NVR voor meer opties geliberaliseerde pacht

Bij de presentatie van het evaluatierapport over het pachtstelsel door prof. Willem Bruil bij het ministerie van Economische Zaken donderdagochtend, namen betrokkenen geen blad voor de mond. Vooral pachters uitten hun kritiek. Een van de critici was Jan Willemink van de werkgroep pacht van de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters (NVR), die zowel de verpachters als de pachters vertegenwoordigt. 

Wat vindt de NVR van het evaluatierapport?
‘Ons grootste kritiekpunt is dat er te weinig naar de markt wordt geluisterd. Op de markt zie je een groeiende populariteit van geliberaliseerde pacht. Nu pleit Bruil ook voor verdergaande liberalisering, omdat reguliere pacht afneemt, maar wij menen dat dat nog verder kan worden uitgebreid. In termijnen en in mogelijkheden. Zo moet het niet alleen mogelijk zijn voor landerijen, maar ook voor bedrijfsgebouwen. Het feit dat Bruil de grote fluctuaties van pachtprijzen eruit wil halen is goed. Zijn argument dat rentmeesters elk jaar een brief moeten schrijven, inzake pachtwijziging snijdt geen hout. Iedereen heeft een pc waardoor dat zo is gebeurd.
Het bestaande pachtnormensysteem moet vernieuwd worden en als deze in de basis goed is, kan jaarlijks aanpassing plaatsvinden met behulp van CBS-indexcijfers. Na afloop van een 10-jarige pachtperiode zouden de dan geldende pachtprijzen weer eens tegen het licht gehouden moeten worden of ze dan nog marktconform zijn.’

Waarom moet geliberaliseerde pacht op bedrijfsgebouwen mogelijk worden?
‘Het lost een hoop problemen op in de glastuinbouw. Door slechte bedrijfsresultaten zijn veel bedrijven omgevallen en kopers zijn er amper. Kortdurende pacht van deze gebouwen kan een oplossing zijn en kan de vastgoedmarkt wellicht wat op gang brengen. Ook voor in het verleden duur gekochte grond van projectontwikkelaars waar niets mee gebeurt, is kortdurende pacht een oplossing, omdat deze nu tijdelijk aan agrariërs gegeven kan worden. Nu staat daar zes jaar voor, maar dat vinden wij onzin. Waarom wordt dat niet jaar op jaar bekeken?’ 

Waar wil de NVR naartoe met pachtregelgeving?
‘Wij zien heel graag dat er een vorm van loopbaanpacht komt. En dat wil de markt ook. De pachter was vroeger een onbeschermd iemand, maar tegenwoordig is hij een meer dan volwaardige gesprekspartner waar fatsoenlijke afspraken mee kunnen worden gemaakt. Daar hoeft de overheid niet tussen te komen. Bruil vindt de Grondkamers een gepasseerd station en wij menen ook dat registratie en controle van contracten onzin is, maar er zou wel een instelling moeten zijn waar je te rade kunt gaan. Bruil vindt dat de rechtbank dat dan maar moet doen, maar dat is roepen in de duisternis. Afschaffen van de Grondkamers scheelt dan wel 3 miljoen euro, maar nergens in het rapport staat wat de kosten zijn als een geschil bij de rechtbank wordt neergelegd. Dat is in mijn optiek veel kostbaarder. Wij zeggen; Slank de Grondkamers af en geef dit lichaam de taken de pachtprijs te bepalen als partijen het niet eens worden en het registreren van pachtprijzen.’ 

Wat stelt u dan voor? De duurzaamheid mag niet in het geding komen.
‘Het huidige systeem deugt niet. Kijk naar het opbrengend vermogen van de grond en houd het verder simpel. Stel een contract op en leg de voorwaarden vast. Goedkeuring van de Grondkamer hoeft niet meer. Stimuleer langdurige contracten zonder prijstoetsing. De rentmeester kleedt dit duurzaam in, omdat er voor een korte periode hogere pachtprijs geldt dan voor een langere periode. Als na een korte periode de grond is uitgeput, wordt het lastig een nieuwe gebruiker te vinden en een goede prijs te krijgen voor uitgeputte grond. Dan is het beter bij voorbaat niet op een extreem hoge pachtprijs te gaan zitten.’ 

Andere punten waar de NVR op tegen of misschien voor is?
‘Waar wij absoluut op tegen zijn is de mogelijkheid van onderpachten door de pachter. Dat moet niet kunnen, terwijl Bruil dat ongelimiteerd wil toelaten. Zijn argument ‘vruchtwisseling’ is begrijpelijk, maar daarmee werk je wel in de hand dat het mogelijk is hele andere activiteiten op die grond te ontplooien of de prijs te verhogen. De verpachter bepaalt wie het grondgebruik heeft, punt. Ook met het laten vervallen van het melioratierecht zijn wij het niet mee eens. In het verleden zijn daaronder ligboxenstallen gebouwd op pachtgrond en dan zou een pachter geen recht op een vergoeding hebben op basis van redelijkheid en billijkheid.’ 

Over welk punt is de NVR het wel eens?
‘Het vervallen van het voorkeursrecht van de pachter. Het pachtrecht is niet bedoeld om eigenaar van het gepachte te worden. Er is geen andere bedrijfstak waar een dergelijk scenario zich voordoet.’ 

Wat kan de NVR in deze discussie betekenen?
‘De Federatie Particulier Grondbezit komt op voor het belang van grondbezitters. De Bond van Landpachters en Eigen Grondgebruikers (BLHB) doet dat voor pachters. Wij staan in het midden; tussen verpachter en pachter. Onze positie in de praktijk is het realiseren van een voor beide partijen aanvaardbare oplossing. De NVR kan in de discussie dan ook een sturende rol hebben.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.