Rusland verdwijnt van agrarische exportmarkt

Met de aankondiging van Terrapoint woensdag te stoppen met het sorteren en verpakken van aardappelen en uien voor binnen- en buitenland, is het bedrijf de derde. Half juli vroeg Aardappelhandel Verhagen faillissement aan en eind mei werd Luctor Dronten failliet verklaard. Allemaal geven ze soortgelijke redenen op. Terrapoint-eigenaar Daan Dees geeft zijn visie. 

Jullie zijn het derde handelsbedrijf dat stopt. Gaan er meer bedrijven volgen?
‘Ik kan dat niet voor anderen zeggen, maar het is natuurlijk niet zo dat als het bij deze bedrijven regent, elders de zon schijnt. Wat ook mee speelt is dat de een meer vet op de botten heeft dan de ander. Wij zijn in 2011 hard geraakt door de exportstop van Rusland en ik heb nu de keus gemaakt niet weer een buffer te willen aanspreken.’ 

Rusland heeft met haar importstop nogal wat teweeg gebracht in de agrarische sector. Is er niet teveel gegokt op één paard?
‘In 2011 is dat wellicht gebeurd. Daarna is er ook meer gespreid gehandeld, maar als het land vraagt, dan lever je. Alleen kun je je niet wapenen als van de een op andere dag de grens dicht gaat door een politieke beslissing. Je moet je voorstellen dat je je product hebt verkocht, het transport is geregeld, de mensen, zakken en documenten zijn rond en een dag later is de grens dicht. Dan kun je geen kant uit. Een andere klant zoeken is lastig, want dat doen alle concurrenten. Met de laatste gebeurtenissen denk ik trouwens dat Rusland helemaal van het markttoneel gaat verdwijnen. Met de vliegramp lopen de ruzies en spanningen nog verder op. Het naar willekeur dichtgooien van grenzen door landen is iets dat overigens verder toeneemt, omdat landen toe willen naar eigen productie. Dat vormt een groot risico waar je je eigenlijk niet tegen kunt wapenen.’ 

Een andere reden die de stoppende partijen noemen zijn de kleine marges die het moeilijk maken te overleven. Zijn die marges niet op te pompen? 
‘De marges zijn abnormaal laag. Haast op een nihilistisch niveau. Je moet hele grote volumes verwerken om die kosten goed te maken. Maar daarmee lopen de risico’s zo hoog op dat ik die niet meer wil dragen. Dat staat niet meer in verhouding. Daarbij komt dat er zich vaker een fenomeen aftekent dat er marktpartijen zijn die mindere kwaliteit voor minder geld aanbieden. Maar dat heeft grote gevolgen, tot claims aan toe. Er zijn absoluut mogelijkheden om grotere marges te behalen door meer bewerkingen aan de aardappelen en uien uit te voeren en dat zie je ook op veel plaatsen gebeuren. Denk bij aardappelen aan voorgekookt, geschild, gekruid en dergelijke. Ook voor de uien zie ik een grote markt voor geschild en eventueel gesneden product. Voor Terrapoint was dat geen optie, we hebben daar geen ervaring in en de investeringen zijn voor ons veel te groot. Wij zijn een exportverpakker en daar stoppen we mee, omdat de marges te klein zijn en de risico’s te groot en omdat ze het elders beter en goedkoper kunnen. Dan kun je beter daar een bedrijf beginnen. Een andere serieuze optie voor mij was vestiging in Irak, maar door de situatie daar, staan die plannen weer in de ijskast. Voor mij even geen rare avonturen.’ 

Is er ook schuld bij de fritesindustrie die meer op contractbasis werkt en dus rechtstreeks zaken met de teler doet?
‘De fritesindustrie pakt een groot deel van de oogst. Het is niet zo dat zij er de schuld van zijn dat de export niet loopt. Het zijn mondiale trends die daar de oorzaak van zijn. Zo kijkt het Oostblok veel meer naar een prachtige schil en Nederland kan daarin absoluut niet op tegen Frankrijk.’ 

Dus er blijft wel ruimte voor de handel?
‘Absoluut. Er zal altijd ruimte voor de handel blijven. Alleen geldt wel; de survival of the fittest. Degenen die zich het beste kunnen aanpassen, zullen tot de overlevers behoren. Nederland heeft zo’n enorm sterke infrastructuur en wij kunnen zo snel schakelen met grote volumes als ergens ter wereld aardappelen en uien nodig zijn. Twee jaar terug was Engeland een grote trekker, vorig jaar het Midden-Oosten. Je weet het niet van tevoren en daarom kun je niet altijd even goed inspelen op de kwaliteitseisen van dat land en ken je de handelsstructuren niet altijd goed. Dan moet je afgaan op anderen. Al met al brengt het extra risico’s met zich mee. Dit jaar was er een gebrek in Rusland, maar nu zat de grens dicht. Ook moet je incalculeren dat klanten vaker hun afspraken niet nakomen of er kortingen afhalen die niet reëel zijn. Risico’s die ik niet meer wil dragen tegen dergelijk lage marges die moeilijk te veranderen zijn.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.