De inflatie bewoog zich in de afgelopen jaren steeds verder weg van de markten om vervolgens te verdwijnen. Dit leidde uiteindelijk tot angst voor deflatie. De banken reageerden met renteverlagingen en opkoopprogramma's van staats- en bedrijfsobligaties. De aandelen- en obligatiemarkten floreerden op die sterke en aanhoudende liquiditeitsstroom.
Sinds kort is het deflatiegevaar verdwenen. De inflatie keerde terug en recentelijk leidde dat tot angst voor meer geldontwaarding. Het gevaar van een handelsoorlog tussen de Verenigde Staten (VS) en China helpt ook niet: protectionisme betekent doorgaans onder meer opwaartse druk op inflatie.
Turbulentie op de markten
Die angst was de reden voor de recente turbulentie op de aandelenmarkten. De redenering is simpel: een hogere inflatie betekent doorgaans een grotere kans op renteverhogingen door de Fed. De aandelen houden niet van een krapper monetair beleid. Dus wordt de inflatiesoep dit jaar inderdaad zo heet gegeten?
Er is veel voor te zeggen dat de inflatie (vooral in de VS) dit jaar zal stijgen. In de eerste plaats is er het feit dat economische groei en inflatie hand in hand gaan. Aangezien de Amerikaanse economie prima groeit en gegeven het feit dat de groei op meerdere pijlers stoelt (zoals de binnenlandse consumptie), zijn stijgende prijzen volkomen normaal.
Stijgende lonen
Ten tweede zien we inflatoire druk ontstaan wanneer de lonen sneller stijgen, iets wat te verwachten is bij een krappe arbeidsmarkt. Dat die van de VS krapper wordt, behoeft geen uitleg, gezien het aantal nieuwe banen per maand en daling van de werkloosheid. De hamvraag is of de markt van werkloosheid krap is.
De manier om die vraag te beantwoorden, is om de werkloosheid te vergelijken met de NAIRU (het werkloosheidspercentage in een economie waarbij er opwaartse noch neerwaartse druk op de prijzen bestaat). Als de werkloosheid hoger is dan het NAIRU-percentage, dan is er neerwaartse druk op de prijzen te verwachten. Ligt de werkloosheid lager dan het NAIRU-percentage, dan is er opwaartse druk op de inflatie te verwachten.
De meest recente schatting voor het NAIRU-percentage in de VS bedraagt 4,7%. De werkloosheid bedroeg in januari 4,1%. Ook als we rekening houden met de onzekerheid over de schatting van het percentage en het feit dat de arbeidsmarkt veranderd is (minder macht voor werkenden bij loononderhandelingen), kunnen we stellen dat de arbeidsmarkt eerder krap is dan niet. Dat betekent dat er dus eerder een op- dan neerwaartse druk op de inflatie te verwachten is.
Wat geven overheden uit?
Wat verder van belang is voor de inflatievooruitzichten, is of de overheden meer of minder gaan uitgeven. Een hogere overheidsconsumptie en meer investeringen verhogen de vraag en kunnen de prijzen aanjagen. Met de grote infrastructurele projecten in de VS en de flinke belastingverlagingen, zou het niet onlogisch zijn om ook vanuit die hoek enige opwaartse druk op de Amerikaanse inflatie te verwachten.
De waarde van de dollar
Tot slot is er de waarde van de dollar. Onderzoek toont aan dat wanneer de dollar met 10% verzwakt (tegenover een mandje met valuta’s van landen waarmee de VS veel handeldrijft), de inflatie na 1 of 2 jaar met 0,4 tot 0,7 procentpunt stijgt. Die zogeheten 'trade weighted dollar' is sinds eind 2017 met ongeveer 10% in waarde gedaald. Ook dat kan de komende maanden en kwartalen de Amerikaanse inflatie iets opstuwen.
In mijn ogen moeten we er dus rekening mee houden dat de Amerikaanse inflatie in loop van dit jaar iets hoger uit zal komen dan eerder werd gedacht. Echter, of dat voldoende zal zijn voor de Fed om de rente sneller te verhogen, vraag ik me af.
Stijging negeren
Vergeet niet dat de inflatie nog best kan stijgen zonder dat die boven het streefpercentage van de Fed uitkomt. Daarnaast zou het mij niets verbazen als de bank een mogelijke stijging deels negeert. De argumentatie hiervoor is bijvoorbeeld dat deze extra economische groei voortkomt uit Trump’s beleid en dat dit tijdelijk zal is.
Dit alles zal in mijn ogen niet voorkomen dat de Fed de rente in juni opnieuw verhoogt. Echter, of de bank die rente daarna nog 2 keer zal opkrikken, lijkt me een enigszins overdreven angst. Met de terugkeer van inflatie(angst) zijn de volatiliteit en turbulentie op de aandelenmarkt wel terug. Dat is echter niet hetzelfde als dat de aandelenkoersen nu onvermijdelijk in een dalende fase terechtkomen.