Licht aan einde tunnel voor opkomende markten

Valuta’s uit opkomende markten staat sterk onder druk als gevolg van de vrees voor een renteverhoging in de Verenigde Staten. De huidige onzekerheid doet landen zoals Brazilië, Turkije en Zuid-Afrika op valutamarkten zoveel pijn dat er ruimte is voor een herstel zodra de Amerikaanse rente echt gaat stijgen.

De Amerikaanse centrale bank heeft tussen 2009 en 2013 geprobeerd om de economie in de Verenigde Staten een duw in de rug te geven via een pakket stimuleringsmaatregelen. Een onbedoelde bijwerking van dit beleid is dat de waarde van veilige staatsobligaties enorm onder druk is komen te staan. Beleggers werden gedwongen om op zoek te gaan naar alternatieven met een hoger risicoprofiel. Dat leidde ertoe dat binnen vier jaar maar liefst 4.500 miljard dollar werd geïnvesteerd in opkomende markten.

De enorme geldstroom vormde in die periode een belangrijke rugwind voor deze landen. Maar nu de Federal Reserve steeds duidelijker aanstalten maakt om de rente te verhogen, is die beweging omgeslagen in een duidelijke tegenwind. Beleggers trekken hun kapitaal terug uit opkomende markten. De pijn voor veel landen wordt steeds duidelijker voelbaar. De Turkse lira, de Zuid-Afrikaanse rand en de Maleisische ringgit zijn dit jaar respectievelijk met 23 procent, 15 procent en 19 procent gedaald ten opzichte van de dollar.

De Braziliaanse real maakt het helemaal bont met een daling van ruim 31 procent. De omwisselverhouding met de dollar is nu helemaal terug op het niveau van 2002. Al twee jaar geleden waarschuwde zakenbank Morgan Stanley dat een vijftal landen met een tekort op de lopende rekening en relatief weinig valutareserves kwetsbaar oogde op valutamarkt. Deze zogeheten fragile five – oftewel de breekbare vijf – waren Brazilië, India, Indonesië, Turkije en Zuid-Afrika. Het moment waarop de valuta’s onderuit gaan is wel een verrassing. De zakenbank rekende er indertijd op dat dit pas zou gebeuren als de Amerikaanse rente weer zou stijgen.

Turkije en Brazilië worden door veel beleggers als zeer kwetsbaar gezien.  De economische onevenwichtigheden zal daar waarschijnlijk worden verergerd door de daling van hun munt. De externe schuld als percentage van het bruto binnenlands product van Turkije is één van de hoogste van alle opkomende landen. Brazilië kampt met een ander probleemen. Het land is één van de belangrijkste grondstofexporteurs ter wereld. De vraag naar ijzererts, olie en andere grondstoffen staat erg onder druk door de afzwakkende groei in China.

De prijs voor credit-default swaps - een verzekering die uitkeert als een partij niet langer aan de betalingsverplichtingen kan voldoen - voor Turkije en Brazilie zijn gestegen naar extreem hoge nivaus. Dit betekent in gewoon Nederlands dat beleggers er serieus rekening mee houden dat zowel Brazilië als Turkije failliet kan gaan. Dit gevaar werd begin september onderstreept toen kredietbeoordelaar Standard & Poor’s de kredietwaardigheid van Brazilië verlaagde tot het junk-niveau.

Ik ben bang dat het de komende periode niet heel veel beter zal gaan worden voor deze valuta’s. Het wordt aanpoten voor de beleidsmakers in de opkomende landen om zonder kleerscheuren door deze lastige tijd te komen. Ze moeten hopen dat de Amerikaanse centrale bank de rente snel verhoogt. Dan verdwijnt eindelijk de onzekerheid op de financiële markten en weten partijen waar ze aan toe zijn. Dan komt er ruimte voor deze munten om te herstellen van de rake klappen die ze de afgelopen maanden hebben gekregen.

Laurens Maartens
Valuta-expert bij de Nederlandsche Betaal & Wisselmaatschappij

* Boerenbusiness.nl is mediapartner van het seminar 'Onrust op de valutamarkten'. U kunt deze bijeenkomst met alle ins-en-outs van de valutamarkten ook bijwonen. Meld u daarvoor hieronder aan.

Laurens Maartens

Laurens Maartens is valuta-expert bij de Nederlandsche Betaal- en Wisselmaatschappij (NBWM). Maartens analyseert de actuele valuta-ontwikkelingen en verzorgt tevens lezingen en trainingen op het gebied van valutamanagement.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.