Financiële markt gokte verkeerd over Brexit

In de eerste plaats dat beleggers over elkaar heen duikelen om als eerste een veilige haven te bereiken. De Zwitserse franc, het goud, Duits schatkistpapier en ja zelfs de dollar, hoewel dat niet logisch klinkt, geef ik toe, werden allemaal flink meer waard.

Deze paniekerige reacties is logisch. Immers, op de financiële markten wordt alles afgezet tegen de verwachtingen. Medio jaren negentig daalde de koers van het aandeel ABN Amro fors, weet ik nog, ondanks het feit dat de jaarwinst ruim 50 procent hoger was in vergelijking met het jaar ervoor. De koers daalde echter, omdat beleggers hadden gerekend op een winststijging van 60 procent. Dat zien we nu ook gebeuren.

De afgelopen dagen wees de ene poll na de andere erop dat het Verenigd Koninkrijk ervoor gaat kiezen in de EU te blijven. Op de financiële markten positioneerde bijna iedereen zich daarop, er werden dus posities ingenomen die winstgevend worden bij zo’n uitslag en werd er nauwelijks een verdediging opgebouwd voor het geval dat de Britten wel voor een Brexit stemmen.

Dit betekende bijvoorbeeld dat beleggers opties kochten of opties schreven dat de dollar minder waard en het pond meer waard ging worden. Voor iemand die een optie op een zwakkere dollar of een sterkere pond kocht zou een stem voor het blijven in de EU geld opleveren. Een belegger die een optie schreef dat de dollar in waarde ging stijgen en het pond zwakker wordt, verdient geld als die scenario’s niet uitkomen. Immers, de premies zijn binnen, maar geleverd hoeft er niet te worden. Niemand gaat zijn recht dollars te kopen tegen 1,13 in EUR/USD uitoefenen als de prijs op de beurs 1,11 is. Met een optie wordt het recht verkocht tegen een vaste prijs dollars of ponden van diegene die de optie geschreven heeft te kopen.  

Komen die scenario’s dus wel uit, dan verliest iemand die opties heeft geschreven geld. Hij krijgt namelijk verzoeken van de kopers ervan om te leveren, bijvoorbeeld dollar te leveren tegen een koers van 1,10 in EUR/USD.  

Omdat veel beleggers opties schrijven zonder de onderliggende waarde in huis te hebben, in dit geval dollars, en leveren verplicht is, moeten ze zelf, onverwacht, dollars eerst kopen. Het gevolg: de vraag er naar stijgt, het aanbod zakt juist (iedereen die dollars heeft, houdt eraan vast) en de prijs vliegt omhoog. Vlucht naar een veilige haven in het algemeen betekent veel meer vraag naar het goud, Zwitserse franc en Duitse Bunds dan het aanbod ervan, waardoor al die zaken duurder worden.

Dé hamvraag is, of de forse daling van het pond structureel zal zijn. De kans dat het pond de komend tijd, en dan moeten we aan maanden denken, onder druk blijft staan, is groot. In de eerste plaats omdat een andere onzekere factor, hoe gaan het Verenigd Koninkrijk en de EU uit elkaar, nog moet optreden, de onderhandelingen erover beginnen pas in oktober, zo is de verwachting.

In de tweede plaats omdat het mogelijk is dat de Britse economie een forse klap krijgt naar aanleiding van Brexit. Bedrijven kunnen uit voorzorg minder gaan investeren of zelfs productie reduceren, wat voor meer ontslagen, lagere consumptie en lagere economische groei, zo niet een recessie kan zorgen.

In dat geval kan de Britse centrale bank het monetaire beleid nog verder verruimen, iets wat uiteraard slecht nieuws is voor het pond. Ook de Britse regering kan dieper in het rood gaan staan om de economie te steunen, iets wat de zorgen over de toch al slechte financiële positie van Londen vergroten. De kans is ook groot dat mede daardoor de Britse Staat zijn gekoesterde Triple A kredietwaardigheid verliest, wat het pond ook minder aantrekkelijk zou maken.

Kortom, iedereen die zaken doet met het Verenigd Koninkrijk en dus blootgesteld is aan het Britse pond, moet er rekening mee houden dat het pond voorlopig zwakker zal zijn tegenover de euro en de dollar. Voor onze exporteurs betekent dat dat de concurrentiepositie in het Verenigd Koninkrijk verder onder druk komt te staan. Maar het betekent ook dat de Britse landbouwproducten goedkoper worden voor ons, waardoor de concurrentie door de Britse import in ons land heviger kan worden.

Vergeet namelijk niet dat de uitslag van vandaag níet betekent dat Groot-Brittannië vanaf morgen uit de EU en de gemeenschappelijke markt ligt. Britse producten kunnen nog steeds vrij uitgevoerd worden overal in de EU en dat blijft zeker tot 2018 het geval, omdat de onderhandelingen over de uittreding later dit jaar beginnen en naar verwachting twee jaar gaan duren. Het Verenigd Koninkrijk stapt dus pas ergens in 2018 daadwerkelijk uit de EU. Tot die tijd blijft het een EU-land en gelden alle regels, ook die voor vrij verkeer van goederen, gewoon.

Een zwakkere euro, een van de gevolgen van het Britse besluit op de markten, komt de ECB in principe goed uit. Echter, de bank zal de Brexit beschouwen als een mogelijk risico voor de financiële sector, economische groei en financiële stabiliteit waardoor we er rekening mee moet worden gehouden dat de ECB haar monetaire beleid de komende tijd verder kan verruimen.