Wie bepaalt of het om fraude gaat?

Wie weet nog wat waarheid is, en wie bepaalt wat fraude is? Is dat het gesjoemel bij Volkswagen met de uitlaatgassen, of gaat het om de manipulatie van rentes door de banken? Evenzo kan het ook nog een verborgen overeenkomst van de Staat zijn.

Er was een Groninger boer nodig om deze 'verborgen overeenkomst' boven water te krijgen. De pakkans van een boer die een verkeerd kruisje bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) zet, is groot. De boetes liegen er niet om. Veelal word je dan gekort op de uitbetaling van jouw betalingsrechten, maar niet alleen veehouders 'frauderen'.

Braafste jongetje van de klas
Ik, en velen met mij, durfde het in 2015 niet aan om betalingsrechten aan te vragen voor de landbouwgronden die in het provinciaal Natuurbeheerplan als niet-subsidiabele natuurgronden opgenomen waren. Dat mocht niet volgens RVO.nl, terwijl diezelfde gronden nog altijd voor de landbouwsector werden gebruikt.

Andere boeren die niet het braafste jongetje van de klas waren, óf die het provinciaal Natuurbeheerplan niet kenden, hebben wel betalingsrechten aangevraagd. In een aantal gevallen zijn daar toch betalingsrechten op toegekend, maar er zijn ook aanvragers beboet. Dit omdat ze rechten aangevraagd hebben op deze zogenaamde niet-subsidiabele grond. Is dat fraude of niet?

Herberekening van RVO.nl
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland berichtte in april 2017 aan de boeren met grond in deze gebieden dat de zogenaamde 'natuurgronden' ten onrechte als subsidiabele gronden waren aangemerkt. Er zou voor 1 december 2017 een herberekening plaatsvinden van de betalingsrechten die in 2015 waren toegekend. Zover is het echter niet gekomen.

Daarbij moet opgemerkt worden dat het teveel betaalde niet teruggevorderd wordt. De fout lag namelijk bij RVO.nl en het betreft dus geen fraude. Anders lag dat voor de boeren die wel 'tegen de lamp' waren gelopen. De aangevraagde betalingsrechten werden niet toegekend en daardoor ook niet uitbetaald. Daarnaast kregen de aanvragers ook nog eens een boete in verband met fraude.

Beter frauderen
Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) deed op 11 juli 2017 uitspraak in een tegen RVO.nl aangespannen beroepszaak. Het CBb oordeelde dat het feitelijk gebruik als landbouwgrond bepalend is en niet het Natuurbeheerplan. Daarmee werd RVO.nl in het ongelijk gesteld. De aanvrager was dus toch geen fraudeur. Degenen die om dezelfde reden ook bezwaar hadden gemaakt tegen de beschikking worden mogelijk nog in het gelijk gesteld.

RVO.nl berichtte vervolgens in oktober 2017 dat zij het Natuurbeheerplan niet meer hanteren en dat zij nu uitgaan van de feitelijke situatie. De brief was niet bestemd voor de brave boeren die in 2015 geen betalingsrechten hadden aangevraagd en die zich aan de toen geldende regels hadden gehouden. Zij worden niet in hun rechten hersteld en missen de uitbetaling van de betalingsrechten over 2015 en 2016. Ze hadden dus maar moeten frauderen.

Conclusies?
Ik trek uit het bovenstaande een aantal conclusies. Allereerst komt naar voren dat in de bovenstaande gevallen fraude wel loont. Hoe groter de fraude, hoe lonender het was. Daarbij leidt de ingewikkelde, of niet begrijpelijke, regelgeving eerder tot fraude. Zeker als er geen scheidingslijn is tussen fout en fraude.

Ook de pakkans speelt een rol. Boeren zijn waarschijnlijk de meest gecontroleerde beroepsgroep. De pakkans is zo groot dat het met de ernst van de fraude wel los zal lopen. De straffen, zoals opzegging van het krediet of lidmaatschap, staan niet in verhouding tot de ernst van de overtreding. De boeren wiens lidmaatschap opgezegd wordt, nodig ik van hart uit om lid te worden van de Bond van Landpachters en Eigen Grondgebruikers (BLHB).

Piet van der Eijk

Piet van der Eijk was van 2012 tot begin 2019 de voorzitter van de Bond van Landpachters en Eigen Grondgebruikers (BLHB). Daarnaast heeft hij een akkerbouwbedrijf in polder de Biesbosch in het buitengebied van het Eiland van Dordrecht.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.