Blijkt Fonterra een utopie of een zeepbel?

Wat is er allemaal aan de hand bij Fonterra. De grote Nieuw-Zeelandse melkverwerker weet keer op keer de markt te verbazen, maar lang niet altijd in positieve zin. Zo werd maandag bekend dat de zuivelaar over juli vrijwel geen melkgeld gaat uitkeren. Blijkt Fonterra een utopie of hebben we te maken met een zeepbel die vroeg of laat uit elkaar barst?  

Opnieuw haalt Fonterra het nieuws. Deze keer doordat het bedrijf bekend maakt over juli aan heel veel melkveehouders geen melkgeld te betalen. Dit laatste wapenfeit resulteert in heel wat opgetrokken wenkbrauwen: Want hoe kan het dat een dermate grote exporteur van zuivel niet in de gaten heeft gehad wat er zich in China afspeelde?

Wat is er een de hand? Fonterra begon het seizoen 2014/15 vrij positief, hoewel ook toen al duidelijk was dat er weinig interesse naar zuivel vanuit de hoek van China te verwachten was. Toen werd er nog een prognose afgegeven van 6 dollar, ondertussen is daar nog 4,50 Nieuw-Zeelandse per kg inhoud in de melk (MS) van over.

In september kreeg de markt ook te maken met de handelsboycot vanuit Rusland, maar dit staat los van de voorraden die China toen al had. Ondanks dit alles was Fonterra niet negatief gestemd, maar gaven ze melkveehouders wel het advies om voorzichtig te zijn. 

Het vertrouwen in de markt illustreerde Fonterra met het uitzetten van een Vaste Melkprijs (GMP). Deze stond open voor 60 miljoen kg MS, waarvan 40 miljoen in juni ging tenderen en het restant in december opengesteld werd. De maximumprijs werd vastgesteld op 7 dollar. Bij overschrijding krijgen de volume's tegen een lagere prijs voorrang op de duurdere partijen. Het is niet duidelijk hoe dit heeft uitgepakt, maar gezien de markt van dat moment lijkt een ondergrens van 6 dollar realistisch. 

Sindsdien heeft de zuivelaar, die over seizoen 2013/14 86,7 procent van de melkplas in Nieuw-Zeeland verwerkte en ruim een derde van de wereldwijde zuivelexport vertegenwoordigt, de melkprijs diverse keren verlaagd. In totaal is er al een kwart van de melkprijs afgehaald en komt de vraag bovendrijven hoe de verwerker de plank zo mis heeft kunnen slaan?

Voor alle duidelijkheid. Uit actuele cijfers blijkt dat de omvang van de melkveestapel, jongvee en melkkoeien, in vergelijking met 2014 met 3 procent groeide. In totaal telt Nieuw-Zeeland volgens het bureau van de statistiek nu net iets minder dan 6,7 miljoen runderen. Tegelijk blijkt de economische groei in China tegen te vallen en kan er gesteld worden dat komend seizoen waarschijnlijk een verlenging wordt van de ontwikkelingen van seizoen 2014/15.  

Nu wordt het spannend wat voor prognose Fonterra gaat geven voor volgend seizoen. Nog belangrijker is de vraag hoeveel vertrouwen melkveehouders in de prognose hebben, want het is bijna niet uit te leggen dat een exporteur die zo afhankelijk is van China niet door heeft gehad dat China minder product ging importeren. Zelfs in Europa waren de verhalen over de voorraden in China aan de orde van de dag. 

Een andere misser verzorgde de droogte. Toen was Fonterra een van de eerste om de prognose van de melkproductie flink te verlagen. Ook toen waren veel bedrijven kritisch over het effect van de droogte. Opnieuw kregen buitenstaanders gelijk en eindigt de aanvoer met een plus in vergelijking met een jaar eerder. Er wordt in Nieuw-Zeeland zelfs langer doorgemolken als gevolg van gunstig najaarsweer en goedkoop voer.    

Dit zijn de meest recente wapenfeiten, maar er is meer. Zo bleek in 2013 dat er vervuilde melkpoeder, door een vieze pijpleiding, op de markt gekomen was. Hierdoor ontstond de angst dat er babyvoeding vervuild was met de bacterie die botulisme kan veroorzaken. Daarvoor was er in 2012 de DCD affaire en in 2008 was het bedrijf betrokken bij het melamine-schandaal. Dit terwijl het bedrijf pas in 2001 opgericht is door een fusie van twee grote coöperaties. 

Helaas voor Fonterra zijn het missers die steeds grote gevolgen hebben. Alleen de DCD affaire had relatief weinig consequenties. Nu moet het bedrijf zich wapenen tegen ontevreden melkveehouders. Door de zakelijke instelling van kiwi's kan dit nog een grote uitdaging worden. 

Ook is het de vraag of het bedrijf dat overal ter wereld andere verwerkers inspireert een utopie is of eerder een zeepbel. Is het bedrijf te snel, te groot geworden en kan het die verandwoordelijkheid nog niet aan? Valt het doen van zaken met de Chinezen tegen en wordt achter de schermen hard gewerkt om dit soort missers in de toekomst te voorkomen. Het mag duidelijk zijn dat wereldwijd zaken doen veel vergt van een bedrijf en een heel ander soort handelen vraagt dan het vermarkten van product binnen de landsgrenzen. Tot nog toe weet Fonterra het hoofd boven water te houden, maar dit seizoen heeft wel weer een van de zwakke plekken van het bedrijf blootgelegd. 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.