Boerenbusiness Analyse

Toekomst melkers bungelt aan fosfaatdraadje

18 Juli 2014 - Redactie Boerenbusiness - 13 reacties

De toekomst van de Nederlandse melkveehouderij bungelt aan een dun fosfaatdraadje. Tenminste, zo lijkt het wanneer met een scherp oog naar de berichten van de laatste weken wordt gekeken. Maar waar blijven de reacties van de melkveehouders, met name zij die geïnvesteerd hebben in groei?

Gekscherend wordt 1 april 2015 omschreven als "bevrijdingsdag voor de melkveehouderij". Vanaf die datum zijn de Europese melkveehouders verlost van het melkquotum. Een systeem wat in 1984 werd ingevoerd om de overproductie die ten grondslag lag aan de "boterberg en melkplas" te voorkomen. 

Elk Europees land gaat anders om met de naderende "vrije markt". Zo staan de Ieren te trappelen om los te gaan, maar zien de Fransen de vrije markt totaal niet zitten. In Nederland zijn de gevoelens gemengd. Een grote groep, bestaande uit melkveehouders en verwerkers, ontvangt de vrije markt met open armen, maar aan de andere kant maken net zoveel mensen zich grote zorgen. Onder hen bevinden zich melkveehouders, maar ook natuurliefhebbers en burgers. 

Het einde van het melkquotum valt samen met de discussies rondom mest en grondwater. Deze krijgen een steeds prominentere plaats in de media. Nederland wordt, terecht of onterecht, omschreven als het mestputje van de EU. Niet zo gek want het land herbergt met zijn beperkte omvang een grote intensieve veestapel. De melkveestapel kon daarentegen amper groeien door de productiebeperkingen, dus daar hoefde weinig aandacht aan besteed te worden. Maar daar komt nu verandering in. Hoe dichterbij 2015 komt, hoe zenuwachtiger de omgeving, politiek, consumenten en belangenbehartigers worden wanneer ze kijken naar alle nieuwbouw op het platteland. 

Jarenlang heeft Brussel al tegen Nederland gezegd dat het mestprobleem aangepakt moet worden en jarenlang is er relatief weinig gebeurd. Zo was er in de tijd van Gerda Verburg al veel te doen omtrent mest. Toen produceerde Nederland bovendien meer mest dan het plafond van 173 miljoen kg toestond. Het was geen reden om de zaken rigoureus om te gooien. Bij onze zuiderburen hebben ze het probleem wel serieus genomen. Zo heeft België vandaag de dag een goed systeem met verwerking, maar Nederland niet.

Bij de onderhandelingen over de derogatie - verruiming van mestnormen - bleek dat het menens is. Tijd voor verandering. In het verlengde daarvan heeft staatssecretaris Sharon Dijksma, via de regels rondom een grondgebonden melkveehouderij, gezegd dat 2013 het peiljaar wordt voor de melkveehouderij. Het mestprobleem wordt op de schop genomen, maar zuur genoeg valt het samen met afschaffing van het melkquotum. Kortom, het melkquotum is ingeruild voor een fosfaatquotum. 

Waarom is dit reden voor alertheid? In 2013 produceerde de sector 81 miljoen kilo fosfaat. Nederland mag van de Europese Commissie niet boven de 84,9 miljoen kilo uitkomen. Waarmee Nederland een speling behoudt van ongeveer 5 procent, uitgaande van het plafond wat Dijksma gesteld heeft. Gezien de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met betrekking tot de omvang van de kudde melk- en jongvee mag rustig worden aangenomen dat in 2014 alweer meer fosfaat geproduceerd is en de 84,9 miljoen kilo rap dichterbij komt.  

De zuivelindustrie heeft tegelijkertijd, in voorbereiding op het einde van het melkquotum, de laatste vijf jaar flink geïnvesteerd in de verwerking van melk. Nederland krijgt er zelfs een nieuwe verwerker bij in de vorm van A-Ware. Het laatste wat verwerkers willen is minder melk. Je hebt immers melk nodig om marktaandeel te kunnen veroveren op de wereldmarkt en daarop is Nederland zeer actief. Ook heeft de sector baad bij lage operationele kosten en die krijg je alleen door een fabriek optimaal te benutten. Het is niet zo raar dat de belangenbehartiger van de industrie, de NZO, daarom met LTO pleit voor maatregelen om overschrijding van het fosfaatplafond te voorkomen.

Wordt het fosfaatplafond overschreden dan betekent dat het einde van de derogatie. Het houdt in dat er een streep gezet wordt door ruwweg een derde van de plaatsingsruimte van mest. Wat maakt dat er meer mest verwerkt moet worden en de kostprijs van melkveebedrijven stijgt, waardoor Nederland minder concurrerend wordt op de wereldmarkt. Een anders scenario is dat er meer melkveehouders uit de sector stappen omdat ze het niet meer zien zitten, wat resulteert in minder melk.

De NZO krijgt hier steun van LTO, belangbehartiger van onder meer veehouders. Ze zijn zelfs bereid zover te gaan dat eind 2013 gesproken wordt over een fosfaatheffingsysteem. Zover is het echter nog lang niet, want het einde van het melkquotum valt samen met het einde van het Productschap Zuivel (PZ). Via het schap konden dit soort zaken aangepakt worden, maar dat gaat nu niet meer lukken. Er wordt hard gewerkt aan de oprichting van ZuivelNL, vervanger van het PZ. Maar zoiets kost tijd en daarna moeten de diverse partijen elkaar nog weten te vinden bij de dossiers, waaronder fosfaat.  

Ondertussen speelt er op de achtergrond nog iets wat veel impact heeft op het reilen en zeilen van melkveehouders. Het wantrouwen richting de politiek. Niemand nam de moeite ze voor te bereiden op strengere eisen rondom derogatie, ondanks dat bekend was dat Brussel niet blij is met het Nederlandse mestprobleem. Het losgaan van de melkveehouderij is daardoor een grote nachtmerrie is voor Brussel. Ervaringen uit het verleden leren dat LTO geen slapende honden wakker wil maken, maar ze hadden wellicht hun achterban iets beter kunnen voorbereiden. Aan de andere kant was het een gouden kans voor de organisatie geweest om te laten zien wat er al wel goed gaat en dat er hard wordt gewerkt. Noem open dagen, zet projecten in het zonnetje, nodig de pers uit en vraag de politiek om langs te komen. Geeft ruchtbaarheid aan wat er wel wordt gedaan.

Er wordt de melkveehouders verweten dat ze oogkleppen opgezet hebben en doodleuk gekozen hebben voor de weg met de minste weerstand. Keihard groeien om mogelijk koerechten voor te zijn. Maar wat hadden ze dan moeten doen? Nog steeds klinken er uit de sector geluiden van wantrouwen en wordt er rekening gehouden met een extra konijn uit de politieke hoed. Ondertussen heeft Brussel grote verwachtingen van de Kringloopwijzer. Een systeem wat pas in januari in bedrijf gaat. Vervolgens heeft Nederland twee jaar om te bewijzen dat het werkt. Kort dag en daarom is het niet vreemd dat partijen rondom de sector komen met alternatieve plannen en suggesties.

In deze wirwar van nieuwe ontwikkelingen moet de huidige melkveehouder zien te overleven. Nu zijn de ondernemers wel het een en ander gewend, maar zeg nu zelf er komt behoorlijk wat op ze af. Naast de onzekerheid over de melkprijs in een vrije markt, worstelen ze tegelijk met de onzekerheden rondom het mestbeleid, gaan ze zo aan de slag met de Kringloopwijzer en wat moeten ze verwachten van ZuivelNL? Misschien getuigt het juist wel van lef wanneer je in een dergelijk klimaat, dat bungelt aan een iel fosfaatdraadje, nog durft te investeren in je bedrijf.  

Herma van den Pol
Zuivelwatcher Boerenbusiness.nl

Heb je een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten
Regenradar
Powered by Agroweer
Reacties
13 reacties
vanplateringen 18 Juli 2014
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/melkmarkt/artikel/item/10854306/Toekomst-melkers-bungelt-aan-fosfaatdraadje]Toekomst melkers bungelt aan fosfaatdraadje[/url]
Koeieboeren zijn juist helemaal niks gewend. Altijd goeie melkprijs, grond wat ieder jaar duurder wordt, een bult subsidie, enz. uurtje melken, half uurtje voeren, koeien naar buiten en dan de hele dag niks lopen te doen. Een makkelijker baantje is er niet. Tsja, en nu komt de vrije markt, en dan moeten ze na gaan denken en wat meer inzet gaan tonen. Erg moeilijk wanneer je het altijd maar is komen aanwaaien.
La Vache 19 Juli 2014
Goed artikel, geeft precies weer de onrustige situatie voor de melkveehouders. Het boerenambacht is verdewenen en nu zijn we agrarische ondernemers. Niet iederéén wil die switch maken en ook niet altijd staan de opvolgers te trappelen voor overname in deze nieuwe setting, vandaar de vergrijzing. Komt de agrarische ondernemers goed uit. Of we het leuk vinden of niet, maakt niet uit. De landbouwsector heeft het niet meer voor het zeggen in deze. Melkveehouders zullen hier aan moeten wennen, in de andere sectoren is dit al volop realiteit.

@vanplanteringen je bent zeker geen koeieboer? Dan zou je zo niet praten. Vast al heel lang agrarisch ondernemer zo te lezen. Afgunstig op een tak in de sector die zich nog niet de kop had laten gek maken.
vanplateringen 19 Juli 2014
Tsja, het echte verhaal is vaak heel erg confronterend, maar daarom niet minder waar.
bas 19 Juli 2014
Waarom wil niemand begrijpen dat er een eind komt aan de toename van het aantal dieren in nederland.Er kan alleen nog uitbreiding plaats vinden ten koste van een ander.Diegene met de laagste kostprijs zijn waarschijnlijk koopman.Hoe je het ook wend of keert dit gaat de melkveehouderij in nederland veel geld kosten.Men zal er toch aan moeten wennen dat de nederlandse overheid in dit verhaal geen stem meer heeft, in Brussel zijn ze nu wel klaar met al die nederlandse uitzonderingen.
Pyke 20 Juli 2014
Interessant artikel. Geeft maar weer goed aan hoeveel partijen zich druk maken om "wat gaat komen". En de boer? die ploegde voort...Zelf ben ik niet zo van groot groter grootst. Een "anderhalf" familie-bedrijf vind ik een mooie maat. Leven en investeren uit de cash-flow en 120% inzet op prestatie van de dames. Opfok in eigen hand en voldoende vee voor 15 stuks export per jaar. Daarnaast natuurbeheer optimaliseren en een plek geven in de bedrijfsvoering. En laat de vervuiler betalen (fosfaat). Met 60 ha en 60 melkkoeien (gemiddeld),leven wij inderdaad als god in Frankrijk.
brabander 20 Juli 2014
vanplateringen schreef:
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/melkmarkt/artikel/item/10854306/Toekomst-melkers-bungelt-aan-fosfaatdraadje]Toekomst melkers bungelt aan fosfaatdraadje[/url]
Koeieboeren zijn juist helemaal niks gewend. Altijd goeie melkprijs, grond wat ieder jaar duurder wordt, een bult subsidie, enz. uurtje melken, half uurtje voeren, koeien naar buiten en dan de hele dag niks lopen te doen. Een makkelijker baantje is er niet. Tsja, en nu komt de vrije markt, en dan moeten ze na gaan denken en wat meer inzet gaan tonen. Erg moeilijk wanneer je het altijd maar is komen aanwaaien.


Ik vermoed dat je een akkerbouwer bent,denk eerst na voordat je zulke onzin op dit forum schrijft!! Wat betreft jou zinssnede heel de dag niets lopen doen,hoe is dat bij een akkerbouwer,paar maandjes een beetje werken en de rest van het jaar achter de geraniums!!
vanplateringen 21 Juli 2014
Klopt, akkerbouwers werken maar 8 maanden per jaar . Van begin november tot eind februari zitten ze de hele dag bij de kachel. Ja, veel boeren moeten keihard werken voor hun centen, denken nog steeds de meeste burgers. Houen zo. Trouwens koeieboeren met een robot hebben helemaal een luizeleventje, in vergelijking met hun collega's die wel 'smorgens om 8 uur, een uurtje gaan melken. Ken er genoeg van, helaas.
La Vache 21 Juli 2014
@vanplanteringen, waarom je collega-boeren zo neerhalen? Heel veel boeren werken nog steeds hard voor hun centen. Je weet zelf ook wel dat er goede en mindere tijden zijn. Als een burger zoveel uren en dagen als een boer zou werken, zouden ze er ook anders bij kunnen zitten, maar dat hebben de meesten er niet voor over. Kijk eens naar de varkenssector en de legpluimveesector, waar het momenteel zware tijden zijn en voor de akkerbouwers zijn er ook erg slechte tijden geweest. Als het wel goed gaat met de boeren wordt ze dat blijkbaar niet gegund. Niet door de periferie eromheen en ook niet door collega-boeren. Het boerenambacht lijkt te verdwijnen in de veesector, straks zijn deze agrarische ondernemers allemaal op hun bedrijf in dienst van de bank of voerleverancier.
vanplateringen 21 Juli 2014
het ging er in het verhaal om dat koeieboeren wel wat gewent zijn. Niet dus, daarom mijn reactie. het is i.v.m. kippe- en varkensboeren een luizebaantje. Het enige verschil met koeieboeren van 30 jaar terug is, dat er toen wel hard werd gewerkt. Tegenwoordig wordt voor alles hulp ingeroepen. Koeiescheren wordt gedaan door Ab oost, sloten schoonmaken door de loonwerker, inkuilen ook door de loonwerker, mest uitrijden ook door de loonwerker. Deze dingen werden vroeger door de boer allemaal zelf gedaan!! Tegenwoordig is er een melkrobot, mestrobot, voerrobot, enz. Lui volk zijn ze geworden en ze klagen het hardst van allemaal. Vroeger zat een boer om 6 uur 's morgens onder de koeien, ken er nu zat die om 9.00 nog zitten te melken. Triest maar waar.
La Vache 21 Juli 2014
@vanplateringen, mooi dat je het even hebt toegelicht. Wij zijn nog koeienboeren van de oude stempel en zo ken ik er nog een paar, maar die sterven wel uit. Wij doen ook alles zelf, op het mais hakselen en dorsen van het graan na. Dan zijn je dagen wel gevuld als je 75 koeien melkt en bijbehorend jongvee verzorgd. Wij voelen geen noodzaak om uit te breiden ondanks dat er eventueel een opvolger is. Wat er nu in de melkveesector gebeurt zien we met lede ogen aan. Misschien zijn we ouderwets, maar je kunt met één persoon 80 koeien aan, dus waarom zou je groter groeien als je daarvoor arbeid of mechanisatie voor moet aantrekken, met daarnaast een hogere kostprijs door mestafzet en ruwvoer verwerving. Dat het een tendens is onder jonge boeren, die wel uitbreiden, en boeren op de manier zoals jij beschrijft, die zien inderdaad hun werken als een baan zoals in het bedrijfsleven gaat, maar daarmee redt je het niet ons inziens. Een weg terug voor hen is er niet, maar de tijd zal het leren wie het beste af is.
henry 30 Juli 2014
de sectoren worden tegen elkaar uitgespeeld, door hun zelf en de politiek, het produktiemiddel grond wordt te duur in gezet, het gevolg groot concurentieverlies tov buitenland, dit kan in Nederland het failliet voor de totale sector inluiden !
bas 30 Juli 2014
Als de grondprijs maar geen gebakken lucht is waar de hele landbouw op draait,zie de huizenmarkt.Iedereen roep het wordt nog duurder maar wie kan dat dan nog betalen.Hier in de buurt zitten grote nu al melkveebedrijven die van hun geldschieters geen toestemming meer krijgen om uit te breiden terwijl ze de laatste jaren veel geld in uibreiding met grond hebben geinvesteerd.Nu kan er blijkbaar ineens niets meer.Je zult haast denken dat er van hogerhand (bank lto regering)mensen zijn die meer weten.
w v 31 Juli 2014
@vanplanteringen

Met je redenering dat iedereen die niet met zijn handen bezig is, niet aan het werk is vertel je veel over jezelf
Neem iemand als Mark Rutte de enige lichamelijke arbeid die hij doet kun je wel raden .het is geen melken oid
Toch wil ik kwa arbeid niet ruilen.
Er is meer denkwerk bij gekomen.
En doeners doen wat denkers bedenken
Jij kijkt terug naar vroeger, maar de omstandigheden zijn veranderd.
Ga met je tijd mee en haal vroeger en nu niet door elkaar
Denk daar eens aan als je een groep collega's bekritiseerd

Ps hier gaat de wekker gewoon om 6 uur
J.Hoekman 31 Juli 2014
Weet de LTO wel waar ze mee bezig is?
In 2011 mest afgezet met 0,76 aan fosfaat,dit jaar zitten er gehalten tussen van 1,01.Moet je niet eens kijken hoe het gemiddelde van Nederland werkelijk is.in plaats van aan paniek voetbal te gaan doen.Met deze gehalten heb je gezondheids problemen onder je vee.
Word wel eens tijd dat we wakker worden.
U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Nieuws CBS

Uitscheiding stikstof en fosfaat onder plafond EU

Nieuws stikstof

Boer dwingt publicatie fosfaattoekenning af

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden