Een haperende fritesafzet als argument voor de forse daling van de prijzen voor fritesaardappelen komt bij telers vaak over als makkelijk scoren. Immers, grip krijgen op de afzet van frites is vaak niet mogelijk, waardoor het aankomt op vertrouwen dat het werkelijk zo is. Maar klopt het argument nu wel of niet?
Even terug in de tijd. Teeltjaar 2024 werd in de voorbereidingen gedomineerd door een tekort aan pootgoed van de gangbare fritesrassen. Er is van alles geprobeerd om de vraag naar pootgoed van fritesrassen zo gaat en zo kwaad als dat gaat in te vullen door het beschikbare pootgoed maximaal als pootgoed af te stemmen. Toch kon dat niet voorkomen dat er gebruik moest worden gemaakt van niet gangbare fritesrassen om het door verwerkers gewenste areaal te kunnen planten. Risico's die dat met zich mee zou brengen, werden op dat moment voor lief genomen. Kwantiteit leek het te winnen van kwaliteit. Verwerkers leken te opereren in een wereld die geen grenzen kende aan de afzet van frites, waardoor veel middelen geoorloofd waren om het areaal maar te laten groeien.
Hooggespannen verwachtingen
Een jaar later blijkt van de hooggespannen verwachtingen weinig meer over te zijn en is de afzet van frites voor verwerkers verworden tot een lastig verhaal. Vorige week werd op deze site al geschreven dat verwerkers bezig zijn geweest om hun voorraad frites van inferieure kwaliteit te dumpen, niet als frites maar als veevoer. De niet gangbare fritesrassen en oogsten van bepaalde grondsoorten bleken niet meer passend bij de zich snel veranderende afzet, waardoor verwerkers zich moesten focussen op kwaliteit en niet meer op kwantiteit.
Macabere ontwikkelingen
Maar de basis voor oogst 2025 was al gelegd. Afgelopen winter bleken verwerkers in no time hun contracten te hebben ondergebracht, niet in de laatste plaats door de hoge contractprijzen die telers zouden ontvangen. De omgeving waarin fritesaardappelen werden verhandeld leek tot half februari geen benul te hebben dat de prijsontwikkeling ook tot stilstand zou kunnen komen, laat staan dat de prijs zou zakken. Inmiddels weten we dat na half februari de prijs van fritesaardappelen alleen maar is gedaald tot niveaus onder €10 met feitelijk geen kooplust. Deze abnormale ontwikkeling heeft iets macabers over zich, nu zelfs verwerkers zich lijken te hebben vergaloppeerd. In de afzet van frites moet de oorzaak gevonden worden, zo waren de signalen.
De meest recente cijfers over de afzet van frites van verwerkers uit de EU-5, die tot en met februari 2025, laten zien dat er inderdaad sprake is van een terugval van de fritesafzet. Met name de afzet binnen Europa is fors gedaald, van ruim 360.000 ton in juli 2024 naar 260.000 ton in februari 2025, een daling van ruim 27%. De afzet van diepgevroren eindproduct naar bestemmingen buiten Europa laat echter een stijging zien van 119.000 ton in juli 2024 naar 134.000 ton in februari 2025, een stijging van 13%. Vegen we de afzet op één hoop dan is er sprake van een terugloop van 18% in de export van frites (circa -85.000 ton).
Flexibel is het nieuwe goud
Terrein terugwinnen lijkt voor 2025 het devies te zijn. Met het afvoeren van de onderkant kwaliteit frites (ruimte maken) is daar al een aanzet toe gegeven. Het sturen op minder volume fritesaardappelen in de boeken is een kunst die de Belgen al jaren beter verstaan dan vooral hun Nederlandse equivalenten. Waar eerst zwaar gecontracteerd te zijn een lust was, lijkt die medaille nu ook een andere kant te kennen. Wie flexibel kan opereren aan inkoopzijde lijkt goud in handen te hebben en kan het zijn concurrenten moeilijk maken. Het terugwinnen van afzet zal uiteindelijk alleen gewonnen kunnen worden door kwaliteit te leveren voor minder geld. Dat daarbij telers de dans niet zullen ontspringen wordt in de huidige prijsontwikkelingen van fritesaardappelen al duidelijk.
Samengevat: