Eurozone heeft wondermiddel voor de euro

De diagnose luidt: te hoge schulden. Ik heb het dan over het kernprobleem van de eurozone. Wat van tijd tot tijd (als het economisch minder gaat of als het goed gaat en de rentes stijgen) voor spanningen zorgt, is het feit dat veel eurolanden te hoge schulden hebben.

Daar komt bij dat het vaak diezelfde landen zijn die hun begrotingen niet op orde hebben en dus nog meer schulden op die toch al te hoge berg gooien. Italië is wellicht het meest bekende en meest recente voorbeeld, maar vergeet ook Frankrijk niet.

Het middel dat de muntunie op het moment inzet om die problemen op te lossen, is met name het laag houden van de rentes. Dat is echter geen oplossing van het probleem, maar hooguit een middeltje dat de pijn tijdelijk kan camoufleren.

Hogere inflatie
Waar ik voornamelijk bang voor ben, is dat de muntunie (als een meer structurele oplossing) voor een hogere inflatie zal kiezen. Dit omdat de inflatie een deel van de schulden wegvreet. De reden waarom ik hier een vrees voor heb, is omdat het dan onvermijdelijk is dat grote groepen van de bevolking er een prijs voor gaan betalen; bijvoorbeeld via uitholling van de waarde van hun inkomen, spaarsaldi en pensioenen, maar ook via een hogere rente op de leningen die ze afsluiten.

Het zou dan niet verbazen dat de ontevredenheid over de politiek en het populisme dan verder toeneemt. Dit wordt eveneens aangetoond door de historie. Het wrange is echter dat de eurozone een middel heeft om het probleem op te lossen, zonder al die nare bijwerkingen. Echter, ze weigert dat toe te dienen.

De schuldenbom ontmantelen
De beste manier om de 'tikkende schuldenbom' onder de euro te kunnen ontmantelen, is om de schulden te verlagen via de weg van een hogere economische groei; als het bruto binnenlands product sneller toeneemt dan de schulden, dan dalen de nationale schulden. Wat we dus nodig hebben, is enerzijds meer begrotingsdiscipline (zodat de teller niet veel hoger wordt) en anderzijds een hogere economische groei (zodat de noemer veel hoger wordt).

Doorgaans bestaat er geen wondermiddel dat de groei fors, langdurig en snel aanjaagt. Meer overheidsinvesteringen kunnen echter wel voor een forse en snelle groei zorgen, maar niet op de lange termijn. Investeringen in het onderwijs en in onderzoek stuwen de groei fors en langdurig, maar niet snel. Behalve in de eurozone dus! 

De muntunie heeft al wel zo'n middel: de interne markt voor diensten. Al is die er in de praktijk nog niet echt. Met deze markt kan de economische groei met 5% tot bijna 9% worden opgestuwd, zo schatten experts. Stel dat de helft daarvan reëel is, dan nog zouden groeipercentages van 4% en meer heel normaal zijn.

Begrotingsdiscipline
Voor overheden zou dat flink meer inkomsten uit belastingen en minder uitgaven (minder werklozen, minder toeslagen) betekenen. Reken er dan maar op dat die schuldenberg als sneeuw voor de zon smelt, mits (en dat is cruciaal) de Europese Commissie (EC) het niet toestaat dat de eurolanden dat financiële voordeel verkwisten.

Begrotingsdiscipline is dus (hoe je het ook wendt of keert) de sleutel tot succes. Iedereen die stelt dat de EC verkeerd bezig is als deze optreedt tegen landen die (te) diep in het rood staan (omdat begrotingsdiscipline afdwingen het gevaar is), zit er in mijn ogen goed naast. Zonder die discipline haalt de munt, die dit jaar zijn twintigste verjaardag viert, zijn dertigste verjaardag niet, vrees ik.

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.