Europa laat termijnmarkt links liggen

Onaangepaste regelgeving over landbouwgrondstoffenmarkten zet Europese boeren op achterstand met de financiële instrumenten waar hun Amerikaanse collega’s over beschikken. En dat is de EU aan te rekenen, omdat deze het nut van termijnmarkten niet in ziet. Dat is de conclusie van het rapport van het Nederlandse onderzoeksinstituut SOMO dat de Europese regels voor handel in landbouwderivaten onder de loep nam.

In opdracht van de landbouwcommissie in het Europees Parlement beschrijft het rapport de vaak als complex beschouwde werking van de landbouwderivatenmarkten, de niet-financiële handelaars op die markten (b.v. boeren) en de speculanten. Aanleiding voor de analyse zijn de hoge voedselprijzen en voedselrellen in ontwikkelingslanden in 2008. Deze veroorzaakten een maatschappelijke en politieke discussie over ongereguleerde landbouwgrondstoffenmarkten en speculatie met voedselprijzen.

Volgens de literatuur is er nog geen eenduidige conclusie over het verband tussen financiële speculatie en (stijgingen van de) grondstoffenprijzen. Toch besloten politici op internationaal niveau (G20) om grondstofderivatenmarkten, speculanten en andere spelers op die markten te reguleren. De elf daaraan gerelateerde nieuwe EU-wetten worden in het rapport geëvalueerd. Daaruit komt naar voren dat er verbeteringen zijn aangebracht in de EU-regels voor derivatenmarkten en hun spelers, maar het rapport brengt ook heel wat zwakke punten, hiaten, mazen in de wet en andere uitdagingen aan het licht.

De onderzoekers noemen de recente hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid een gemiste kans,  want het houdt er geen rekening mee dat er boeren zijn die zich via de termijnmarkten willen indekken tegen prijsvolatiliteit. Zelfs na de laatste hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid laat Europa de termijnmarkten links liggen, hoewel het voor boeren een manier kan zijn om financiële risico’s te managen. De contracten die zijn af te sluiten op de Europese landbouwgrondstoffenmarkten zijn bovendien totaal onaangepast voor een individuele boer. Ook staat deze in de EU in schril contrast met de financiële instrumenten waarover Amerikaanse boeren beschikken. In de VS kijken boeren niet raar op van ‘futures’ en ‘hedging’. Verder zijn de belangen van landbouw en voedselketen niet expliciet in de nieuwe regels voor de financiële markten ingebed.

De komende maanden en jaren zullen de beslissingen over technische details die voortvloeien uit de wetgeving de bestaande mazen in de wet oplossen of verslechteren, stelt SOMO-onderzoeker Myriam Vander Stichele, die het team van experts heeft geleid, op Vilt. ‘Het gaat hier om essentiële regels zoals standaarden die voedselprijsspeculatie moeten beperken, hoe derivatenmarkten meer transparant worden, hoe integer de derivatenhandel is voor boeren die hun verkoopprijs willen beschermen, en welke capaciteit toezichthouders hebben.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.