Analyse: olie gebruikt als wapen?

Lage olieprijs bij onrust in de wereld oogt vreemd

31 Oktober 2014 - Edin Mujagic - 1 reactie

Bij geopolitieke onrust, zeker in regio’s waar veel olie vandaan komt, loopt de olieprijs doorgaans op. De productie en vervoer van olie kunnen immers verstoord worden,waardoor het aanbod van olie daalt. Als de vraag niet of minder hard zakt, wordt olie schaarser en dus duurder.

Dit jaar heeft de wereld niet bepaald een tekort aan geopolitieke onrust gehad. In Irak en Syrië is, soms letterlijk tussen grote olievelden, een oorlog aan de gang, Rusland en Oekraïne strijden met elkaar, de Westerse landen en Rusland zijn verwikkeld in wat sommigen al een handelsoorlog noemen en er zijn spanningen over grenzen tussen China en veel buurlanden. Toch is de olieprijs afgelopen maanden behoorlijk gedaald. Sinds juni is de prijs van een vat zwarte goud met bijna 30 procent gezakt. Bovendien menen veel olie-experts dat de olieprijs ook in 2015 niet (veel) zal stijgen.

Dat de olieprijs niet gestegen is, dat is nog enigszins te verklaren. In de eerste plaats omdat de vraag naar olie minder hard stijgt dan eerder verwacht. De belangrijkste reden is dat het economisch herstel in de eurozone en Japan maar niet van de grond komt en de Chinese economische groei vertraagt. In de tweede plaats is het aanbod uit het Midden-Oosten niet, zoals werd gevreesd, op grote schaal afgenomen. Bovendien staat daartegenover dat het aanbod uit andere regio’s juist fors gestegen is. De olieproductie in de Verenigde Staten is, door onder meer nieuwe boortechnieken, met 14 procent opgelopen en bedraagt nu ongeveer 9 miljoen vaten per dag. Dat is de hoogste productie in de VS sinds de Amerikaanse overheid cijfers over productie bijhoudt, wat sidns 1982 gebeurt.

Maar het feit is óók dat de strijd in Irak en Syrië gewoon doorgaat. Sterker nog, die laait op nu ook de NAVO-landen mee vechten. Bovendien zijn de sancties tussen Rusland en het Westen alleen maar uitgebreid vergeleken met eerder dit jaar.

Het is óók een feit dat veel olieproducerende landen pijn lijden door die lage olieprijs. Over de pijn die Rusland voelt hebben we bij Boerenbusiness al eerder uitgebreid geschreven, maar de andere producerende landen zijn er ook niet immuun voor. Voor elk olieproducerend land geldt dat er een niveau van de olieprijs bestaat waarbij geldt dat als de olieprijs eronder ligt, de productiekosten hoger zijn en/of er veel minder geld naar de overheid vloeit. Doorgaans ligt dat niveau voor landen zoals de Verenigde Arabische Emiraten of Saoedi-Arabië veel lager dan voor andere olieproducenten maar zelfs daar hebben we het over de kritische grens die op circa 90 – 95 dollar ligt. Een vat olie kost inmiddels ongeveer 85 dollar.

In Saoedi-Arabië, op Rusland na de grootste olieproducent ter wereld, zit volgens kenners de overheidsbegroting al in het rood. De lage olieprijs zorgt voor enorme tegenvallers aan de inkomstenkant. Steeds meer mensen in dat land vragen zich af waarom Saoedi-Arabië geen actie onderneemt de olieprijs op te stuwen. In principe is dat niet moeilijk. Als Saoedi-Arabië en de OPEC-landen, een organisatie van olieproducerende landen, hun productie zouden terugschroeven, zou het aanbod van olie dalen en de prijs waarschijnlijk stijgen.

Dat gebeurt echter niet. Nu is het heel goed mogelijk dat Saoedi-Arabië de lage olieprijs prima vindt. Het land had veel extra inkomsten toen de olieprijs boven de 100 dollar stond, opgespaard. Inmiddels heeft het land bijna 800 miljard dollar (circa 630 miljard euro) achter de hand dus het kan de tegenvallende inkomsten een zeer lange tijd volhouden. En bij een lage olieprijs kan de olieproductie in andere landen te duur worden waardoor ze er deels mee stoppen. Dan kan Saoedi-Arabië ervan profiteren. Maar Saoedi-Arabië had ook passief de dalende olieprijs kunnen aankijken. In plaats daarvan heeft dat land juist een sterke duw omlaag aan de olieprijs gegeven toen het op 1 oktober de prijs voor zijn afnemers verlaagde.

De goedkope olie doet vooral pijn in Iran, Venezuela en, zoals gezegd, Rusland. Dat feit roept de vraag op of de olieprijs met opzet laag gehouden wordt want het is een effectief wapen tegen in dit geval landen die allemaal geen goede relatie hebben met de Verenigde Staten. De landen in het Midden-Oosten zijn voor hun defensie sterk afhankelijk van de VS en het is niet ondenkbaar dat de VS dat gebruiken om landen als Saoedi-Arabië zo ver te krijgen niets te doen tegen lage olieprijs, ook al lijden de landen uit de regio zelf verlies daardoor.

Daarnaast komt de lage olieprijs de VS ook goed van pas op een ander front, namelijk dat tegen de Islamitische Staat (IS). IS heeft veel olievelden in Irak en Syrië veroverd en put daar veel olie uit. Volgens schattingen verdient IS met het verkopen van die olie tussen 1 en 2 miljoen dollar per dag. Het financiert zichzelf daarmee voor een groot deel dankzij olie-opbrengsten. Hoe lager de olieprijs, des te minder geld IS krijgt wat het lastiger maakt de strijd tegen onder meer de VS voort te zetten.

Heb je een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.
Regenradar
Powered by Agroweer
Reacties
1 reactie
Mark 12 November 2014
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/financieel/geopolitiek/artikel/10860339/Lage-olieprijs-bij-onrust-in-de-wereld-oogt-vreemd]Lage olieprijs bij onrust in de wereld oogt vreemd[/url]
Meer van dit soort artikelen. Wat is interessant om nu in te investeren nu de prijs van olie laag is?
U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Analyse Energie

Amerika zet de toon op oliemarkt

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden