Blog: Peter Pals

Wat wil je nou? Geld of een gelukkig leven?

26 November 2016 - Peter Pals - 14 reacties

Niet iedere boer vindt een opvolger binnen de familie. Van de 20.000 boeren boven de 55 jaar heeft bijna de helft niemand in het vizier die het over wil nemen, meldde het CBS.  Het was zelfs onderwerp van gesprek in de Tweede Kamer. Ik stel voor om, hoe lastig voor sommigen misschien ook, ons  zuiver bij de feiten te houden.

Dit probleem speelt namelijk al vanaf de Middeleeuwen toen de ploeg werd uitgevonden. Er waren ineens minder boeren nodig en boerenzonen mochten ander werk zoeken. Maar zowel voor toen als nu geldt: er zijn nog wel degelijk mensen die uw bedrijf  willen overnemen en doorontwikkelen. En voor diegene die nog wel willen overnemen, is het juist mooi dat niet iedereen het bedrijf overneemt, dat geeft ruimte in de markt en dus kansen want de grond blijft gewoon beboerd worden. Peter Pals van Farmers Funding geeft in deze column zijn bespiegeling.

Wat is er mis mee uw kinderen te laten zien hoe mooi het boerenvak is?

De eerste essentiële vraag die gesteld moet worden is: Wat wilt u eigenlijk zelf als ondernemer? Hoe wilt  u dat uw oude dag eruit ziet? En wat laat u het zwaarst wegen? Geld of Geluk? De directe vervolgvraag is: Wat willen uw kinderen? Natuurlijk hebben ze uiteindelijk een vrije keuze over hun leven. Maar  wat is er mis mee om ze te laten zien hoe mooi het boerenvak per saldo nog steeds is? Wat is er mis mee om kinderen lichtelijk een paar duwtjes in de richting van het boerenleven te geven? Dat doen we immers toch ook met andere zaken zoals schoolkeuze, sport, zinvolle hobby’s, et cetera. Er is genoeg onderzoek waaruit blijkt dat kinderen aanmoedigen prima is, zolang het maar niet keihard pushen of manipulatie is. En kinderen vinden het vaak geweldig om mee te gaan op de trekker of andere boerenwerkzaamheden te doen. Laat ze vooral ruiken aan ons mooie vak.

Als u daadwerkelijk aan de slag gaat met het overnameproces dat  gemiddeld zeven jaar duurt, dan zijn dit de belangrijkste punten: Op tijd beginnen, visie op de toekomst,  de opvolger moet het kunnen, wie is de baas? en waardeer de moed! Ik beschreef ze eerder uitgebreid in “Zes handige tips voor geslaagde bedrijfsopvolging”.

Als boer bent u eigenlijk ook vooral rentmeester

Natuurlijk, als er geen opvolger in de familie is  kunt u dit allemaal overslaan en de boel verkopen voor veel geld aan de hoogste bieder, wie het ook is. Als het contract is getekend bent u overal van af en heeft u er zo veel mogelijk geld uit gehaald. In dat geval heeft u voor het geld gekozen. Maar de vraag is of u er echt gelukkig mee wordt, want u bent niet meer betrokken bij het bedrijf dat uw ouders hebben overgenomen en verder hebben opgebouwd. Ik zie het zo; als boer bent u eigenlijk ook vooral rentmeester en dat gaat u dan beëindigen. Bovendien moet u zich dan zorgen gaan maken over spaarrentes en de wisselende noteringen van uw beleggingen. Nee, dat is goed voor uw nachtrust…

Overname door kinderen gaat tegen een relatief lage waarde waarbij nog net een lonende exploitatie mogelijk is. Dit geeft u de mogelijkheid betrokken te blijven bij uw bedrijf en uw kinderen in het dagelijks leven. De kans op geluk is dan erg groot, ook al houdt u zelf wellicht wat minder over in uw portemonnee. En natuurlijk, ieders leven kent geluk en gedoe. Het boerenleven van vroeger waarover we nog weleens dromen duurt geen 60 uur per week.

Als uw kinderen niet willen, kunt u ook actief betrokken blijven door het bedrijf in te brengen in een samenwerking, al dan niet gedeeltelijk over te dragen aan een andere overnemer die niet uw kind is. Dat kan dan een neef of nicht zijn, een goede bekende, de buurman of iemand die u zoekt. Er moet dan hard worden gewerkt om een passende en op maat gemaakte, zakelijke overeenkomst met de mogelijke samenwerking en/of overnamekandidaat te realiseren. Natuurlijk is dat niet eenvoudig, uiteraard kost dat tijd en energie. Ook uw kassa zal waarschijnlijk iets minder hard rammelen. Wat het vooral ook oplevert, is levensplezier en geluk. Het houdt u een werkende mens met beide benen in de grond, je helpt een ander en leert ten diepste dat het niet alleen om u en geld draait. De praktijk bewijst dat het prima kan. Eenvoudig is het niet, maar als dat zo was kon iedereen het.

Peter Pals

Peter Pals is ondernemer bij Farmers Funding & Advies en groeide op op een boerderij. Vanuit zijn boerenhart heeft hij besloten een onderneming op te bouwen voor bedrijfskundige, financiële - en fiscale advisering van agrarisch ondernemers.
Reacties
14 reacties
mdb 26 November 2016
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/ondernemen/columns/column/10872452/Wat-wil-je-nou?-Geld-of-een-gelukkig-leven?]Wat wil je nou? Geld of een gelukkig leven?[/url]
Wat wil je nou schrijver??????

We werken om geld te verdienen, en hou aub met dat sentimentele gezever over gelukkig of geld!! Zie je je handeltje verwateren of wat?
Het een kan niet zonder het ander!!
Thijs 27 November 2016
Conclusie: Geef je bedrijf voor een appel en een ei aan een wildvreemde, en je zult gelukkig worden... Waarom wordt er toch zo moeilijk over gedaan?? Waarschijnlijk allemaal mensen die er helemaal niets van snappen.
Farmer 27 November 2016
Je geeft de exploitatie aan n ander en schuift het vermogen naar je eigen kinderen. Een moderne manier van verpachten waarbij de fiscus grotendeels buiten spel blijft.
jan 27 November 2016
zal gewoon geld op de plank moeten komen om het te bedrijf te laten renderen simpel zat komt u ook 4/5 maal gratis bij de boer adviseren?? omdat u graag werkt en met beide benen op de grond staat
Paysanne 27 November 2016
Lijkt wel een pleidooi dat al het geld dat de landbouw dreigt te verlaten ontmoedigd moet worden. Nee, zo goedkoop mogelijk doorgeven en dan ook nog (goedkoop) inzetbaar zijn als stoppende boer. Alles om het huidige landbouwareaal zo goedkoop mogelijk in productie te kunnen houden.
Zeker is het mooi om je bedrijf over te kunnen doen aan een opvolger binnen het gezin/familie, je hoeft dan niet rigoureus afscheid te nemen van al wat je opgebouwd hebt, vaak ook in immateriële zin, en daardoor ook kansen geeft om bepaalden waarden door te geven of verder te zien leven in je opvolgende generatie, dit mag wat kosten, want is ook wat waard. Maar er zullen genoeg stoppende boeren zijn die de toekomst voor hun opvolgende generatie met onzekerheid tegemoet zien en daar veel zorgen bij hebben. Die de immateriële waarde niet terugzien in de huidige bedrijfsvoering en is dat het dan waard om met een appel en ei afgescheept te worden voor dat wat je opgebouwd hebt en niet vertaald ziet worden in continuering?
Paysanne 27 November 2016
"Als boer bent u ook vooral rentmeester", is niet iedere burger dat, in welke functie dan ook?
bep 27 November 2016
Die kinderen hebben zelf al wel gezien dat het boerenvak niets is als alleen hard werken en weinig of niets verdienen die zijn echt niet gek om daar nog in te stappen.als je dat nog niet ervaren hebt schrijver dan heb je geen verstand.
bep 27 November 2016
Die kinderen hebben zelf al wel gezien dat het boerenvak niets is als alleen hard werken en weinig of niets verdienen die zijn echt niet gek om daar nog in te stappen.als je dat nog niet ervaren hebt schrijver dan heb je geen verstand.
Hans 27 November 2016
als al deze slimmerikken die hun grond niet willen afstaan
deze grond nu eens gaan verkopen
wellicht volgt dan een prijsval
ik zie maar teveel grond al heel lang te koop staan.
en gezien de gemiddelde leeftijd van de boeren komt er een house
aan verkopingen aan
je moet toch wel heel gek zijn om deze hoge grondprijzen te betalen ,en dan ook nog alle kwantum en rechten te kopen om maar verzekerd te zijn van een heel leven keihard te moeten werken .
Garssink 27 November 2016
Weer een broodetende profeet van 100 euro plus per uur, vraagt of de boer niet voor 5 in plaats van 10 euro per uur wil werken.
Annie 28 November 2016
Wat een geluk als je toevallig in een nest geboren bent waarin je later met hart en ziel boer mag zijn. Is niet voor iedereen weggelegd. Daarom prachtig geschreven stuk. Als er geen opvolger is dat je ook nog aan een ander kan denken ipv het grote geld. Wat ben je dan 'rijk'. Een beetje geld is fijn. Ik draai het om: kijk eens wat je hebt? En dan niet alleen in geldelijke waarden uitgedrukt.
Piet 28 November 2016
Helemaal eens met Annie.
Veel boeren beseffen niet welk voorrecht ze hebben als ze het bedrijf van hun ouders kunnen overnemen tegen een veel lagere waarde dan de marktwaarde. Als dat niet wilt, moet je het niet doen. Als je ouders geen bedrijf hebben is het vrijwel onmogelijk om een bedrijf te starten. Hoe mooi je het het vak ook vindt en hoe goed je daar ook in zou kunnen zijn.
Johan 28 November 2016
interessant stuk. Ik vind het idee om middels een samenwerking de exploitatie (gedeeltelijk) over te dragen, iets waar wat langer bij stil moet worden gestaan. Volledige overdracht lijkt steeds moeilijker te worden en wat is nou mooier dan bij je bedrijf betrokken te blijven. Zolang je maar voldoende van je pensioen kan genieten.
harde realist 28 November 2016
Ik weet niet welk financieel klimaat er heerst in agrarisch Nederland. Maar als Vlaamse varkenshouder kan ik alleen maar vaststellen dat bijna 90 percent van de varkenshouders onder een contract moeten werken waarvan nog een groot gedeelte van deze varkenshouders de rest van hun leven de schuld moeten afbetalen die ze als vrije boer hadden opgebouwd.
Als de moeder des huizes met het kindje in de winkelkar gaat shoppen in het warenhuis dan moet ze de familie voeden met bijvoorbeeld spek aan 15 euro per kilogram terwijl haar man nog geen tiende van deze prijs krijgt voor zijn varkens.
Met dit in gedachte vind ik het uiterst crimineel om je kinderen een lichte duw te geven om in deze moderne slavernij te stappen.
De harde realiteit is dat er voor vele boeren niets anders op zit dan de schuld laten over te nemen door de opvolgers met uiteraard de steun van de banken. Een belangrijk gegeven is dat de schijn wordt hoog gehouden.
Abonnee
pruikenmaker 30 November 2016
harde realist schreef:
Ik weet niet welk financieel klimaat er heerst in agrarisch Nederland. Maar als Vlaamse varkenshouder kan ik alleen maar vaststellen dat bijna 90 percent van de varkenshouders onder een contract moeten werken waarvan nog een groot gedeelte van deze varkenshouders de rest van hun leven de schuld moeten afbetalen die ze als vrije boer hadden opgebouwd.
Als de moeder des huizes met het kindje in de winkelkar gaat shoppen in het warenhuis dan moet ze de familie voeden met bijvoorbeeld spek aan 15 euro per kilogram terwijl haar man nog geen tiende van deze prijs krijgt voor zijn varkens.
Met dit in gedachte vind ik het uiterst crimineel om je kinderen een lichte duw te geven om in deze moderne slavernij te stappen.
De harde realiteit is dat er voor vele boeren niets anders op zit dan de schuld laten over te nemen door de opvolgers met uiteraard de steun van de banken. Een belangrijk gegeven is dat de schijn wordt hoog gehouden.


Mooie bespiegeling van een nuchtere boer die van afstand als toeschouwer/waarnemer
optreed en die het tenminste snapt.
U kunt niet meer reageren.

Wat zijn de actuele noteringen?

Bekijk en vergelijk zelf prijzen en koersen

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden