Kostprijs Nederlandse varkenssector in perspectief

Meerdere partijen hebben de kostprijs van verschillende producerende landen op de wereldmarkt naast elkaar gelegd en vergeleken. Boerenbusiness geeft de uitkomsten.

Uit een recente Australische kostprijsvergelijking zijn de productie kosten van Brazilië, Canada, Denemarken, Nederland, Engeland en Australië uitgedrukt in procenten op basis van de kostprijs in de VS die in deze vergelijking als standaard fungeert en is gewaardeerd op 100 procent. Hieruit komt de onderstaande score naar voren:

1. Brazilie - 107%
2. Canada - 113%
3. Denemarken - 131%
4. Nederland - 139%
5. Groot-Brittannië - 164%
6. Australië - 175%

Uit een nauwkeurigere vergelijking van AHDB Pork, het Britse productschap voor de varkenssector, blijkt dat de kostprijs in Nederland in de periode tussen 2010 en 2013  van 1,42 euro is opgeklommen tot 1,77 euro per kilo. In de jaren 2014 en 2015 zijn de productiekosten juist weer iets gedaald ten opzichte van de voorgaande jaren. Bij de meest recente meting van AHDB Pork in 2015 noteerde de Nederlandse kostprijs gemiddeld 1,58 euro per kilo. Met deze cijfers ligt Nederland in Europa redelijk in lijn met landen als Duitsland en Frankrijk. Landen als Spanje en Denemarken komen aanzienlijk beter uit de bus, terwijl Italië en de Scandinavische landen juist minder goed scoren.

Wel kan er per land veel spreiding zitten tussen de kostprijs per bedrijf. In Nederland bijvoorbeeld ligt de spreidingsbreedte tussen de 1,20 en 1,70 euro per kilo en alles wat daar tussen ligt, zo blijkt uit cijfers van Wageningen Economic Research. Eenzelfde spreidingsbreedte is daarom aannemelijk in andere landen. In Nederland zijn voer, huisvesting, arbeid en mest de belangrijkste factoren die de hoogte van de kostprijs bepalen. Voerkosten zijn daarbij voor meer dan 50 procent verreweg het meest zwaarwegend.

Per saldo was de gemiddelde kostprijs in Europa 1,61 euro per kilo. Hierbij moet worden opgemerkt dat de een hoge kostprijs in minder grote varkenslanden, als bijvoorbeeld Ierland en Zweden, een prijsopdrijvend effect geven op het gemiddelde. Concurrerende landen op de wereldmarkt als de VS, Canada en Brazilië, scoren aanzienlijk beter dan Spanje, Duitsland, Frankrijk, Denemarken en Nederland, de belangrijkste producenten in Europa.

Wel is de kostprijsvergelijking niet zo ‘zwart wit’ als de resultaten in eerste instantie doen vermoeden. De berekening is namelijk gebaseerd op de productiekosten die gemaakt worden op een varkensbedrijf. Verwerking- en logistieke kosten spelen uiteraard ook een rol in het tot stand komen van de uiteindelijke kostprijs om het vlees op (export)bestemming te krijgen.

Een goed voorbeeld hiervan is Brazilië waar varkenshouders vaak hun eigen voergewassen telen en daardoor relatief lage voerkosten hebben. Ook profiteren Braziliaanse varkenshouders van lage loon- en grondkosten liggen, waardoor de kostprijs in de provincie Mato Grosso zelfs onder de euro per kilo uitkomt. Echter, de logistieke infrastructuur in het verwerkingsproces is vele malen logger dan in Europa. Om varkens in de slachterij te krijgen moet soms honderden kilometers over zandwegen worden gereden, waardoor er veel kwaliteitsverlies ontstaat.

Per saldo kan de Nederlandse varkenssector met de huidige kostprijzen nog redelijk meekomen op de wereldmarkt. Echter, wanneer er negatieve verschuivingen plaatsvinden, doordat de voer- en mestkosten verder stijgen, bestaat de kans dat Nederland zichzelf uit de markt prijst. Zeker omdat de Nederlandse varkenssector in toenemende mate het vleesafzet op de kostprijsgeoriënteerde wereldmarkt.