Onderwerp van discussie

Daalt reguliere pachtareaal te hard?

20 April 2018 - Anne Jan Doorn

Het areaal reguliere pacht is sinds 2008 met 33% fors afgenomen. Het oppervlakte dat is uitgegeven via geliberaliseerde pacht is juist sterk gestegen. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De Bond van Landpachters en Eigen Grondgebruikers (BLHB) wil actie van het ministerie.

In 2008 was het areaal reguliere pacht nog bijna 380.000 hectare. Tegenwoordig ligt dat areaal op ruim 251.000 hectare. Een daling van 33% in 9 jaar. Ook het afgelopen jaar daalde het areaal reguliere pacht met 5%.

Daartegenover staat een stijging van het areaal geliberaliseerde pacht. Met name het areaal van gepachte grond voor 6 jaar of korter is sterk gestegen. In 2017 is er voor het eerst meer dan 100.000 hectare via kortdurende pacht gepacht. Er is bijna 104.000 hectare in 2017 op deze manier gepacht, tegenover een kleine 19.000 hectare in 2008. Dit betekent een stijging van bijna 85.000 hectare.

Langdurige liberale pacht
De geliberaliseerde pacht voor langer dan 6 jaar neemt ook toe, hoewel deze pachtvorm in absolute cijfers een klein aandeel betreft. In 2017 is het areaal met 20,4% toegenomen ten opzichte van 2016. Vergeleken met 2008 is het areaal geliberaliseerde pacht voor langer dan 6 jaar verdrievoudigd.

(Tekst gaat verder onder grafiek)Het areaal reguliere pacht neemt fors af.

Naar aanleiding van de afname van reguliere pacht heeft de BLHB een brief geschreven aan minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De bond wil een herziene visie op grondgebruiksvormen. In de brief stelt de voorzitter van het BLHB, Piet van der Eijk, dat de nieuwe pachtregels die in 2007 in het Burgerlijk Wetboek zijn opgenomen als doel hadden de terugloop van de reguliere pacht te stuiten.

Te weinig bescherming
Dat doel is echter niet behaald, zoals blijkt uit bovengenoemde cijfers. Voor het BLHB is het grootste probleem dat de pachter in de geliberaliseerde vorm geen bescherming krijgt. Van der Eijk: "deze losse, vrijwel altijd kortdurende pachtvorm veroorzaakt fluctuaties in de bedrijfsgrootte, maakt de agrariër afhankelijk en maakt zijn bedrijf moeilijk financierbaar door gebrek aan een solide basis." De Bond betoogt dat de korte liberale pacht niet bijdraagt aan duurzaam grondbeheer.

Berend Pastoor, voorzitter van de Federatie Particulier Grondbezit legt echter uit dat de juist via liberale pacht goede afspraken gemaakt kunnen worden over duurzaam bodembeheer, iets wat via reguliere pacht veel lastiger is. "Reguliere pacht is gewoon stuk, niemand stapt daar meer in door de beklemmende voorwaarden." Die beklemmende voorwaarden zijn bijvoorbeeld continuatierecht, voorkeursrecht, pachtprijstoets en recht op indeplaatsstelling. Eigenaren verliezen door deze voorwaarden langdurig alle invloed op wat er met hun grond gebeurt, volgens de FPG.

Openbare inschrijving
Volgens Berend Pastoor is ook voor verpachters duurzaam grondgebruik belangrijk en willen ze graag goede afspraken hierover maken. Van der Eijk zegt hierover dat die goede afspraken in de vorm van een reguliere pachtconstructie automatisch al duurzaam van aard zijn: "Bij reguliere pacht zorgt de boer voor de grond alsof het zijn eigen grond is, het is namelijk ook in zijn eigen belang." 

De openbare inschrijving is wel een knelpunt volgens zowel van der Eijk als Pastoor. De openbare inschrijving drijft de pachtprijs bovenmatig op. Dat doet de bodemkwaliteit uiteindelijk geen goed, omdat boeren om dat rendabel te houden de kosten moeten reduceren. 

  2008 2010 2012 2014 2016 2017
Eigendom 1094419 1055319 1045360 1057429 1038764 1032304
Erfpacht 35342 35876 37166 39789 42509 43536
Pacht 513379 506601 495365 483865 470046 467382
w.v. reguliere pacht 378961 350122 330221 312248 264388 251148
        teeltpacht 12418 14509 14892 14591 14496 13017
        eenmalige pacht 92001 87918 82002 74705 79128 82524
        pacht van geringe oppervlakten
        (< 1 ha)
1288 1137 1087 1035 919 865
        verpachting binnen reservaten  
        (natuurpacht)
7493 7865 8186 7972 5620 5191
        geliberaliseerde pacht, langer
        dan 6 jaar
2256 2885 3675 4740 9007 10845
        geliberaliseerde pacht, 6 jaar
        of korter
18962 42165 55302 68575 96489 103792
Overig 276013 264216 253846 248446 235675 237691
w.v. tijdelijk gebruik in kader van de landinrichting 10168 5938 5069 2746 1260 1109
        in gebruik van een
        terreinbeherende organisatie
15108 13606 13624 13616 10503 9959
        overige exploitatievormen 250737 244672 235152 232084 223912 226623
Totaal areaal  1919152 1862012 1831737 1829529 1786994 17809

* Bron: CBS-Landbouwtelling

Heb je een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten

Anne Jan Doorn

Anne Jan Doorn is expert Akkerbouw bij Boerenbusiness. Hij schrijft onder meer over de verschillende akkerbouwmarkten en focust zich daarnaast op de grond- en energiemarkt.
Regenradar
Powered by Agroweer

Nieuws Grond

Nieuwe Vlaamse pachtwet steunt jonge boer

Achtergrond Grond

Staatsbosbeheer zet in op natuurinclusieve pachters

Podcast Grondcast

'Voorstel pachtwet komt er aan, dit zijn de kenmerken'

Grondcast Eelco Terpstra

'RVB wil grondportefeuille flexibel inzetten'

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden