Af land aardappelen zorgen voor verwarring

Johan Bergmans, van LTO-vakgroep Akkerbouw en zelf akkerbouwer, gaf woensdag middels Omroep Flevoland zijn visie op de Flevolandse aardappelmarkt. Het ging daarbij om af land aardappelen en alleen in de provincie Flevoland, maar dat kwam niet goed over. Miscommunicatie liet daarop veel stof opwaaien op onder meer Boerenbusiness. Nu vertelt Bergmans het echte verhaal. 

Bij het ontstaan van alle ophef rondom de uitspraken van Bergmans op Omroep Flevoland steekt Boerenbusiness de hand in eigen boezem. In plaats van navragen bij Bergmans of dit daadwerkelijk de uitspraken waren die hij gedaan heeft is het verhaal van Omroep Flevoland een-op-een overgenomen. Doordat daar al het een en ander fout is gegaan bij de verwerking van de uitspraken van de LTO-er kon het gebeuren dat Boerenbusiness eveneens het onjuiste verhaal de wereld in slingerde. Nu wordt duidelijk hoe de vork echt in de steel zit middels zes vragen aan Bergmans.

Wat ging er mis bij Omroep Flevoland toen u de gevolgen van de lage notering op de Belgische Belgapom voor Flevolandse akkerbouwers uit de doeken deed?
"Er werd mij de vraag gesteld of de Flevolandse akkerbouwers ook de aardappelen moeten verkopen voor de historisch lage Belgapomnotering van 1,5 cent. Eerder deze week pakte het landelijk nieuws het onderwerp al groot op en zat Arnold Michielsen, voorzitter van LTO Flevoland, bij het NOS aan tafel om de situatie op de aardappelmarkt toe te lichten. Op dinsdag werd ik al benaderd door een journalist van Omroep Flevoland over dit onderwerp met het verzoek tot een interview. Ik merkte bij dat gesprek dat hij totaal niets wist van de aardappelmarkt. Ik heb een half uur met hem gesproken, maar bleef het gevoel houden dat een vraaggesprek met hem niet goed over zou kunnen komen en heb hem verteld dat er geen vraaggesprek kwam. Woensdag werd ik opnieuw door hem benaderd met hetzelfde verzoek. Weer heb ik geprobeerd de diversiteit van de aardappelmarkt uit te leggen en kreeg er langzaam vertrouwen in dat het goed zou komen met het onderwerp. Uiteindelijk besloot ik mee te werken. Foute keuze. Door het weglaten van die openingsvraag en in de plaats daarvan mij in te leiden met een te algemeen openingsverhaal leek het alsof ik het had over alle aardappeltelers in Nederland."

"Wat ik gezegd heb is dat akkerbouwers in Flevoland de lage notering op de Belgapom nu nog niet of nauwelijks voelen. Dit omdat ze nauwelijks af land aardappelen leveren en daar heeft de notering betrekking op. Het zou wel kunnen dat de notering effect heeft later in het seizoen. Helaas is het niet goed overgekomen dat het over vrije af land aardappelen ging en dat ik het specifiek had over akkerbouwers in Flevoland."

U zegt dat er nauwelijks af land aardappelen uit Flevoland komen, maar toch komt de beurs van Emmeloord met een af land aardappelnotering. Het zit dat?
"Uit Flevoland komen vrijwel nooit af land aardappelen voor de fritesindustrie, maar die komen wel uit het zuidoosten en oosten van Nederland. Het gaat dan om de zanderige gronden. Een gedeelte van de aardappelen wordt van te voren al verkocht aan verwerkers. Dat zijn de zogenaamde gecontracteerde aardappelen. Een ander deel wordt op de vrije markt verkocht. Tot nog toe waren akkerbouwers voor de prijsstelling van de vrije aardappelen afhankelijk van de Belgapomnotering. Een notering die qua prijs vaak aan de lage kant zit. Daarom gaan de beurzen Goes en Emmeloord ook af land aardappelen noteren."

U geeft aan dat een groot deel van de aardappelen al van te voren verkocht wordt. Gaat dat aandeel toenemen nu de prijzen van vrije aardappelen op een dramatisch laag niveau staan?    
"Dat is nu nog niet te zeggen, voor contracten heb je altijd partijen nodig die zich er goed bij voelen. Wel kun je nu vaststellen dat het contracteren van de af land aardappelen vorig jaar al uit de hand is gelopen. Het areaal zandaardappelen is dan ook nog nooit zo groot geweest. Dit komt omdat er vorig seizoen goede prijzen voor aardappelen betaald zijn. Veel akkerbouwers in met name de zandregio"s hebben het aardappelareaal daarom uitgebreid. Nu is het zo dat er te veel geproduceerd is en de oogst van vorig jaar ook nog niet van de markt verdwenen is. Er wordt nog steeds gesproken van aardappelen oude oogst die boven de markt hangen. Dat geeft een drukkend effect. Tegelijk hebben fritesfabrieken langer gewacht met het afnemen van nieuwe aardappelen, waardoor de aardappelen langer konden doorgroeien." 

"De lage Belgapomnotering maakt duidelijk dat de vrije aardappelen nu veel goedkoper zijn dan de aardappelen die al in december gecontracteerd zijn. Toen stond de prijs op 20 cent en sindsdien is die gestaag afgenomen. Het houdt niet in dat de fritesfabrieken een relatief gezien te hoge prijs betalen voor de gecontracteerde aardappelen, want zij hebben aan de andere kant waarschijnlijk de afzet al vastgelegd. Rekening houdend met de historisch hoge verwerkingscijfers ligt het niet voor de hand dat fritesfabrieken minder gaan contracteren om te profiteren van lagere prijzen rond de oogst. Dit in verband met het veilig stellen van grondstof."

De situatie in Flevoland is duidelijk, maar hoe staat het met de Nederlandse aardappelmarkt?
"Fritesaardappelen worden op veel plaatsen in Nederland geteeld en niet alleen in Oost-Brabant, Noord-Limburg en Overijssel. Dat zijn de gebieden waar voornamelijk af land aardappelen geleverd worden. Er zijn dit seizoen veel aardappelen gepoot. Het aanbod is daardoor veel groter dan de vraag. Nog nooit eerder hebben we een dergelijke lage notering van de Belgapom gezien. Veel lager kan die voor mijn gevoel niet. Die prijs is nu zo laag dat rooien van het vrije deel nauwelijks wordt vergoed."

Gaat de lage aardappelprijs nog gunstig uitpakken voor de zetmeelindustrie? 
"Bij een lage aardappelprijs gaan er soms aardappelen richting de zetmeel als ze een hogere prijs kunnen bieden. Het is nog te vroeg om daar uitspraken over te kunnen doen. Daar komt bij dat de hoofdoogst nog moet komen. Die groeit nog steeds. Dan moet er nog wel gerooid worden. In Engeland zagen ze bijvoorbeeld in 2012 dat dit niet altijd vanzelfsprekend is. Toch kan wel gesteld worden dat op dit moment geen ramp de grootste ramp is. Normaal begint de oogst in Noordwest Europa half september. Wel begint het gewas nu eerder te slijten dan andere jaren, doordat de aardappelen vroeg gepoot zijn en het gemiddeld een warm groeiseizoen was."

Heeft het handelsboycot van Rusland gevolgen voor de aardappelprijs?
"In sommige jaren hebben we meegemaakt dat Rusland de trekker was van de markt, maar dat gaat nu niet gebeuren. De kans dat Rusland de prijs in de benen gaat houden is er niet."  

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.