Shutterstock

Opinie Jaap Haanstra

De fritesmarkt is booming, maar Aviko doet niet mee

8 Februari 2019 - Jaap Haanstra - 15 reacties

De fritesmarkt groeit sterk en dat geldt tevens voor de meeste aardappelverwerkers in Nederland. Het is dan ook opvallend dat de enige Nederlandse fritesbakker die in boerenhanden is amper groeit. Waarom groeit Aviko amper, en wat kunnen we hieraan doen?

De fritesmarkt groeit jaarlijks met circa 3% tot 4%. Dat is een extra afzet van om en nabij de 700.000 ton frites per jaar. De fritesfabrieken, veelal familiebedrijven, breiden dan ook flink uit.

Aviko groeit amper
De enige fritesbakker die amper uitbreidt, is de Nederlandse fabriek die als enige in boerenhanden is. Daar waar de concurrenten winst inzetten om lijnen bij te bouwen, kiest Cosun (het moederbedrijf van Aviko) ervoor om de winst toe te delen aan de bietentelers. Dat zijn natuurlijk veelal aardappeltelers, maar het zijn ook vaak telers die niet aan Aviko leveren.

Het beleid om niet mee te groeien in de wereldwijde fritesmarkt zal Aviko of Cosun uiteindelijk opbreken. Aviko wordt dan simpelweg een te kleine speler. Ook het idee om aandelen te geven aan de leveranciers van Aviko stuit op flinke weerstand. Het zou immers de bietenprijs verlagen, terwijl de meeste bietentelers geen leveranciers van Aviko zijn. Zij hebben hier logischerwijs geen belang bij; zeker nu de suikerprijs laag is, is de winst van Aviko nodig om toch een redelijke bietenprijs te krijgen.

Een dilemma?
Is dit een dilemma? Ik denk van niet. Iedereen moet gewoon zijn steentje bijdragen, met voordeel voor iedereen. Wat moet daarvoor gebeuren? In ieder geval moet de beslissing genomen worden om in capaciteit uit te breiden. Een lijn van 200.000 ton frites kost ongeveer €200 miljoen. Je kunt ook kleiner of groter bouwen, maar je moet altijd kijken vanuit een economisch optimum.

Stel, we stoppen hier €60 miljoen aan eigen vermogen in. Van de inbreng laten we €30 miljoen door Cosun en €30 miljoen door de telers van Aviko inbrengen. Ik ben ervan overtuigd dat deze investering rendement geeft. Cosun heeft genoeg vermogen om dit op te brengen. De telers brengen vervolgens hun inbreng in door €0,01 per kilo (van de aardappelen die ze de komende 3 jaar leveren) om te zetten in aandelen. Met 1 miljoen ton heb je dan in 3 jaar tijd €30 miljoen bij elkaar. "En fritesbakkers, bakken maar", zou Andre van Duin dan zeggen.

Alleen maar voordelen
Het voordeel van deze oplossing is dat de huidige bietentelers het huidige rendement blijven bijschrijven en de bietentelers delen ook in de nieuwe fabriek. Kortom: het totale bedrag kan groeien. Bovendien krijgen de telers van Aviko rendement op de aandelen, net zoals de leden van Cosun. Ook creëert het een verbintenis tussen de telers en Aviko. Vanuit coöperatieve gedachte is dit een menselijke lijn.

Wie kan hier nou op tegen zijn? Het vraagt overigens natuurlijk wel om besluitvaardigheid en ondernemerschap van allen betrokkenen. Het betekent ook dat de telers van Aviko moeten investeren. Echter, bovenal vraagt het van de bietentelers en Aviko-telers dat zij samen moeten optrekken.

Gezamenlijk belang
Overigens is dit model ook toepasbaar op andere fabrikanten, want ook daar zou je als telers kunnen participeren/investeren in het bedrag. Het is zeker een overweging waard. Immers, er is geen sterker belang dan een gezamenlijk belang.

Jaap Haanstra

Jaap Haanstra is akkerbouwer in Luttelgeest en voorzitter van Stichting AgriFacts. Daarnaast heeft hij zich de afgelopen 30 jaar ingezet voor diverse landbouworganisaties. Haanstra schrijft zijn columns op persoonlijke titel.
Reacties
15 reacties
Abonnee
Jacobus 8 Februari 2019
Dit is een reactie op het Boerenbusiness artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/column/10881304/de-fritesmarkt-is-booming-maar-aviko-doet-niet-mee]De fritesmarkt is booming, maar Aviko doet niet mee[/url]
De belangrijkste reden Jaap dat Aviko niet voldoende zou groeien (zijn overigens jouw woorden) is dat het JUIST in boerenhanden is. Veruit het meeste wat door boeren gezamenlijk wordt ondernomen is gedoemd te mislukken. Dat is iets wat jij zeker zou kunnen beamen Jaap! Denk maar eens terug aan het Uiencollectief of bijv. de BAMM. Alles wat vanuit de boeren belangenbehartiging wordt opgezet komt niet of nauwelijks van de grond. Wat voor deuk schiet nu bijv. VTA nog in de toch wel zachte boter en dan nog niet te spreken van de NAV waar bijv. een inmiddels op leeftijd zijnde secretaris al 20 jaar als ex boer aan de kantlijn zijn nogal socialistische getinte ideeën staat te verkondigen. Nee Jaap als Aviko echt de next step wil maken moet het los van dat leden geneuzel van Cosun en zelf zelfstandig de wijde wereld in. Dat zou ze gezien de capabele mensen daar aan het roer prima lukken!
Claas 8 Februari 2019
Het aardappelareaal in nederland groeit niet of heeft zijn top bereikt.
Groeien moet dus op andere locaties dan in Steenderen.

Ben het met Jaap eens dat het draagvlak om aan Aviko te leveren vergroot kan worden door niet alleen de aandeelhouder maar ook de leveranciers mee te laten profiteren.

Daarbij denk ik dat Aviko de afgelopen jaren met behulp van goedkoop geleend Cosun vermogen voldoende profijt heeft gehad om te moderniseren en uit te breiden.
Abonnee
Joost 8 Februari 2019
Bent met Jakobus eens !! lees bericht hieronder maar eens, alles was in Boerehanden zit lijkt geen toekomst te hebben . Je kan wel blijven aandringen maar dat helpt toch ............

VTA dringt aan op melden transacties
Het melden van transacties is van zeer groot belang om een waardige notering neer te kunnen zetten, benadrukt Bert Timmermans, voorzitter van de VTA-handelscommissie aardappelen.
“Er zijn meerdere verontruste telers die mij bellen, omdat er zorgen zijn over de huidige situatie. De industrie probeert de beurs te drukken. Verwerkers willen geen hogere prijzen tonen in deze periode van contractafspraken en lopende aardappelpools.”
Ikker 8 Februari 2019
Dus daarom betaald aviko zo'n lage contract prijs voor komend jaar.
Berry 8 Februari 2019
Om het gewenste rendement te kunnen blijven garanderen kunnen de aardappeltelers het beste poolcontracten afsluiten.
Abonnee
André Duin 9 Februari 2019
Ik ben voor Jaap, ik betaal mee. Winst vloeit weer terug naar mij.
Deelnemers, bakken maar.
Westbrabander 9 Februari 2019
Interessant idee van Jaap Haanstra. Investeren in Aviko kan echter ook weleens betekenen dat je bij mag dragen bij verlies.
Westbrabander 9 Februari 2019
Als je er lang over nadenkt is het eigenlijk best vreemd dat je bieten moet zaaien om mee te delen in het rendement van een frietfabriek.
Ikker 9 Februari 2019
Het slimste is dus om bieten te telen en vervolgens elders je piepers te leveren?
Peer 9 Februari 2019
In de basis geen verkeerde gedachte Jaap Haanstra. Ben alleen bang dat Jacobus gelijk heeft; door boeren opgezet is het succes erg te overzien, zullen we netjes zeggen.

De vernieuwing, zo las ik deze week en ik deel die mening, komt niet vanuit de huidige belangenvertegenwoordiging LTO. Dat komt in heel de economie niet uit gevestigde orde. En kijk ook wie het voor het zeggen hebben bij Aviko en Cosun, veelal LTO bestuurders. En die houden hun gelederen wel gesloten en zo hun belangrijke en goed betaalde verdiensten.
Hou op, schei uit en geloof mij, er gaat helemaal niks gebeuren totdat de wal het schip keert en de meeste van de huidige boeren inclusief bestuurders in het bejaardenhuis zitten. Dan is te laat voor de sector maar de generatie van nu heeft er geen last meer van, zij zullen zeggen dat het in hun tijd ook moeilijk was
Narcos 9 Februari 2019
Aviko heeft de afgelopen 15 jaar de markt gemist, er was volgens de bestuurders geen ruimte voor uitbreiding.
Ondertussen hebben de anderen wel 50% meer frites kunnen realiseren.
Gewoon liggen slapen,, en de anderen zijn met de handel aan de wandel gegaan.
Abonnee
erik 9 Februari 2019
beste west brabander, dat heet een coöperatie. Die heeft A...O behouden voor nederland. En als je investeert in iets, wil je rendement, of wil jij alleen je hand ophouden
Piet s 9 Februari 2019
erik schreef:
beste west brabander, dat heet een coöperatie. Die heeft A...O behouden voor nederland. En als je investeert in iets, wil je rendement, of wil jij alleen je hand ophouden
Altijd was suikerbiet de motor van de coop
Het ziet er voor de komende 10 jaar anders uit
De bietenprijs wordt voor een groter deel bepaalt door het rendement van de nevenbedrijven
Voor de directie telt alleen suiker, ze zien de rest als melkkoe voor de bietenprijs
Als dit inderdaad een aantal jaren blijft voortduren dan is alles ten dode opgeschreven
Als je kan moet je investeren in je sterke bedrijfsonderdelen dan hou je de moed erin en behoud je tevens de goede mensen daar
Nu gaan deze lopen naar de concurent het is toch leuker om bij een groei bedrijf te horen
Directie van coop, kom in actie of anders neemt de concurentie alles over
Akkerbouwer 9 Februari 2019
Is toch anders best groot vrieshuis gebouwd
Claas 13 Februari 2019
Het verhaal van Jaap Haanstra verdient meer aandacht en discussie over de te volgen koers van Aviko.
De komende weken zijn er kringvergaderingen en daarin kunnen we de Cosun bestuurders om toelichting vragen.
Om een boodschap door te laten komen is het belangrijk om leden die vragen stellen in die vergaderingen bij te vallen wanneer er een goed en duidelijk standpunt of mening verkondigd wordt. Heel vaak ontbreekt het daaraan en daardoor zal er geen koersverandering in gang gezet worden als leden dat nodig vinden.
Ter aanvulling nog wat informatie ;
In 2004 had Cosun als groep een balanstotaal van 1300 miljoen met een eigen vermogen van 45%
Eind 2017 had Cosun een een balanstotaal van 2000 miljoen met een eigen vermogen van 65%
In 13 jaar is het eigen vermogen verdubbeld. Dit betekent een toename van ca 5% per jaar.

In 2004 had Aviko een omzet van ca 400 miljoen en Suikerunie een omzet van ca 600 miljoen.
In 2017 had Aviko een omzet van ca 800 miljoen en SuikerUnie ook ca 800 miljoen.
In 2018 zal Aviko voor de omzet belangrijker zijn dan de suikertak.
Een duidelijk beleid om deze tak gezond te houden lijkt mij gewenst en de vraag is of een rendementeis daaraan voldoet.

Er zijn ca 6.5 miljoen LLB's in omloop met nominaal een waarde van 5.5 euro per stuk. Dus met ca 36 miljoen waarde aan LLB op naam vertegenwoordigt men 1300 miljoen euro in de "dode hand'.

Het lijkt mij dat die dode hand niet verder gevoed hoeft te worden.
U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Nieuws aardappelen

Personeel Aviko staakt opnieuw en nu langer

Nieuws Aardappelen

Poolprijs Aviko middelt in jaar met extremen

Interview Arwin Bos (Cosun)

'Waterkwaliteit is bij Cosun een topprioriteit'

Nieuws Suikerbieten

Cosun draait eerste biobietencampagne dit jaar

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden