met het VK te willen sluiten. Ook andere landen staan in de rij om met Londen zaken te doen. Tot nu toe viel het VK onder handelsverdragen die de EU had met andere landen.

Sommige analisten verwachten dat het Verenigd Koninkrijk in zijn eentje in staat is  sneller handelsverdragen te sluiten met die landen waar de EU zo'n verdrag nog niet mee heeft. Daarbij moeten we denken aan landen zoals Australië (Britse commonwealth) maar ook een heel groot deel van Azië, inclusief China.

Die keuze betekent dus, zoals gezegd, dat zodra de scheiding definitief is, de Britse bedrijven hun waar niet meer zomaar kunnen verkopen in de EU-landen. Maar het omgekeerde geldt óók: Bedrijven uit de EU-landen moeten rekening houden met heffingen en andere kostprijsverhogende belemmeringen als ze hun producten aan de Britten willen slijten. Om de handel tussen twee blokken te regelen gaan het VK en de EU de komende tijd een soort handelsakkoord sluiten om onderlinge handel te regelen. Ervaring leert dat dat een uiterst complex en langdurig proces is.

Let op: het bovenstaande gaat pas in wanneer het VK daadwerkelijk uit de EU stapt. Zolang dat niet het geval is, is het land gewoon lid van de EU en behouden de Britse bedrijven onbelemmerd toegang tot de Europese gemeenschappelijke markt en vice versa. De scheiding komt naar verwachting begin 2019 rond. Tot die tijd blijft de situatie onveranderd. Hoewel… één belangrijk aspect is al veranderd, met enorme voordelen voor de Britse bedrijven en even grote nadelen voor bedrijven uit de eurolanden.

Aan de vooravond van het Britse referendum stond de wisselkoers van EUR/GBP op circa 0,77. Inmiddels is de koers te vinden op ongeveer 0,87 ofwel: het Britse pond is om en nabij 15 procent zwakker geworden ten opzichte van de euro.

Voor Britse bedrijven, die hun goederen en diensten verkopen in de eurolanden, betekent dat dat ze in één klap hun prijs met 15 procent kunnen verlagen en toch evenveel winst per product maken als ervoor. Vanuit de bedrijven uit de eurozone bezien, betekent dit dat de concurrentie uit het VK fors heviger is geworden. In eigen land, maar ook in het VK zelf aangezien alles wat bedrijven uit de eurolanden daar verkopen voor de Britten, in ponden uitgedrukt, ineens 15 procent duurder is geworden. Om de afzet niet te zien dalen moeten bedrijven uit de eurozone vaak forse prijsverlagingen doorvoeren, met alle gevolgen van dien voor de winstcijfers.

Het pond is echter ook fors in waarde gedaald ten opzichte van de dollar, wat betekent dat die bedrijven uit de eurolanden die op de andere markten in de wereld buiten Europa, moeten concurreren met Britse bedrijven, óók daar hun concurrentiepositie zien verslechteren. Immers, veelal is de dollar de munt waarin internationale handel wordt afgerekend. Iets waardoor de Britse bedrijven een behoorlijk kostenvoordeel krijgen dankzij het zwakke pond. 

En dan is er tot slot nog een factor waar zowel bedrijven als consumenten in de EU rekening mee moeten houden voor de komende jaren. Het Verenigd Koninkrijk droeg elk jaar bijna 10 miljard euro netto aan de EU-begroting bij. Er zijn al geluiden in Brussel om die inkomsten die weg zullen vallen – we gaan geen cent meer betalen aan de EU noemde minister-president May als één van de 'rode lijnen' in de onderhandelingen over de genoemde scheiding tussen de EU en het VK – gewoon te compenseren door meer geld af te romen in de overgebleven EU-landen. De kans is vrij groot dat de Brusselse administratie inderdaad niet gaat krimpen met circa 10 miljard, maar dat bedrijven en huishoudens in de EU-landen direct en indirect meer belasting en heffingen gaan betalen om de EU-financiën op peil te houden. 

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.