Innovatieve vaklui hard nodig voor agrisector

Met tien miljoen euro moet de daling van mbo-leerlingen in het agrarisch onderwijs worden gestopt en moet in food het aantal diploma’s omhoog. Bedrijfsleven en onderwijs trekken gezamenlijk op om een dreigend tekort in de primaire productie, levensmiddelenindustrie, toeleverende industrie en handel een halt toe te roepen. Arry Verhage, projectleider bij het Centrum Innovatief Vakmanschap Agri & Food: ‘We moeten laten zien dat de agriwereld een breed, interessant en deels internationaal werkveld is met baangarantie.’ 

Eerst even de feiten op een rijtje. Het bedrijfsleven in de agrisector schreeuwt om goed opgeleide mbo’ers, blijkt uit een rapport van Aequor naar de arbeidsmarkt in 2016. In de teelt is het tekort met 7.202 werkzame personen op mbo 2 niveau het grootst. Op niveau 3 en 4 ontstaat een tekort van respectievelijk 2.353 en 1.584 personen. Ook in de veehouderij gaat het om ernstige aantallen. Hier zijn de tekorten het grootst op mbo niveau 2 en 3 met 8.038 en 7.666 medewerkers. Op mbo 4 niveau is het tekort met 1.057 werknemers minder nijpend. 

Waardoor ontstaat dat tekort aan mbo"ers?
‘Aan de ene kant is de instroom in het middelbaar onderwijs te gering, aan de andere kant heeft onze sector te maken met vergrijzing. Het aantal leerlingen aan de AOC’s neemt elk jaar af. Traditioneel kozen boerenzoons en -dochters automatisch voor een agrarische opleiding, maar dat is niet meer zo. Het is nu zaak de daling te stoppen; een behoorlijke ambitie. Een andere klacht vanuit het bedrijfsleven is dat het huidige mbo-onderwijs niet opleidt tot wat nodig is. Het CIV Agri & Food moet mbo-studenten en werkenden door laten groeien tot innovatieve vaklui. We moeten voorkomen dat de industrie om de primaire sector heen, zoals handelshuizen en toeleveranciers, op den duur vakkennis tekort komen.’

Welke gevolgen heeft een vakkennistekort voor de agrisector?
‘Goed opgeleide werknemers op mbo-niveau zijn essentieel om de concurrentievoorsprong van Nederland te behouden. Onze goede naam in het buitenland staat op het spel. Deze moeten we weten vast te houden.’ 

Wat moet daarvoor gebeuren?
‘Het onderwijs moet aantrekkelijker worden gemaakt met innovatieve praktijkopdrachten en met masterclasses en themadagen van experts uit het bedrijfsleven. Faculteiten moeten beschikken over bijvoorbeeld de laatste stalsystemen. Machines en apparatuur die in het akkerbouwonderwijs worden gebruikt moeten state-of-the-art zijn. Mooier dan de jongens en meiden thuis hebben. Een hoge kostenpost, maar om les te kunnen geven met de meest recente technieken moeten er onder meer afspraken met dealers worden gemaakt. Dat krijgen we alleen voor elkaar als bedrijfsleven en onderwijs samenwerken.’ 

Maar hoe krijg je die jongere in de agrarische schoolbank?
‘De voorlichting voor scholieren die voor de keuze voor een vervolgopleiding staan moet beter. We moeten laten zien hoe breed en interessant het agrarische werkveld is, met veel bedrijven die internationaal werken. Het agrarisch onderwijs moet concreet en tastbaar maken welke banen er na de diplomering op ze wachten. Zeker in deze tijd is baangarantie een niet te onderschatten belang.’ 

Hoe krijgt het talentencentrum vorm?
‘Het CIV Agri & Food is landelijk opgezet en bestaat uit vier sectoren voor de landbouw. Voor een regionale opzet is het leerlingaantal gewoonweg te klein. Per deelsector is er een meeting point van waaruit alles wordt ontwikkeld: akkerbouw in Emmeloord, melkveehouderij in Leeuwarden, pluimveehouderij in Barneveld en varkenshouderij in Horst. De andere instellingen kunnen hier gebruik van maken en er een regionale invulling aan geven.’ 

In totaal brengen bedrijven en scholen voor dit programma 8 miljoen euro in. Het Ministerie van Economische Zaken heeft aanvullend een startsubsidie van 2 miljoen euro toegezegd.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.