'We nemen liever het risico van de vrije markt'

Gewastour-deelnemer Jacky Dieleman woont in Philippine in Zeeuws-Vlaanderen, midden in de Braakmanpolder. Dit is een van de jongste polders, ontstaan toen de Braakman, een voormalige zeearm van de Westerschelde, in 1952 werd drooggelegd. Het was in die tijd dat Jacky's opa de kans kreeg om een pachtboerderij te beginnen.

Het bedrijf werd later overgenomen door Jacky's vader, waarna Jacky ook in het bedrijf kwam. Gedurende een periode runden ze ook een loonbedrijf, vooral actief in de witlofteelt. Toen de witlof grotendeels verdween uit de regio, gingen ze zich volledig op akkerbouw richten. Daarnaast is er nog altijd een boerderijwinkel aan huis. In de afgelopen jaren is zijn ze intensiever gaan boeren. Hij werkt nu zo'n 75% van de tijd thuis en boert op ongeveer 70 hectare. 
 

Water als voorwaarde voor opbrengst
Sinds acht jaar kunnen we beregenen, zegt Jacky. Dat is essentieel geworden. "Je kunt een hoge prijs krijgen, maar als je geen opbrengst hebt, houd je alsnog geen saldo over." Ze maken gebruik van een kleine zoetwaterbel en er wordt beregend met ongeveer 30 kuub per uur. Dat moet wel voorzichtig, want de voorraad is beperkt, geeft Jacky aan. Hij is de provincie dankbaar voor de luchtmetingen waarmee zij in kaart bracht waar zoet water zit.

Afgelopen jaar hadden ze niet alleen last van droogte, maar ook van wateroverlast. Dankzij provinciale steun konden ze 10 hectare laten draineren. Omdat het gebied een relatief jonge polder is, zijn er plekken die verzakt zijn en niet meer vlak liggen. De vruchtbare laag is slechts 30 centimeter diep, met daaronder zand. "Eigenlijk is het land toe aan grondverbetering, maar dat is iets voor de toekomst", vertelt hij. Daarom ziet hij meer in diepspitten, waarbij de huidige teeltlaag wordt gemengd met 10 centimeter zand. De huidige drainagebuizen liggen er al vijftig tot zestig jaar, en dat begint zijn tol te eisen. Om de waterafvoer te verbeteren, willen ze elk jaar een stukje kilveren om de diepste gaten dicht te maken.

Teeltstrategie met risico's
De risico's in de landbouw zijn de laatste jaren alleen maar toegenomen. Jacky ziet de kosten voor een hectare aardappelen verdubbelen. "Mijn opa zei vroeger: je hebt 100.000 gulden nodig om het bedrijf draaiende te houden. Ik denk dat je dat bedrag nu minstens kunt verviervoudigen."

Op het bedrijf van Dieleman telen ze zowel uien als aardappelen. Bij de uien kiezen ze voor Hybound en Centro, twee vroege rassen met sterke wortels. Het Gewastour-perceel is 5 hectare en ligt op lichte zavelgrond. Het is gespit in de winter en daarna bewerkt met een rotoreg.

In het verleden had Jacky regelmatig last van diknekken bij de uien, iets wat hij toeschrijft aan te laat zaaien. "Dan is de periode tot de langste dag te kort en raakt het groeiritme van de ui verstoord. Vroeg zaaien is echt belangrijk voor de kwaliteit." Hij bewaart een deel van zijn uien, afhankelijk van de marktprijs. "Als de prijs af land goed is, dan verkopen we direct. Maar als je mee wilt doen op de vrije markt, kun je ook profiteren van een uitschieter."

Bij Dieleman kiezen ze bewust voor vrij telen, omdat contractprijzen volgens hen vaak niet kostendekkend zijn. "Alleen als je extreem hoge kilo's haalt, kan het uit. Dan nemen we liever het risico van de vrije markt." We zouden graag een kistenbewaring bouwen, zodat we langer kunnen bewaren, maar dat is op dit moment nog toekomstmuziek.

Pachtprijzen tegenwoordig zó hoog
Wat Jacky echt moeilijk vindt te begrijpen, is dat de Nederlandse staat pachtgrond bij inschrijving aanbiedt. Het is dan niet gericht op streek of nationaliteit, maar gewoon simpelweg op de hoogste bieder. Vroeger was het zo dat wanneer een pachter stopte, de grond verdeeld werd onder de andere pachters. Volgens Jacky is dat nog steeds de enige manier om uit te breiden. Als iedereen gewoon dezelfde prijs betaalt, sla je volgens hem twee vliegen in één klap: het is eerlijker én er wordt beter voor de grond gezorgd. Want als pachtgrond na opzegging weer wordt heruitgegeven, is dat vaak maar voor twee of zes jaar. En dan wordt er simpelweg minder goed voor gezorgd, omdat er geen langetermijnvisie achter zit, zegt hij. 

"De pachtprijzen zijn tegenwoordig zó hoog, dat je er alles aan doet om in korte tijd de hoogste opbrengst te halen en het maximale uit de grond te persen. Dat is echt zonde. Het is kortetermijndenken." Wat Jacky ook ziet, is dat de kennis bij de overheid over goed bodembeheer vaak ontbreekt. Als je bijvoorbeeld aangeeft dat je twee jaar een rustgewas wilt telen, krijg je te horen dat het niet mag, geeft hij aan. "Terwijl dat juist veel beter is voor de bodem." 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.