Shutterstock

Opinie Jaap Haanstra

'Landbouwvisie is vooral erg populistisch'

18 September 2018 - Jaap Haanstra - 9 reacties

Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) presenteerde zaterdag 8 september haar landbouwvisie. Mijn mening is niet zo positief als die van een aantal andere bestuurders, want er is heel veel dat mij niet duidelijk wordt.

Laten we eerst naar de huidige land- en tuinbouw kijken. In het jaar 2000 hadden we zo'n 100.000 boeren en tuinders, vandaag de dag zijn dat er nog ruim 50.000 en over 20 jaar zijn dit er waarschijnlijk hooguit 25.000. Kortom: de huidige omvang van de bedrijven gaat verdubbelen.

De hedendaagse landbouwsector heeft een zeer sterke positie door zijn geografische ligging, het gematigde klimaat en de succesvolle handel en verwerking. Echter, voornamelijk de hardwerkende, goed opgeleide en ondernemende boeren en tuinders dragen hieraan bij.

Export is belangrijk
Die positie hebben we voor een groot deel te danken aan de export. We zijn in staat om behoorlijke hoeveelheden van goede kwaliteit, tegen concurrerende prijzen, weg te zetten. Dat belang wordt te weinig onderkend. Als onze kostprijs te veel stijgt, dan zal dat enorme schade toebrengen aan de export en dus aan onze positie als boer.

Ook stelt de minister: "De consument moet meer betalen voor de goede producten." De supermarkten hebben een belangrijke rol en moeten geld doorgeven aan de boer. Dat is erg bijzonder. Europese overheden hebben namelijk met elkaar het markt- en prijsbeleid afgeschaft. Produceren doe je voor de wereldmarkt.

Supermarkten?
Oftewel: de overheid had het instrument in handen, maar heeft er bewust voor gekozen om dit af te schieten. Daarom is het bijzonder dat de supermarkt nu de verantwoording heeft om ons van inkomen te voorzien. Zij houden alleen rekening met hun aandeelhouders. Overigens zou het niet onverstandig zijn om eens goed te kijken naar de te grote inkoopmacht van de supermarken.

Kringlooplandbouw is het toverwoord

- Jaap Haanstra

Het nieuwe toverwoord is: kringlooplandbouw. Ik heb er lang over nagedacht en ben tot de conclusie gekomen dat er al veel kringlopen zijn. Zo worden er reststromen gebruikt in de veehouderij en gaan die soms ook in de vergister.

Mestproblemen oplossen
Er valt daar niet heel veel te winnen. Het lijkt er volgens mij op dat men de kunstmest wil bannen om het mestprobleem op te lossen. Als dat de bedoeling is, dan zal men in de plantaardige sector furieus reageren. Wij voeden onze planten op de juiste manier en daarin kennen zowel mest als kunstmest hun eigen rol.

Het is beter om het beleid eens tegen het licht te houden. Immers, veel van de aannames zijn achterhaald. Het is misschien een wonder dat de beste mest (droge pluimveemest) nog steeds verbrand wordt. Maar dat heeft een reden: het is door de regels niet meer toepasbaar geworden.

Ook zou de biodiversiteit verbeterd moeten worden. Waar denkt men dan aan? Als ik het vergelijk met 40 jaar geleden, dan heb ik op mijn kavel nog nooit zoveel dieren en insecten gezien als nu. Mijn vader spoot destijds ook de veel toegepaste DDT, Phosdrin, Parathion, Aldrin en Dieldrin. Alles wat onder de spuitboom ging, legde het loodje. 

Geen onkruidteler
Wanneer ik mijn uien teel, dan teel ik uien en geen onkruid. Dat geldt voor zowel de gangbare als biologische boeren. Dus als men meer soorten planten wil, dan moeten ze dat gewoon zeggen en niet insinueren dat wij ze laten verdwijnen. Dan spreken we niet van herstel, maar van uitbreiding van de biodiversiteit.

Nu we het toch over onkruid hebben; dat moeten we in 2030 mechanisch en ecologisch bestrijden. Pas als dat mislukt, dan mag de chemie ingezet worden. Ik concludeer dat er geen rol meer is voor bodemherbicide. Als onkruid uit de hand loopt en je moet corrigeren, dan weten we dat het er niet eenvoudiger op wordt. Laat helder zijn: als het zonder chemie kan, dan is niemand daar op tegen. Maar, is het reëel?

Sensortechnologie beter dan ecologische gewasbescherming
Eerder concludeerde ik dat bedrijven in omvang verdubbelen. Wellicht dat het gebruik van een goede bodemherbicide (en aanvullend mechanisch) een betere optie is. Dat laat ook het minste residu achter op het product. Het snel ontwikkelen van sensortechnologie, die ervoor zorgt dat alleen de plaats waar de ziekte of daar waar onkruid is, is van groot belang. Daar zit in mijn optiek dé oplossing. Google voor de aardigheid eens ecologische onkruidbestrijding en je zal begrijpen dat de oplossing  daar niet ligt.

Ik ben ervan overtuigd dat er de komende 20 jaar steeds meer gaat veranderen op het gebied van gewasbescherming. We gaan van onder meer synthetische naar natuurlijke middelen en daarnaast gaat plaatsspecifiek een enorme vlucht nemen. Maar ook die natuurlijke stoffen kunnen giftig zijn.

Populistische termen
Tja, wat moet ik nu met een visie die in mijn optiek geen echte visie is? Het is vooral een opsomming van een aantal populistische termen. Gaat deze de la in, of gaat hij uitgebouwd worden? Als men ons erop aanspreekt om ons te verbeteren, dan zijn we van de partij. Echter, altijd vanuit de gedachte dat we op kostprijs en kwaliteit moeten kunnen concurreren met de rest van de wereld.

Daar gaat immers meer dan 60% van ons product heen. Als de minister zich zorgen maakt over de inkomensontwikkeling in land- en tuinbouw, dan wil ik wel helpen om daarin verbetering aan te brengen. Minder lasten en minder of meer werkbare regels zijn een klein begin. Er zijn natuurlijk ook maatschappelijke groepen voor wie het nooit ver genoeg zal gaan. Als wij in staat zouden zijn om op water te lopen, dan zouden zij stellen "Zie je wel. Ze kunnen niet zwemmen."

Jaap Haanstra

Jaap Haanstra is akkerbouwer in Luttelgeest en voorzitter van Stichting AgriFacts. Daarnaast heeft hij zich de afgelopen 30 jaar ingezet voor diverse landbouworganisaties. Haanstra schrijft zijn columns op persoonlijke titel.
Reacties
9 reacties
petatje 18 September 2018
Dit is een reactie op het Boerenbusiness artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/column/10879965/landbouwvisie-is-vooral-erg-populistisch]'Landbouwvisie is vooral erg populistisch'[/url]
Prima verwoord Jaap. Snap niet dat belangenbehartigers die nu in functie zijn deze stellingname niet duidelijk als reactie geven.
Abonnee
manon 18 September 2018
Complimenten voor dit stuk, u verwoord het geweldig en met name de regeltjes die door de overheid worden opgelegd maakt het voor de boer soms onmogelijk om, juist het beste voor de natuur te doen. Bijvoorbeeld strorijke mest uitrijden en laten liggen voor optimalisering voor het bodemleven kan niet want dit moet direct ingewerkt worden anders volgt er een dikke boete, dan de torenhoge boetes die hiervoor door RVO worden uitgedeeld voor het minste geringste overtredinkje maakt het ook onwerkbaar omdat je bang bent om een boete te krijgen die niet meer in verhouding staat tot het vergrijp, je voelt je inmiddels crimineel want je wordt door deze instanties beticht van fraude terwijl dit onterecht is, enz. het is het gezonde boerenverstand tegenover de papieren ambtenaren en milieulobby die regels bedenken die niet bij de natuur passen en juist averechts werken voor het doel dat zij voor ogen hebben.
hans 18 September 2018
Jaap:
" In het jaar 2000 hadden we zo'n 100.000 boeren en tuinders, vandaag de dag zijn dat er nog ruim 50.000 en over 20 jaar zijn dit er waarschijnlijk hooguit 25.000. Kortom: de huidige omvang van de bedrijven gaat verdubbelen."

Waarom verbubbelen? Alleen grond verdwijnt niet, aantallen koeien, varkens, kippen of kassen, dus een groot deel van de huidige landbouwomvang, kunnen gewoon verdwijnen, en zullen inkrimpen omdat ze de concurrentie niet aankunnen.

Jaap
"De supermarkten hebben een belangrijke rol en moeten geld doorgeven aan de boer. Dat is erg bijzonder. Europese overheden hebben namelijk met elkaar het markt- en prijsbeleid afgeschaft. Produceren doe je voor de wereldmarkt."

Produceren doe je voor je client, je afnemer. In eerste instantie is dat natuurlijk de hoogst betalende tegen de laagste kosten: dichtbij in een rijke markt. Dus pas in laatste instantie voor de wereldmarkt. Dat is de dump-markt van de laatste paar %-ten overproductie. Niemand kan voor die prijs alleen produceren.

Jaap:
"Het snel ontwikkelen van sensortechnologie, die ervoor zorgt dat alleen de plaats waar de ziekte of daar waar onkruid is, is van groot belang. Daar zit in mijn optiek dé oplossing."

Ziektebestijding is naast curatief ook preventief. Alleen spuiten waar ziekte of onkruid duidelijk voorkomt geeft dat je meerdere bespuitingen achter elkaar (op iets verschillende plekjes) moet uitvoeren. Hoe verhoudt zich dat tot brandstofverbruik, structuurschade en economie?

Jaap:
" Als men ons erop aanspreekt om ons te verbeteren, dan zijn we van de partij. Echter, altijd vanuit de gedachte dat we op kostprijs en kwaliteit moeten kunnen concurreren met de rest van de wereld.
Daar gaat immers meer dan 60% van ons product heen."

Waarom niet de insteek van "slechts" rijke markten met kwaliteitsproducten, op alle vlakken, te willen voorzien? Minder productie tegen gemiddeld hogere prijzen. Op kostprijs verlies je zowieso.
Arnold 18 September 2018
Hans kijk eens op google bij Bodemisch Food en neem eens contact op las een zeer interessante reactie.
kees 18 September 2018
Zeer goed en sterk onderbouwd artikel. Klasse!!!
Jpk 18 September 2018
Lto en nfo hebben hhunkruit al verschoten tov greenpeace en ngo .
Een landbouw accoord is weer eental nieuwe regels dus nooit accoord gaan de poldermoermoet op de kop. 90% van de leden zullendit nooit op eenvergadering vermelden .als lto en nfo niet de signalen oppikken zal er nieuwe belangen behartiger moeten onstaan in belang vaneen klein agrarisch ned
Jan 18 September 2018
Ook Jaap gaat uit van vooronderstellingen (wishfull thinking), de huidige stand van zaken (kennis van de plantenteler), regelgeving en huidig monetair beleid evenals de gang van zaken in de EU zijn niet statisch.
De weerzin die je aan de dag legt is misschien wel net zo groot als de speculatie omtrent (on)mogelijke ontwikkelingen.
Neem de rentestand. Als de rente op 7% komt is bij de huidige en stijgende? grondprijzen het animo om uit te breiden misschien niet zo groot meer. Dat wordt dan een belangrijk deel van de kostprijs en is het niet zo'n level playfield meer, als het dat nu wel is.
Is maar een voorbeeld.
Misschien is er geen EU meer als je 80 jr. bent, weet jij veel?

De consument gaat alleen meer betalen als de keus van goedkoop, ongezond en onveilig eten onthouden wordt. Daarvoor is regelgeving nodig. Wil een liberaal pur sang die beknotting van vrijheid?
???!!! 18 September 2018
Beste Jaap,

Eerder onzin uitkramen over auto's met sterren, nu gefileerd worden door een foruminbrenger.

Misschien is het handiger om excuses te maken aan alle boeren voor de belangenverkwanseling de afgelopen jaren en uit de publiciteit te blijven.

Abonnee
Kjol 18 September 2018
Iedereen heeft gelijk, een zinkend schip kan zelfs door 10 kapiteins niet gered worden.
U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden