Handreiking Cees Veerman

Zes tips om marktpositie van boer te versterken

1 Januari 2016 - Redactie Boerenbusiness - 12 reacties

Phil Hogan, de eurocommissaris van landbouw en plattelandsontwikkeling, kondigde medio december aan Cees Veerman, de voormalig minister van Landbouw in Nederland, te benoemen tot voorzitter van de nader op te richten taskforce agrarische markten. Wat gaat deze groep in 2016 doen en hoe gaan haar voorstellen er uitzien? Boerenbusiness doet alvast zes handreikingen aan Veerman.

De speciale werkgroep gaat zich bezighouden met de moeilijke situatie van een aantal agrarische sectoren. Doel van de werkgroep is om een advies uit te brengen hoe de marktpositie en de positie in de keten van de boer kan worden verbeterd. Na een jaar rapporteert de werkgroep haar resultaten aan de Europese Commissie. Naar verluid zijn er meer dan 100 sollicitaties binnengekomen om zitting te nemen in de taskforce. Vanuit alle lidstaten zijn er reacties gekomen, maar de commissie heeft ervoor gekozen om tussen de 8 en 15 mensen aan te stellen in de werkgroep.

Sommige deelnemers Supply Chain Initiative voldoen simpelweg niet aan de normen

Het is zeker niet de eerste keer dat in Europees verband wordt gekeken naar de positie van de agrarisch ondernemer in de keten. In 2013 is reeds het Supply Chain Initiative opgericht. Vertegenwoordigers van de verschillende ketenpartners hebben een lijst met vrijwillige gedragscodes opgesteld. Deze codes bevatten voor de hele EU geldende normen voor beginselen van goede praktijken en doeltreffende handhaving. Dit om goede handelsrelaties te borgen en een eerlijke prijs voor iedere schakel in de keten veilig te stellen. Organisaties als Copa Cogeca, Eurocommerce en FoodDrinkEurope nemen deel aan dit initiatief.

Het Supply Chain Initiative is geen succes: zowel politici als deelnemers geven aan dat het beoogde doel, eerlijke handel, niet altijd wordt gehaald. Dit doordat sommige deelnemers simpelweg niet aan de normen voldoen.

Op 5 oktober 2015 kondigde Hogan aan dat er een speciale werkgroep moet komen om de land- en tuinbouw in kaart te brengen. Daarna dient de werkgroep een advies uit te brengen met betrekking tot het toekomstbestendig maken van de machtsverhoudingen in de voedselketens. Vervolgens werd er in november een rapport over oneerlijke handelspraktijken van de Ierse Europarlementariër Mairead McGuinness gepubliceerd. Zij pleit voor regelgeving die dit moet voorkomen.

Half december kondigt Hogan aan dat hij Veerman tot voorzitter van de taskforce maakt. Hogan geeft aan dat het belangrijk is dat er een kundige man als Veerman op deze positie terecht komt. Buiten de ervaring die Veerman heeft opgedaan als oud-minister van landbouw heeft de van orgine akkerbouwer uit de Hoeksche Waard diverse betrekkingen gehad in het agrarische bedrijfsleven, is hij voormalig topman van Wageningen UR en is hij bijzonder hoogleraar agribusiness.  

Om de marktpositie van boeren te verbeteren kan er in verschillende oplossingsrichtingen worden gedacht. Boerenbusiness neemt een voorschot op de uitkomsten van de taskforce en komt met  6 invalshoeken om de positie van de boer in de keten te versterken. 

1. Garantiefonds

De eerste is een garantiefonds. Voor agrarisch ondernemers die te maken krijgen met tijdelijke liquiditeitstekorten door onvoorziene omstandigheden of gebeurtenissen, kan de overheid een garantieregeling openstellen. Zo worden in de kern gezonde bedrijven gesteund om een moeilijke fase te overbruggen. De overheid en de banken delen samen de risico’s. Een fonds als dit kan er voor zorgen dat bedrijven een steuntje in de rug krijgen wanneer nodig, zodat banen en economische activiteiten kunnen blijven bestaan.

2. Risicomanagement

Maar alleen een garantiefonds is niet voldoende de vrije markt vraagt ook om risicomanagement. Het belang van een goede strategie met betrekking tot risicomanagement op het agrarisch bedrijf (op onder meer prijs-, bedrijfs- en financieringrisico’s), lijkt bij steeds meer agrarische ondernemers door te dringen.

De Europese Commissie of de overheden in de individuele lidstaten kunnen risicomanagement aanjagen of faciliteren, zodat meer ondernemers zich bewust worden van de risico’s voor het bedrijf en de juiste beheersmaatregelen nemen. Risico’s kunnen worden beheerst of beperkt, maar ook juist geaccepteerd of overgedragen. De risicotolerantie per ondernemer is hierin leidend.

3. Gebruik maken van regels

Een derde ingreep ligt meer voor de hand: gebruik maken van de regelgeving. Decentrale overheden in Nederland mogen steun verlenen aan agrarische ondernemers, wanneer wordt voldaan aan de MKB Landbouw Vrijstellingsverordening, de-minimisvrijstelling Landbouwsector of op grond van de richtsnoeren landbouwsteun. Deze regels zijn er om te voorkomen dat steun aan boeren door de Europese Commissie wordt gezien als staatssteun.

Steun aan agrarische ondernemers kan bijdragen aan de marktpositie, doordat zij minder kwetsbaar zijn met een financieel sterke positie. Iedere lidstaat in de Europese Unie kent regelgeving als deze en dus kan dit op nationale schaal worden toegepast. Harmonisatie binnen de EU op dit punt verdient een aanbeveling.

4. Tegengaan overproductie

De vierde tip vindt vooral bij veel belangenbehartigers goedkeuring, namelijk tegengaan van overproductie. Door kleinschaliger te gaan werken, te specialiseren, te diversifiëren en het product een hogere toegevoegde waarde te geven, kan de Europese landbouw zich onderscheiden en kunnen agrarische ondernemers binnen de keten een vuist maken. Dit lukt niet wanneer melk of vlees spotgoedkoop is, aangezien er in dat geval goedkope alternatieven voor handen zijn.

Door overproductie tegen te gaan met plafonds of quota, is de marktprijs minder volatiel en heeft de agrarische ondernemer meer te zeggen in de keten. Nadeel is echter dat de boerenstand in Nederland en de EU vooralsnog slecht is georganiseerd om deze vuist te maken.

5. Transparante prijsvorming

Transparantere prijsvorming is de vijfde tip. Bij prijsnoteringen blijken de marktstructuur, de maker van de prijsnotering, de periode waar de notering betrekking op heeft, de wijze waarop deze tot stand komt en het gebruik van de prijsnotering de belangrijkste aspecten. Per sector zijn er verschillende typen noteringen, die vaak naast elkaar bestaan en op verschillende manieren tot stand komen. 

Intensievere samenwerking en transparantere prijsvorming essentieel

Doordat producten en noteringen veel van elkaar verschillen, zijn deze soms lastig te vergelijken. Uit onderzoek van LEI blijkt dat bij bewerkelijke producten als brood en kip een groot deel van de marge naar de verwerkers gaat. Bij producten als paprika en komkommer gaat een aanzienlijk deel (tot wel 68 procent) van de verkoopprijs naar de supermarkt. Wanneer dit inzichtelijk is, kan ook de agrarisch ondernemer een eerlijk deel van de verkoopprijs vragen.

Onderzoek van de consumentenbond laat zien dat 67 procent van de consumenten liever meer informatie over de herkomst van een product ziet.  Zo kan ook de prijsvorming transparanter worden gemaakt. Tegenwoordig dempt de supermarkt vaak grote prijsschommelingen in de groothandel. Bovendien blijkt dat wanneer de boer relatief weinig voor zijn product krijgt, de prijs langzaam herstelt. Wanneer de boer een hoge prijs ontvangt, zakt de prijs relatief snel weer naar het gemiddelde. Dit laat zien dat de invloed van de agrarische ondernemer op dit gebied minimaal is en dus dringend versterking behoeft.

6. Samenwerking

Bij elke tip blijkt wel dat samenwerking noodzakelijk is. Zowel op de Nederlandse als op de Europese markt kan er intensief worden samengewerkt, bijvoorbeeld in coöperaties. Een coöperatie is bij uitstek een vorm van zelforganisatie die gericht is op het vergroten van economische macht en/of schaalvoordeel. Dit terwijl het privévermogen van een ondernemer wel is beschermd door het gebrek aan hoofdelijke en gehele aansprakelijkheid.

Waar een signaal, gecommuniceerd door een individu, niet snel zal worden opgepikt, kan een signaal van een coöperatie wel erg krachtig zijn. Ditzelfde geldt voor de kort geleden afgeschafte productschappen. Op Europese schaal kan een dergelijke samenwerking juist voor meer macht voor de boer in de keten zorgen. Enige promotie vanuit Brussel om agrarische ondernemers voor deze koers uit te dagen is het devies.

 

Heb je een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten
Regenradar
Powered by Agroweer
Reacties
12 reacties
Timmy 1 Januari 2016
Dit is een reactie op dit artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/algemeen/artikel/10867499/Zes-tips-om-marktpositie-van-boer-te-versterken]Zes tips om marktpositie van boer te versterken[/url]
Misschien staat het er verdekt tussen, maar ik mis vooral bij garantiefondsen etc. dat landbouw, en dan speciaal de open lucht teelten deel uit maken van de natuur, en de wisselvalligheden die daaruit voortvloeien gedekt zouden moeten zijn. Complete misoogsten kunnen een sector veel schade berokkenen, en daaruit voortvloeiende schade voor het platteland rondom.
Landbouweconomie is geen gewone economie!
Blije Big 1 Januari 2016
De ergste ramp in de landbouw is, geen ramp.
Tobias van Duyn 1 Januari 2016
@Timmy, wat jij bedoelt staat bij punt 2: Risicomanagement. Zelf zorgen dat je tegenslagen aankunt en niet altijd handje ophouden bij vadertje overheid.
Bert 1 Januari 2016
We produceren voor de wereld markt, dus hebben we meer aan dat de Russische grens open gaat.
Ard Eshuis 1 Januari 2016
De allerbelangrijkste regel mis ik in dit stuk: Zorgen voor een gelijk speelveld in alle EU landen, maar ook op wereldniveua. Het is van de zotte dat wij concurreren moeten met andere EU landen, maar veel hogere kosten hebben omtrent milieu(luchtwasser, ammoniak etc etc) en mestregels (veel scherpere normen dan waar dan ook) en daarnaast ook nog eens met veel hogere accijnzen en BTW te maken hebben. En belasting niet te vergeten, in Duitsland bijv betalen ze amper belasting bij normale verdiensten en hier kun je amper een paar duizend euro verdienen of je kunt al een derde afstaan!
Bas 1 Januari 2016
De markt nu niet verstoren.
Laat die zijn werk nu eindelijk doen!!
john 2 Januari 2016
garantiefondsen, werken niet die houden de overproductie juist in stand.

risicomanagement zie ik wel meer in. Een deel van de productie vastzetten tegen kostprijs +, en een deel op spotprijs gaan verhandelen. Die laatste big of liter melk is misschien nog wel zo goedkoop te maken maar als je daar de spotprijs voor krijgt in een slechte tijd zet je dat wel rap uit je hoofd!

Op deze manier wordt de overproductie eerder tegengegaan en worden de pieken en dalen kleiner. Als de overproductie weg is staan we als primaire producenten ook weer sterker in de keten.
Jochem van Engelenhoven 2 Januari 2016
We moeten stoppen met de rol van marketeer uit te hangen op macro niveau. De huidige economie leent zich niet meer voor de huidige wijze van productie en marketing. Immers de wereld veranderd sneller dan wij in Europa willen inzien. De wereld wordt Azië, hier zijn ze ons in bepaalde landen voorbij. Wij/onze overheid denkt met educatie en ook nog gesponsord met overheidsgelden van onze nationale belastingbetalers on- ontwikkelde landen te moeten helpen terwijl in veel van deze landen meer liquiditeit aanwezig is dan in NL. Laten we weer ondernemer worden, zoek de kansen lokaal in landen waar men op onze kennis en kunde zit te wachten, ga daar lokaal produceren als NL bedrijf en leg een keten tussen NL en partner coöperatieve landen. Export is te gevoelig voor NL, onze landbouw produceert dermate veel dat we bij de eerste de beste export hobbel al een liquiditeit probleem hebben. Een voorbeeld hiervan is de boycot van Rusland door onze vriendenclub EU. Deze klant zijn wij kwijt, buurland China levert hier al meer dan wij als NL ooit gedaan hebben.

Ik ven van mening dat ons probleem de EU is, het is net als je et 10 vrienden naar de kroeg gaat, en 6 hebben geen of te weinig geld om te trakteren, ook hier loop je vast.

NL moet haar eigen krachten omzetten tot een ander model wat weer autoriteit en exclusiviteit op basis van kennis, kunde, veiligheid en duurzaamheid uitstraalt. Is ons voedsel wel zo veilig, gerespecteerde onderzoeken geven duidelijk de faalkant aan, hier liggen kansen voor NL, waar een ieder aan voorbij gaat. Immers massa productie is niet de sleutel als er in opkomende landen de eigen productie zo snel groeit dat men over een aantal jaren zelfvoorzienend is.

NL, pak de kansen en uitdagingen zelf en ga onze kostbare tijd niet besteden in oeverloze EU werkgroepen.
schoenmakers1 2 Januari 2016
je hebt het over de kennis die hier aanwezig zou zijn jochem, ik zie alleen maar dat er kennis aanwezig was, hoe dat we hier nu bezig zijn, alleen kostprijs verhogen, daar zit niemand in de wereld op te wachten.
Geert Verstegen 2 Januari 2016
De basis van de economie is grondstoffen, kapitaal en arbeid. Grondstoffen voor de landbouw zijn hier schaars. Tenminste als je uitgaat van een kringloop. Kapitaal is moeilijk te krijgen en arbeid is hier te duur, als je het vergelijkt met andere landen. De enige uitweg voor een beperkt aantal boeren is de lokale markt. Voor de rest? Kijk naar de geschiedenis van de textielindustrie, de schoenenindustrie en de mijnen in Limburg. Het is niet anders. Echt grondgebonden landbouw en veeteelt heeft enige kans. Maar er is te weinig grond.
leonc 2 Januari 2016
ik vindt het spijtig: alleen zorg om productie en financieel inkomen .natuur en milieu een wereld groot probleem daar wordt nog niet eens aangedacht en als maar verder verkrachten ,is dat de oplossing .is het niet vijf voor twaalf om daar aandacht voorover te hebben niet alleen in Nederland maar overal ter wereld, willen we voeding veilig stellen
Renee 10 Januari 2016
Mij lijkt dat je niet te snel moet denken dat je een probleem hebt. Bij de verkoop zul je dan maar de helft verdienen. Twee maal zoveel had je gekregen als je wel wist hoeveel je koper bereid was te betalen.

Nog meer bureau's die verdienen aan boeren ellende zie ik niet als optie. Je vraagt aan iemand wat de markt is, maar als boer ben je de expert. De persoon waar mij je praat heeft slechts een vlotte babbel. De mannen die aan jou verdienen. Toeleveranciers en afnemers zullen ze snel op hun hand hebben.

Waar een wil is, is een weg. Als je geld wilt verdienen lukt dat. Zoek het in samenwerking met je collega's. Of andere inkomsten. Maak je eigen machines, (40 euro per uur winst). Zo kan ik nog zoveel noemen. In Filosofische praatjes zou ik niet geloven.

Zelf werk ik nu in de afnemende industrie. Ik weet waar boeren hun winst laten liggen. Ze zijn vaak nog makkelijker te scheren. En een schaap steekt niet tegen.

En stop eens een keer met collega boeren het werk de winst niet te gunnen. Wat met hard werken verdiend is, daar blijf je af.
A. Canjels 22 Februari 2016
Ik mis nog flexibilisering mededingingsbeleid als actielijn, te vaak mogen producenten niet samenwerken op het gebied van prijsstelling, te vaak wordt dit door de ACM afgewezen en gezien als schadelijk voor de consument. Echter, zolang een prijs niet of nauwelijks hoger ligt dan de kostprijs en zolang er nog een keuze is aan aanbiedende partijen zou er veel mogelijk moeten zijn, er is dan echt geen sprake van de consument op kosten jagen. Voedsel wordt niet meer naar waarde betaald.
U kunt niet meer reageren.

Wat zijn de actuele noteringen?

Bekijk en vergelijk zelf prijzen en koersen

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden