Nederland is te klein om elkaar te beconcurreren

De komende tien jaar staan er spannende dingen in de aardappelsector te gebeuren. Kostenefficiency, schaalvergroting, het terugdringen van verspilling en technische doorbraken zullen grote gevolgen hebben voor de structuur van de sector. Hoe, dat bestudeert de nieuwe CAH Vilentum lector aardappelketen en sectorinnovatie Peter Kooman.

Waarom is een lector specifiek voor de aardappelsector nodig?
‘In de aardappelketen gebeurt ontzettend veel, maar veel zaken zijn redelijk versnipperd. Een van mijn hoofdtaken is om die bedrijven, instituten en onderzoekers te verbinden waardoor je elkaar sterker maakt. We moeten niet ieder op ons eilandje blijven zitten. Daarbij komt dat veel aardappelonderzoekers richting pensioenleeftijd gaan; hun kennis mag niet verloren gaan.’

Welke onderwerpen neemt u voor uw rekening? Wat heeft prioriteit?
‘Mijn eerste prioriteit is verbinding maken. Hoe breng je het onderzoek in teelt, bewaring en transport samen en hoe maak je deze kennis beschikbaar? Ook pootgoedkwaliteit zal een terugkerend thema zijn. Er zijn zoveel data bij de verschillende pootgoedpartijen. Door die te combineren is er snel resultaat te boeken. Ook kan een link met het project precisielandbouw binnen de CAH meerwaarde bieden. Zaken die op een slimme manier in de keten moeten worden geïntegreerd. Welke thema’s ik specifiek ga bestuderen, bepalen we samen met de sector. Zo ontstaat een kennisinfrastructuur die is opgebouwd met behulp van onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven.’

Wat staat de sector te wachten?
‘De komende tien jaar staan er spannende dingen te gebeuren. De aardappelteelt staat in Nederland op een erg hoog niveau. Grote stappen zijn niet te maken, wel kleinere stappen. Goed voorbeeld is de veredeling. Er wordt hard gewerkt aan het verkrijgen van aardappelen uit zaad. Doorbraken in techniek, kunnen grote gevolgen hebben voor de inrichting van de keten. In plaats van zeven generaties poters, bereik je met zaad in twee jaar je benodigde uitgangsmateriaal. Dat verandert het systeem dat we hebben aanzienlijk.’

De lage prijzen zijn de laatste maanden gespreksonderwerp nummer 1 bij de telers. Verkent het lectoraat ook de markt en de verschillende afzetmethoden?
‘Met de markt zal ik me weinig bezig houden. Het enige waar ik op de kostenkant op kan wijzen is het terugbrengen van verspilling. Het gaat erom een goed product te telen tegen een lage kostprijs. Op de lange termijn zullen de grondstofprijzen omhoog lopen. Dat valt niet te ontkennen. Maar ik focus me op de technische kant. Hoe krijg je goede aardappelen, op het goede moment, op de goede plaats met zo min mogelijk verspilling van input.’

Er is sprake van bedrijfsstakingen en consolidatie. Welke gevolgen heeft dat?
‘De schaalvergroting in landbouw-, en sorteer- en pakbedrijven gaat door. Vooral in een slecht jaar als dit zie je dat schaalgrootte erg belangrijk is. In de groenteteelt is dat proces al bezig en in de Verenigde Staten al langere tijd. Landbouwbedrijven specialiseren zich op één gewas, bijvoorbeeld op spruiten. Voor de boer betekent dit dat hij meer informatie nodig heeft over teelt en grond. Zeker omdat er voor hem meer onbekende grond in omloop komt. Dan winnen precisielandbouw en luchtfoto’s meer aan belang om de teelt in te richten. Hoe groter, hoe meer data er nodig zijn. Want er moet anders worden bijgestuurd dan vroeger. Onze ouders kenden elke verhoging op hun kavel, maar op onbekende grond moet je het hebben van zaken als sensoren, plaatsspecifiek bijmesten en vochtmeters.’

Is kostenefficiënt werken daarmee een must?
‘Zeker met de huidige hoge kostenstructuur. Als er voor pacht bedragen van 2.750 euro worden neergelegd, moet de teelt efficiënter wil je er nog geld aan verdienen. Dat kan onder meer door duurzaam om te gaan met meststoffen, chemische bestrijdingsmiddelen en water om verspilling terug te dringen. Bekijk de feiten; laat dogma’s los en zorg dat het beter kan. Nederland is te klein om elkaar te beconcurreren. Zeker met niet-markt zaken valt er voordeel te behalen. Ons land loopt nog voorop, maar we zijn niet het enige land, dus het is zaak de vraagstukken en uitdagingen waar de sector voor staat op te pakken.’

Het lectoraat aardappelketen en sectorinnovatie is een initiatief van CAH Vilentum in Dronten in samenwerking met het Agrofoodcluster en gaat 1 november van start.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.