Op 9 november weten we wie Barack Obama gaat opvolgen als de volgende President van de Verenigde Staten: Hillary Clinton of Donald Trump. Een onderwerp waar al veel over geschreven is, maar nu kijken we naar de inhoud. Wat valt op aan economische plan-Trump.
Beide kandidaten hebben onder meer plannen om de Amerikaanse economie vlot te trekken. In dit stuk wil ik even stilstaan bij het plan-Trump; niet omdat ik een voorkeur voor hem of Clinton heb, maar omdat zijn plan behoorlijk afwijkt van de ideeën die we normaliter van presidentskandidaten horen.
Het economisch herstel in de VS is zeer wankel en naar historische maatstaven uiterst mager. Er is bovendien niet al te veel voor nodig om de Amerikaanse economie richting een nieuwe recessie te sturen. Renteverhogingen van de Fed, die ik overigens precies om onder meer die reden niet verwacht, economische ontwikkelingen buiten de VS of een stijging van de olieprijs, al die zaken kunnen daarvoor zorgen.
Alles bij elkaar betekent het dat de volgende Amerikaanse President vier lastige jaren krijgt. De kans is groot dat hij of zij te maken gaat krijgen met een economie die nog voordat die goed en wel opgestegen is, alweer gaat landen met het gevaar dat het een crashlanding wordt.
Donald Trump kan de volgende Amerikaanse President worden. Tijdens zijn campagne heeft hij onthuld hoe hij, bij een (crash)landing, voor economisch herstel wil zorgen. De plannen zijn uiterst ondoordacht en gevaarlijk.
Trump zegt bijvoorbeeld dat hij bij een crash de Amerikaanse crediteurs slechts een deel van het geld wil terugbetalen in plaats van alles wat de VS van ze ooit heeft geleend. Dat doen, daar hebben we een woord voor, namelijk faillissement. Om precies te zijn, Trump wil het economisch herstel stimuleren door meer te lenen en dat zou hij doen door de houders van de Amerikaanse staatsobligaties minder dan de nominale waarde ervan te bieden om dat papier terug te kopen om vervolgens evenveel of zelfs meer te lenen van diezelfde beleggers tegen een lagere rente. Dat is een plan die alleen op planeet Trump zou werken.
Om te beginnen is het vreemd dat Trump uit de schuldencrisis wil komen door nog meer te lenen. Klinkt niet logisch. In de tweede plaats laat zijn plan zien dat hij niets geleerd van het (recente) verleden: ook hij gelooft in de maakbare economie. In de derde plaats beschouwt Trump beleggers als gekken. Hij verwacht van ze dat ze én accepteren dat ze minder geld terugkrijgen dan wat ze ooit aan de VS hebben geleend én opnieuw geld lenen aan dat land tegen een lágere rente. Zo werkt het simpelweg niet op de planeet Aarde.
Als een land failliet gaat, dan eisen beleggers daarom een hógere rente van dat land als het weer geld wil lenen. Immers, zij weten nu dat ze er rekening mee moeten houden dat Trump of zijn opvolger opnieuw hetzelfde grapje kunnen uithalen. Voor dit risico willen ze, logischerwijs, een compensatie hebben in de vorm van een (flink) hogere rente dan voorheen. Waar ze vrijwel zeker van kunnen zijn, is dat de Amerikanen dit stiekem doen, via hogere inflatie en het Fed-beleid. De kredietwaardigheid van de VS zou er vrijwel zeker aan gaan. Je kunt simpelweg niet willens en wetens failliet gaan én verwachten dat je kredietwaardigheid hoog blijft.
En dan is er nog een neveneffect van het plan-Trump, eentje die over de hele wereld voelbaar wordt en het fundament van het internationale kapitaalmarkten kan aantasten.
Staatsobligaties en de rentes erop zijn de basis voor talloze financiële transacties, derivaten et cetera. Wanneer de VS willens en wetens de facto failliet gaat, kan dit het vertrouwen in de rots van de mondiale kapitaalmarkt, de Amerikaanse staatsobligaties (de diepste en veruit de meest liquide markt ter wereld), beschadigen en daarmee in staatsschuldpapier in het algemeen.
Tot slot bestaat het gevaar dat plan-Trump de deur gaat openen voor iets wat heel naar kan uitpakken voor de (stabiliteit van) wereldeconomie. De toon waarop Trump destijds zijn plan om beleggers in Amerikaans schatkistpapier minder te betalen dan de nominale waarde ervan presenteerde, was doordrenkt met gevoel van superioriteit, ja, chantage, van de kant van de VS.
Trump denkt dat hij zijn plan kan uitvoeren omdat beleggers geen keuze hebben dan ermee akkoord gaan omdat het over de VS gaat. Ik hoef denk ik niet uit te leggen dat dit voor nog meer kwaad bloed tegen de VS kan zorgen in de wereld. Zeker in de wetenschap dat die beleggers die maar akkoord moeten gaan met de chantage van de Amerikanen, lang niet altijd kleine beleggingsfondsjes, particuliere beleggers of pensioenfondsen zijn maar ook de overheden van landen zoals China of Saoedi-Arabië die honderden miljarden aan Amerikaanse staatsobligaties in bezit hebben. Wie denkt dat de Chinezen zomaar akkoord zouden gaan met het Trump-voorstel, woont waarschijnlijk op dezelfde planeet als Trump: Utopia.
Trump verdedigde zijn plan door te zeggen dat dat de manier is hoe het bedrijfsleven zijn schulden saneert. Hij heeft er veel ervaring mee, als zakenman heeft hij vele bedrijven, onder bescherming van de faillissementswetgeving, op die manier herstructureerd. Zo’n wetgeving is er echter niet voor landen en hoewel ervaring uit het bedrijfsleven vaak zeer waardevol is om een land te leiden, betekent het niet dat alles wat in het bedrijfsleven kan, ook mogelijk is met de publieke sector. Een land is geen bedrijf.
Voor de goede orde: deze kritiek op de plannen van Trump wil niet zeggen dat de plannen van Hillary Clinton veel beter zijn. Uit wat ik erover lees, komt de kern van dat plan neer op hulp van de Fed (lees langdurig ruim beleid) en pappen en nathouden en aanhoudend en nog meer geld lenen. Niet bepaald iets om op basis daarvan te concluderen dat er reden is voor optimisme over de Amerikaanse economie.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.