Analyse Elektriciteit
Enorme stijging dreigt voor transportkosten stroom
Voor de derde week op rij lijkt het stroomtarief weer terug op “een normaal niveau.” Voor ondernemend Nederland is dit niet het enige goede energienieuws. De criteria om aan de TEK te voldoen zijn naar beneden bijgesteld, waardoor meer ondernemers de regeling kunnen gebruiken. Toch is niet al het nieuws gunstig. Verschillende brancheorganisaties blijven kritisch op de regeling omdat nog steeds veel ondernemers buiten de boot vallen. Ondertussen dreigen de energierekeningen van bedrijven door exploderende transportkosten wederom hoger uit te vallen dan verwacht.
De stroomprijs viel afgelopen week wederom laag uit. Sinds 16 oktober schommelt de elektriciteitsprijs ongeveer tussen de €90 en €170. Sinds september 2021 viel de stroomprijs niet in zo'n lage bandbreedte. Vooral dinsdag 8 november was de stroomprijs laag. Een megawattuur elektriciteit kostte op dat moment €89,96. Of de prijs in deze gunstige bandbreedte blijft, is maar de vraag. Maandag 14 november kwam de prijs van stroom uit op €173,33. De dag erna steeg de elektriciteitsprijs naar het hoogste punt van de week. Op maandag 17 november kostte een megawattuur stroom €177,33.
Dat de elektriciteitsprijs tot nu toe relatief laag bleef, is vooral het gevolg van goedkoop gas. Nederland is namelijk voor ongeveer de helft van zijn elektriciteitsbehoefte afhankelijk van gas. Sinds midden oktober schommelt de prijs op de TTF tussen de €100 en €125 per megawattuur. Daarmee ligt de gasprijs ongeveer 70% lager dan eind augustus, toen de prijs op bijna €340 piekte. Deze lage gasprijs is vooral te danken aan de gunstige temperaturen deze herfst. Door het warme weer is de gasvraag op het moment zo'n 50% lager dan normaal. Toch komt de gasprijs nog niet in de buurt bij het niveau van voor de Oekraïneoorlog. In 2021 was de gasprijs nog ongeveer twee keer zo laag.
Dat de elektriciteitsprijs alweer een maand op een vrij normaal niveau is, heeft ook nog een tweede reden. De elektriciteitsprijs wordt namelijk ook gedrukt door de grote productie van hernieuwbare energie. Vorige week werd maar liefst 42,5% van alle energie uit hernieuwbare bronnen opgewekt. Daarvan bestond 28,9% uit de zo goed als gratis bronnen zonne- en windenergie. Omdat het percentage van stroom uit hernieuwbare bronnen binnen de energiemix inmiddels behoorlijk hoog is, beïnvloedt de productie van groene energie de prijzen inmiddels sterk. De elektriciteitsprijs piekte dit weekend met €162 en €173 door lagere opbrengsten uit voornamelijk windenergie.
De TEK is gewijzigd
Dat de energiekosten zo laag blijven, is nog verre van zeker. Als de temperaturen deze winter alsnog flink blijven dalen, dan zullen de prijzen van gas en stroom weer flink toenemen. Om te zorgen dat de bakker en slager om de hoek in zo'n situatie open kunnen blijven, heeft de regering de regeling voor het MKB aangepast. De zogenoemde Tegemoetkoming Energiekosten energie-intensief mkb (TEK) is bedoeld voor mkb-ondernemingen die een groot deel van hun omzet uitgeven aan energiekosten.
Binnen de TEK wordt 50% van kostenstijging van het energieverbruik boven de €1,19 per m3 gas en 0,35 per kWh stroom in de vorm van een subsidie vergoed. In het originele plan van de regeling stond dat ondernemers voor de regeling in aanmerking kwamen als ze minimaal 5.000 m3 gas of 50.000 kWh elektriciteit per jaar verbruiken. Daarnaast moesten bedrijven minimaal 12,5% van hun omzet uitgeven aan energie.
Op deze oorspronkelijke uitwerking reageerden brancheorganisaties en Tweede Kamerleden met felle kritiek. Veel bedrijven zouden te weinig energie verbruiken om gebruik te kunnen maken van de regeling, maar door hoge energiekosten toch in de problemen komen. Daarom besloot de het kabinet het percentage dat bedrijven aan energie kwijt moeten zijn om voor de regeling in te komen te verlagen tot 7%. Daarnaast werd ook de verbruiksdrempel geschrapt.
Ondanks de aanpassing van de TEK blijven verschillende belangenorganisaties kritisch op de hulpmaatregel. Zo pleiten de Koninklijke Nederlandse Slagers (KNS) en de Nederlandse Brood- en banketbakkers Ondernemersvereniging (NBOV) voor een nog lagere drempel. Voor veel kleine ondernemingen is deze grens namelijk nog steeds te hoog. Voor de wijzigingen voldeed 85% van de mkb-bakkersbedrijven, 40% van de voedingswinkels (zoals slagers) en 36% van de mkb-drankproducenten (zoals brouwerijen) aan de norm van de TEK.
Transportkosten
Na de forse kostenstijging van gas en elektriciteit dreigen ook de transportkosten van energie flink op te lopen. In 2023 stijgen de prijzen voor de transportkosten voor ondernemers waarschijnlijk met zo'n 52%. Een gemiddelde bakker kan zomaar op een kostenstijging ruim €100 rekenen. Voor agrarisch ondernemers zijn de problemen mogelijk nog groter. Zo is LTO in contact met een akkerbouwbedrijf dat zijn energierekening met €5.000 ziet toenemen.