Het einde van het melkquotum komt dichterbij en dat wordt door de Belgische zuivelaar Milcobel gevoeld. Nu al zorgt de grote melkaanvoer ervoor dat de diverse fabrieken op volle toeren draaien. Uitbreidingen zijn daardoor noodzakelijk en daar wordt dan ook volop aan gewerkt.
Bij het maken van plannen voor uitbreidingen kwam niet automatisch de nadruk te liggen op het bestaande productenpakket en de huidige verdeling tussen fabricaten. "In het verleden werden we vaak uitgemaakt voor oubollige producent van melkpoeder", zo schetst Eddy Leloup, directeur coöperatiezaken bij Milcobel. Een "kwalijke naam" voor de grootste coöperatie van België. Deze naam kreeg de coöperatie doordat de helft van de melk verwerkt werd tot melkpoeder. Iets wat eind 2013 door de hoge prijzen lonend was, maar in tijden van lagere prijzen een grote zwakke plek bleek te zijn.
Voor de coöperatie, welke zegt alles te produceren behalve yoghurt, was dat de reden om nog eens kritisch te kijken naar het productenpakket. Dat kon ook want door een hele serie overnames en fusies, waaronder de overname van het Nederlandse Sherlock Cheese- nu DupontCheese- kreeg het bedrijf de beschikking over een zeer breed pakket aan producten.
Kaas werd toen bestempeld als het product wat de kar moet gaan trekken. "Kaas is minder volatiel dan poeder. Je hebt daarmee niet de hoogste toppen, maar ook niet de diepste dalen." Tegelijk werd de keus gemaakt om geen Gouda of Edammer te gaan produceren. De keus viel op mozzarella, "een groeiende markt".
Dat was het argument om de fabriek in Langemark uit te breiden. In de loop van 2014 moeten die uitbreidingen klaar zijn. "Nu kunnen we 25.000 ton mozzarella produceren, dat wordt straks 45.000 ton, maar het einddoel is de productie verhogen naar ongeveer 60.000 ton", zegt Leloup. Dit houdt in dat de fabriek dan 600 miljoen liter melk kan verwerken. Wanneer dat punt bereikt wordt hangt af van de ontwikkeling van de melkproductie. Langemark produceerde in het begin naast mozzarella cheddar. De cheddarproductie is echter langzaam afgebouwd.
De perspectieven voor mozzarella zijn goed nu door de economische crisis de consument zoekt naar goedkope, lekkere voeding. Pizza sluit daar naadloos op aan. Ook wordt er gekeken of er grondstoffen aan Italië geleverd kunnen worden. Op het gebied van mozzarella behoort Milcobel tot de grotere spelers binnen de Europese grenzen.
Naast de kaasfabriek in Langemark bezit Milcobel een kaasfabriek in Moorslede. In Moorslede werd tussen 2008 en 2012 ruim 50 miljoen euro geïnvesteerd. Hier worden met name de speciaalkazen, waaronder Brugge kaas gemaakt. De ambitie is om daar tegen 2020 25 procent van de huidige melkaanvoer te verwerken, aldus de zuivelaar in jaarrapport van 2012.
De kaasproductie brengt een grote hoeveelheid wei met zich mee, over 2013 wordt dit volume geschat op 466 miljoen liter. Zover de Belgen kunnen verwerken ze zelf de wei. "Onze mogelijkheden worden echter beperkt door de regelingen rondom afvalwater."
Voor 2013 houdt de zuivelaar rekening met 1,45 miljard liter melk. Daarmee is seizoen 2013/14 een uitzonderlijk quotumjaar. Zo waren er eind januari al 130 melkveehouders die het quotum vol hadden. waarschijnlijk melkt over 2013/14 ongeveer 45 procent van de melkveehouders over het quotum heen. In 2011 en 2012 bleef de productie van melk vrijwel stabiel op 1,11 miljard liter. Ook het volgende quotumjaar rekent Milcobel op een stijging van de melkproductie.
Al die extra melk wil de coöperatie zelf blijven verwerken. Toch zijn de uitbreidingen aan de kaasfabrieken niet voldoende om ervoor te zorgen dat de Belgische verwerker alle extra melk straks een plekje kan geven. Zo kon er vroeger nog geschoven worden met melk om van een bepaald product meer of minder te produceren, maar zitten de fabrieken nu vol. Daarom wordt er gewerkt aan plannen voor een nieuwe poedertoren, die 500 miljoen liter melk kan verwerken. "Wij willen de melk van Vlaamse melkveehouders verwerken en dat niet aan andere overlaten."
Naast Belgische leden telt het bedrijf 42 Franse leden en over 2012 nog 81 Nederlandse leden. "Van de Nederlanders zijn enkele overgestapt naar DOC en Nemelco." 2012 was dan ook een roerig jaar voor de coöperatie. Met name de uitbreidingen van de fabriek in Moorslede namen meer tijd en geld in beslag dan van te voren verwacht was. Dit in combinatie met melkprijzen die onder het niveau lagen van andere Europese zuivelaars zorgde voor onrust onder de leden-melkveehouders. Over 2013 lijkt de rust weer wat teruggekeerd, maar blijven de leden nauwlettend in de gaten welke stappen de coöperatie zet.
Sinds begin 2013 staat er ook een nieuwe man aan het roer van de coöperatie. Toen werd Patric Buggenhout opgevolgd door Eddy de Mûelenaere. "De plannen voor de mozzarellafabriek waren al in een te ver gevorderd stadium. Dit gelde niet voor de plannen met betrekking tot de wei. Daar wil hij eerst nog over brainstormen", zegt Leloup.
Over 2012 zag Milcobel de omzet teruglopen in vergelijking met 2011. Voor 2013 zijn de vooruitzichten rooskleuriger, wat ook weerspiegeld werd in hogere melkprijzen. Gemiddeld betaalde de zuivelaar over 2012 0,32 euro per liter melk.
Voor nu lijken de vooruitzichten voor het merendeel van de bedrijfsonderdelen goed. Het enige gevaar is de sterke focus op de Belgische markt. Met uitzondering van melkpoeder speelt de Belgische consument bij de afzet nog altijd een hoofdrol, hoewel het concept Brugge kaas ook steeds meer voeten aan de grond krijgt in omringende landen. Een ander gevoelig punt is het onderdeel ijs, goed voor 23 procent van de omzet over 2012. Het succes van deze afdeling hangt samen met het weer. Geen warme zomer betekent tegenvallende omzetten.
Wellicht dat de nieuwe verwerkingsfaciliteiten voor kaas en melkpoeder het aandeel ijs meer in verhouding kunnen brengen met de overige onderdelen. Daarmee neemt de grip van ijs op de melkprijs wat af. Ook ziet het er naar uit dat wanneer de economie in het zuiden van Europa zich weer positief gaat ontwikkelen het de Belgische melkveehouders zijn die daarvan mee gaan profiteren.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.