Blog: Edin Mujagic

Bankpas belangrijker dan eten verbouwen?

30 Juni 2016 - Edin Mujagic - 5 reacties

Enorme waterschade voor de landbouwsector in Brabant en Limburg door het extreme noodweer onlangs. De landbouworganisaties hebben meteen de overheid gevraagd om financiële hulp voor de getroffen bedrijven. Er zou sprake zijn van een nationale ramp. Bij monde van de verantwoordelijke staatssecretaris Martijn van Dam kregen ze echter te horen dat Den Haag geen geld gaat overmaken aan de getroffen landbouwers.

Dat besluit is genomen om twee redenen. Ten eerste is er volgens het kabinet geen sprake van een nationale ramp en ten tweede konden de getroffen ondernemers zich verzekeren tegen de geleden schade.

Nederland is meer dan Limburg en Brabant

Het eerste kan ik onderschrijven. Immers, Nederland is meer dan Limburg en Brabant alleen, hoe belangrijk en groot die provincies ook zijn. Naar aanleiding van het tweede argument van het kabinet is een verhitte discussie losgebarsten over de vraag of we hier te maken hebben met een ondernemersrisico. Voor wie het antwoord ‘ja’ is, is het logisch dat de overheid niet bijspringt. Wie meent dat zo’n noodweer als wat we gezien hebben zo extreem is dat het eigenlijk niet onder het normale ondernemersrisico valt, kon waarschijnlijk even niet bijkomen van het besluit van Den Haag.

Wat mijn aandacht echter vooral trok was de opmerking van de staatssecretaris dat de getroffen ondernemers zich konden verzekeren tegen de gevolgen. Dat klopt. Maar mijn gedachten gingen wel terug naar de herfst van 2008. In de Verenigde Staten viel de zakenbank Lehman Brothers om. Daardoor ontstond er paniek op de financiële markten en kwamen nagenoeg alle banken, ook in Nederland, in de problemen.

Nu moet u weten dat de financiële markten iets geweldigs zijn. Met de daarop te koop aangeboden derivaten en andere financiële instrumenten konden alle banken zich namelijk verzekeren tegen elke denkbare beweging op de markten. Dus ook tegen het omvallen van een zakenbank in de VS.

Dat hadden ze veelal niet gedaan. Waarom? Misschien omdat ze de kans daarop zo klein achtten dat ze het zonde van het geld vonden. Zij zagen, om het maar zo te zeggen, de zon eeuwig schijnen. Toen het echter wel gebeurde, kregen alle banken ongelimiteerde hulp. Ook in Nederland, zelfs tot de nationalisatie aan toe. En het is niet alleen zo dat de bank hulp kreeg. Zij krijgen die hulp nog steeds, bijna acht jaar na dato! Gratis geld lenen bij de Europese Centrale Bank (ECB), ja tegenwoordig zelfs geld toe krijgen als je als bank bij de ECB geld gaat lenen, dat is niets anders dan structurele hulp voor banken.

Maar even terug naar de herfst 2008. De banken konden zich óók verzekeren. Ze hebben het niet gedaan, want zij achtten de kans op een rampscenario nihil. Toen het zich wel voordeed, kregen ze alle hulp die maar denkbaar was, zelfs nadat duidelijk bleek dat ze in de voorgaande jaren op zijn zachtst gezegd roekeloos waren en soms zelfs gefraudeerd hebben. Niemand die achter de tralies verdween overigens.

Geld toekrijgen als je geld leent van de ECB

Juni 2016 dan. Landbouwondernemers in Limburg en Brabant konden zich verzekeren tegen onweerschade. Velen hebben dat niet gedaan. Misschien omdat ze dachten dat de kans op zo’n onweer als onlangs nihil was. Toen dat onweer echter wel optrad, kregen ze van de overheid te horen dat ze geen cent krijgen. Ondernemersrisico en je kon je verzekeren.

Een forse daling en paniek op de financiële markten lijken mij ook ondernemersrisico’s voor een bank. Risico’s waartegen je je kon verzekeren met derivaten. Het ziet ernaar uit dat het hebben van een bankpas belangrijker is dan het hebben van eten op de Nederlandse tafels. Komt het hebben van een bankpas in gevaar dan kan alles. Komen voedselproducenten in problemen, dan blijkt niets mogelijk.

Zonder een waardeoordeel te geven over de opstelling van Den Haag, ik kan niet inschatten of er wel of niet sprake is van ondernemersrisico voor de getroffen boeren, vind ik de verschillen in hoe het kabinet zich opgesteld heeft bij een financiële ramp en het noodweer opvallend. Bovendien vind ik het opmerkelijk dat Den Haag niet eens geprobeerd heeft aanspraak te maken op allerlei EU-fondsen die bedoeld zijn om de schade van zulke gebeurtenissen te verlichten.

Er bestaat geen garantie dat dit iets gaat opleveren, maar ten eerste wie het niet probeert weet zeker dat het niets wordt, ten tweede dat geld is er al dus het is niet zo dat de EU het bij elkaar moet sprokkelen en ten derde, met een beetje actie achter de schermen zou Nederland waarschijnlijk wel wat geld los weten te krijgen. Al is het maar omdat in dezelfde week bekend werd dat we weer eens aan naheffing van meer dan 400 miljoen euro van ‘Brussel’ hebben gekregen.

‘Brussel’ is erg gevoelig voor de beeldvorming in de lidstaten over de EU. Die naheffing zorgde er niet voor dat het beeld van de EU er beter op werd, zeg maar. Had ‘Brussel’ in dezelfde week weten te melden dat het de aanvraag voor hulp van de Nederlandse regering voor de getroffen landbouwondernemers goedkeurt, dan had dat veel waardevolle PR-punten opgeleverd denk ik zo. Maar ja, ‘Brussel’ kan moeilijk een aanvraag goedkeuren die niet eens ingediend is!  

Rabobanken kwamen met een pakket noodmaatregelen

Wat het kabinet niet deed, deed Rabobank tot op zekere hoogte wel. De lucht was nog nauwelijks opgeklaard of de lokale Rabobanken kwamen met een pakket noodmaatregelen. Behalve het beantwoorden van de vele vragen, kwam de bank ook met zaken als uitstel van aflossingen, uitstellen van inperking van seizoenkredieten of overbruggingsleningen. Strikt genomen is het niet echt hulp, de uitgestelde aflossingen moeten later alsnog betaald worden en het nieuwe geld zou komen uit nieuwe schulden. Maar toch, het is iets.

Eerlijk gezegd vond ik het een gemiste kans van Rabobank. Uiteraard kunnen we niet verwachten dat de bank een deel van de schulden of aflossingen kwijtscheldt. Dat zou de bank veel geld kosten (hoewel, een gebaar was misschien wel op zijn plaats geweest want veel van de getroffen ondernemers zijn dezelfde ondernemers die ook schade hebben geleden door renteswaps afgesloten bij de Rabobank, al dan niet doordat de bank aantoonbaar de cruciale rente, de LIBOR, heel lang gemanipuleerd heeft).

Het mooie van het beleid van de ECB is echter dat de Rabobank de getroffen bedrijven zonder kosten, en zelfs met winst!, écht had kunnen – en nog steeds kan – helpen. Hoe? Rabobank kan bij de ECB geld lenen voor een periode van 4 jaar tegen maximaal 0 procent rente en vaak zelfs geld toe krijgen. De enige voorwaarde is dat de bank dat geld weer uitleent aan ondernemers. De Rabo kon en kan dus gratis geld aantrekken uit Frankfurt en vervolgens daarmee een deel van de oude schulden die de getroffen bedrijven bij de bank hebben, herfinancieren tegen een veel lagere rente dan wat die ondernemers nu betalen.

Stel de rente vast op fundingkosten van Rabo vermeerderd met een opslag van, zeg, 1 procentpunt, en de rente komt op 1 procent uit, aanmerkelijk lager dan wat veel getroffen ondernemers betalen op hun oude leningen. Zij zouden blij zijn met zo’n tijdelijke herfinanciering want de rentelasten dalen maar de Rabo ook want er wordt gewoon winst gemaakt. 

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.
Reacties
5 reacties
petatje 30 Juni 2016
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/ondernemen/columns/column/10870483/Bankpas-belangrijker-dan-eten-verbouwen?-]Bankpas belangrijker dan eten verbouwen?[/url]
Dank je Edin. Mooi stukje. Geef duidelijk aan waar deze regering faalt en het geld gewoon laat liggen in Brussel. En ook dat onze coop bank wellicht minder cooperatief is als de, zo nog steeds genoemde, leden denken! De vraag is worden deze fouten doelbewust gemaakt uit onwil of is het onkunde?
Kritische collega 1 Juli 2016
Om te beginnen wil ik voorop stellen dat het een verschrikking is als het je overkomt sterkte aan alle betrokkenen.
Maar.
De Nederlandsche staat had indien er niet ingegrepen werd tijdens de banken crisis 2 miljoen huizen onder water gehad.De banken crisis was geen Nationale ramp maar een mondiaal gebeuren wat ons nog dagelijks veel geld kost.
Nu staat er een deel van de oogst onderwater.
We zitten op een aardappelforum dus laten we het daar over hebben.
85% van de aardappelen die getroffen zijn in het gebied zijn verwerkings aardappelen voor de export.Daar gaat van Dam echt geen geld voor uittrekken want dat heeft niets met ons voedsel te maken.
Wat de rabobank betreft leuk verhaal maar waarom??
Uitstel van executie,goodwill,signaal naar de sector NEE niets van dat.

De landbouwsector heeft een heel groot gedeelte uithanden gegeven als zijnde zekerheid Dat is de reden De bank heeft dit nodig op zijn balans anders klopt er van de dekkingsgraad niets meer en zakken ze van verder in grating systeem.
Ik had in 1998 ook heel veel schade en ben in 2011 compleet verhageld gebouwen en gewassen daar was ik voor verzekerd.
Ik ben ook al eens verdroogt in 1976 en 1983 leuke prijzen maar geen kilo's kreeg ik ook niks voor.
Waar is het einde....
Toeslag rechten uitbetalen in oktober in bepaalde postcode gebieden dat kun je nog doen.
Jonge Boer 1 Juli 2016
Deze column is een grote jij-bak. Ja, in Nederland zijn de bankiers veel te zacht aangepakt door de overheid. Maar nee, dat betekend niet dat de getroffen boeren geholpen moeten worden. Hoe vervelend dat ook voor collega's in Brabant en Limburg nu ook is.
kluit 1 Juli 2016
Kritische collega schreef:
Om te beginnen wil ik voorop stellen dat het een verschrikking is als het je overkomt sterkte aan alle betrokkenen.
Maar.
De Nederlandsche staat had indien er niet ingegrepen werd tijdens de banken crisis 2 miljoen huizen onder water gehad.De banken crisis was geen Nationale ramp maar een mondiaal gebeuren wat ons nog dagelijks veel geld kost.
Nu staat er een deel van de oogst onderwater.
We zitten op een aardappelforum dus laten we het daar over hebben.
85% van de aardappelen die getroffen zijn in het gebied zijn verwerkings aardappelen voor de export.Daar gaat van Dam echt geen geld voor uittrekken want dat heeft niets met ons voedsel te maken.
Wat de rabobank betreft leuk verhaal maar waarom??
Uitstel van executie,goodwill,signaal naar de sector NEE niets van dat.

De landbouwsector heeft een heel groot gedeelte uithanden gegeven als zijnde zekerheid Dat is de reden De bank heeft dit nodig op zijn balans anders klopt er van de dekkingsgraad niets meer en zakken ze van verder in grating systeem.
Ik had in 1998 ook heel veel schade en ben in 2011 compleet verhageld gebouwen en gewassen daar was ik voor verzekerd.
Ik ben ook al eens verdroogt in 1976 en 1983 leuke prijzen maar geen kilo's kreeg ik ook niks voor.
Waar is het einde....
Toeslag rechten uitbetalen in oktober in bepaalde postcode gebieden dat kun je nog doen.


Een groot probleem is ons belastingstelsel ,je krijgt op geen enkele manier de kans om als ondernemer (fiscaal)een eigen stroppenpot te gaan vormen

Om voor alles een verzekering te moeten of (mogen) afsluiten vind ik nog al ver gaan als ik zie wat ik elk jaar kwijt ben aan de diverse verzekeringen dan mag je 1 keer per 10 jaar wel een behoorlijke calamiteit hebben zeker gezien dat het eigen risico steeds verder word opgeschroefd
kleiboer 1 Juli 2016
Ik ben het helemaal eens met de kritische collega.
Het product ligt buiten. Je heb goede en slechte jaren
Je kan verzuipen en verdrogen. Of alles gaat volgens het boekje.
We hebben het zelf ook allemaal meegemaakt zonder steun van de overheid.
Als de overheid dit toezegt is het einde zoek.
Jan Lavrijsen 1 Juli 2016
De regeringen zouden het eens met werkvolk moeten doen in zo'n situatie. Je kan jezelf arm betalen aan premie vergeleken met de gemiddelde waarde van het gewas. Dan was het revolutie. Individualisme ten top. En ik denk dat er dat ook nog van gaat komen ook.
U kunt niet meer reageren.

Wat zijn de actuele noteringen?

Bekijk en vergelijk zelf prijzen en koersen

Weerupdate met Robert de Vries

Winter ver weg met zeer hoge temperaturen

Weerupdate met Robert de Vries

Nat en zacht weer heerst, maar kou zit wel dichtbij

Weerupdate met Robert de Vries

Na regen steekt nu ook nachtvorst de kop op

Weerupdate met Robert de Vries

Komt er binnenkort een einde aan de moesson?

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden