Aardappeltelers hebben in de eerste helft van oktober een flinke slag kunnen slaan. Daardoor gaat het nog maar om 10% dat in de vier Europese aardappellanden gerooid moet worden. Die laatste loodjes kunnen nog weleens lang gaan duren.
Echt nat is het niet te noemen, maar ook droog is het niet. Een combinatie van grijze dagen en motregen zorgde ervoor dat de bovengrond vochtig bleef. Voor de aardappeloogst is dat niet eens zo verkeerd. Nog altijd is het in het zuiden – en dan met name het zuidwesten – droog te noemen. Daar moest aan het begin van vorige week nog de meeste fritesaardappelen worden gerooid. In het noordoosten van het land zat eveneens een behoorlijk areaal in de grond, maar dat betreft vooral zetmeelaardappelen die nu de bewaring in gaan.
Duitsland blijft iets achter
Aviko zet voor afgelopen week het geoogste percentage op 90% voor Nederland. Frankrijk en België zitten daar nog een procent of 5 boven. Duitsland blijft iets achter. Daar gaat het om 15% dat bij de Aviko-telers nog gerooid moet worden. Ook Viaverda spreekt van 80% tot 90% dat in België inmiddels over de rooimat is gepasseerd. Dit zijn prima cijfers voor half oktober. De voortgang is een stuk beter dan in de voorbije twee jaar en ligt meer in lijn met oogstjaar 2022. Veel akkerbouwers hebben ondertussen ook de wintertarwe en gerst onder mooie omstandigheden gezaaid.
Wat opvalt is dat er veel percelen overschieten die gedeeltelijk zijn gerooid, maar waar nog niet alles weg is. Het betreft dan de aardappelen buiten het contract die bij aflandlevering niet zijn meegenomen door de afnemer. Fabrieken zitten op zijn zachtst gezegd niet te springen om deze aardappelen en zijn ze liever kwijt dan rijk. Telers zitten er aan de andere kant ook niet op te wachten om die voor €15 per ton 'mee te geven'. Nu de meeste maïskuilen dicht zijn en ook het herfstgras grotendeels opgeruimd, droogt de vraag naar voeraardappelen wat op.
Boven de markt
Net als in 2022 kan het lang duren voor deze aardappelen allemaal uit de grond zijn. Er zijn zelfs telers die gokken op een milde winter, zodat ze desnoods volgend voorjaar pas rooien. Een aardappel bewaart nergens beter dan in de grond, zo klinkt het spreekwoord, maar het effect op de markt is alleszins positief. Zo blijft een overschot aan aardappelen boven de markt hangen, wat ervoor zorgt dat de fritesaardappelmarkt niet wordt vlotgetrokken.
Ondanks dat het rooien, droogteperikelen daargelaten, vrijwel overal probleemloos is verlopen is de kwaliteit niet overal geweldig. Met name bij het ras Innovator geven insiders aan dat er soms sprake van interne gebreken is, waardoor er soms vrije partijen van dit ras worden verhandeld. Viaverda maakt melding van rotte knollen die op zwaardere grond door roodrot worden veroorzaakt.
Onvoorspelbaarheid
De weermodellen laten zich voor de tweede helft oktober van hun meest onvoorspelbare kant zien. Dat er regen komt is een zekerheid, maar de exacte hoeveelheid is blijkbaar lastig bepalen. Dat zorgt nog niet direct voor spanningen. De grond kan wel wat aan, zeker in Zuid-Nederland, België en Noord-Frankrijk. Eind oktober wordt het licht wisselvallig en gaan de temperaturen verder naar beneden. Ook november begint naar verwachting met een wisselvallig weertype.
Dat de oogst weinig spanning heeft opgeleverd betekent niet dat telers achterover kunnen leunen. Zo zijn er behoorlijk veel aardappelen in de korte bewaring of noodbewaarplaatsen gereden, op initiatief van de afnemer. Met name in België en Frankrijk is dat het geval. Naar verluidt heeft de grootste verwerker van België al tijdig geacteerd en telers geadviseerd om de aardappelen voor korte tijd op te slaan. Het is mede daardoor dat, ondanks de fors haperende verwerking, er nog geen grote problemen bij telers zijn ontstaan. Die aardappelen moeten in de komende weken en maanden allemaal naar de poorten van de fabriek toe.