Stabiele prijs verhult spanning op gasmarkt

Op het moment zijn de koersen van de TTF stabiel. Op woensdag 2 november was de gasprijs het hoogst bij een stand van €125,86. Daarna schommelde de gasprijs globaal gezien tussen de €118 en de €109. De laagste stand bereikte de TTF op maandag 7 september. Een megawattuur gas kostte op dat moment €109,68.

Vooral de hoge vulgraad van de Europese gasreserves zorgt voor stabiliteit. Normaal gesproken wordt er gedurende de herfst meer gas verbruikt dan opgeslagen. Door substantieel lagere vraag bleven de opslagen dit jaar op gelijk niveau. In oktober verbruikte Nederland 34% minder gas dan normaal. Deze grote besparing is hoofdzakelijk het gevolg van het aanhoudend zachte weer. Omdat de verwarmingen op een lagere stand bleven, verbruikten consumenten tot nu toe zo'n 50% minder gas.  

Niet alleen consumenten houden hun verbruik laag. Ook vanuit de industrie blijft het gasverbruik achter bij voorgaande jaren. Als reactie op de hoge gasprijs van afgelopen zomer schroefden verschillende industriële grootgebruikers hun productie terug. Hierdoor nam het industriële verbruik met zo'n 20% af. Daarnaast wordt er ook minder gas verstookt om elektriciteit op te wekken. Door het zonnige weer leverden deze herfst niet alleen windturbines, maar ook zonnecollectoren veel energie. In oktober was het niet ongebruikelijk dat ongeveer een derde van alle energie uit hernieuwbare bronnen werd opgewekt. Dit nam de druk bij gascentrales enigszins weg.

Spanning op de markt
Dat de gasprijs redelijk stabiel blijft, betekent overigens niet dat er weinig spanning op de markt zit. De gasprijs is nog altijd bijna twee keer hoger dan tijdens de herfst van 2021 en bijna zes keer zo hoog als de jaren daarvoor. De hoge prijs blijft door verschillende onzekerheden in stand. Zo is de Russische gastoevoer deze week weer verder onder druk komen te staan. Na de vermoedelijke sabotage bij de pijplijnen van Nord Stream groeien de twijfels over de gasleveringen via de Yamal-pijplijn die via Polen naar Duitsland loopt. Meerdere keren deze week werd de gastoever via de pijplijn omlaag gebracht. Hoewel de toevoer steeds weer binnen enkele dagen herstelde, heerst de angst onder analisten dat Rusland ook via deze pijplijn minder gas naar Europa zal exporteren.

Ook op het gebied van LNG heerst onzekerheid. De afgelopen zomer importeerde de EU recordvolumes aan vloeibaar gas. Nu de gasvoorraden goed gevuld zijn, is die import behoorlijk teruggelopen. Voor een deel blijft de import achter omdat de maximale LNG-capaciteit al was benut. Maar ook de lage gasprijs zit de import van LNG in de weg. Het is voor exporteurs op het moment niet aantrekkelijk om vloeibaar gas op de Europese markt af te zetten. Als de gasprijs zo laag blijft, is het nog maar de vraag of Europa een aantrekkelijke markt blijft. Verschillende analisten verwachten dat exporteurs op korte termijn liever aan traditionele grote importeurs als Japan en Zuid-Korea leveren, omdat prijzen op die markt naar alle waarschijnlijkheid eerder zullen stijgen.  

Europees prijsplafond loopt deuk op
Ook de Europese politiek brengt op het moment geen ontspanning op de gasmarkt. Vandaag, 9 november, bestempelde de ambtenarij van de Europese Unie het Europese prijsplafond als onuitvoerbaar. De Europese Unie is van plan om zogenoemde dynamische prijsplafonds in te stellen. Dit zijn prijsplafonds die met de prijzen op de gasmarkt meebewegen. Op deze manier meent de EU te kunnen voorkomen dat lidstaten onnodig tegen elkaar opbieden, zonder de leveringszekerheid in gevaar te brengen. Als de prijs op de wereldmarkt boven de Europese plafonds uitstijgt, verhoogt Brussel het plafond. Dit moet voorkomen dat leveranciers de Europese landen links laten liggen om hun gas op lucratievere markten af te zetten. Wel wisten verschillende lidstaten af te dwingen dat bestaande contracten niet aan de prijsplafonds hoeven te voldoen. Vooral de complexiteit die deze laatste uitzondering met zich meebrengt, maakt de nieuwe maatregel volgens ambtenaren onuitvoerbaar.