Boeren betalen niet minder voor waterschap

De berichtgeving van Nieuwsuur zondag over dat de rekening van de waterschappen meer op het bordje van de burger komen te liggen en dat boeren minder zijn gaan betalen is onjuist. John Tobben, beleidsmedewerker waterbeheer bij LTO Nederland, noemt het verhaal zeer suggestief. ‘Er is geen sprake van een lastenverschuiving.’

Zondag bracht Nieuwsuur het nieuws dat burgers ten onrechte meer betalen aan de waterschappen dan agrarische ondernemers. Wat vindt u daarvan?
‘De berichtgeving is onjuist. Het landbouwtarief is in de periode 1998 tot 2012 ongeveer gelijk gebleven. Wel is de bijdrage in relatieve zin gewijzigd door een verschuiving van taken. Het waterschap is meer voor de ingezetenen gaan doen, waardoor de totale kosten zijn gestegen en de ingezetenen dus ook meer zijn gaan betalen.
De verandering van de categorie ongebouwd (was voorheen landbouw + natuur + wegen) komt vooral door de scherpe tariefdaling voor natuur met ongeveer 20 miljoen. Landbouw betaalt nu ongeveer twintig maal zoveel als natuur. Bovendien zijn er duizenden hectaren landbouwgrond verdwenen. De stelling dat landbouw 65 miljoen minder is gaan betalen klopt dus niet. Er heeft dus geen verschuiving van lasten van boeren naar burgers plaatsgevonden, maar een verandering in taken en werkzaamheden. De stijging van het gebouwd heeft te maken met de forse waardestijging van onroerend goed vanaf 1998, maar ook met de toename van het stedelijke gebied. Er wordt meer waarde beschermd door de waterschappen, en daarvoor betalen logischerwijze de huishoudens.’

Het is dus geen reëel beeld dat Nieuwsuur schetst?
‘Het verhaal is zeer suggestief. Saillant detail is dat bij de wijziging van de Waterschapswet in 2008 de wetgever op basis van het werk dat waterschappen voor de land- en tuinbouw doen, heeft uitgerekend wat een reële bijdrage is voor land- en tuinbouw. De uitkomst was 80 miljoen euro per jaar. De sector betaalt nu 115 miljoen. Afgemeten aan vergelijkbare Europese landen betaalt de Nederlandse landbouw fors voor het waterbeheer.’

Volgens een onderzoeker van onderzoeksinstituut Coelo uit Groningen dat de berekeningen op verzoek van Nieuwsuur maakte, is de zogenaamde lastenverschuiving het gevolg van een succesvolle lobby van de boeren. Is dat zo?
‘Er is geen sprake van een lastenverschuiving. Wel hebben wij een jaar of twee geleden bereikt dat overheden een meer reële bijdrage zijn gaan betalen voor de wegen. Landbouwgronden en (spoor)wegen vormen vanaf 2009 de categorie ongebouwd. Voorheen was ook natuur onderdeel van deze groep, maar die is eruit gehaald en betaalt nu beduidend minder. De gemiddelde waarde van de objecten in de categorie bepaalt het tarief. Doordat autowegen, spoorwegen, tunnels en bruggen erg duur zijn, is het tarief voor de landbouwgronden ongeveer vijf maal hoger dan op basis van de eigenlijke waarde. Met de laatste aanpassing is dat enigszins hersteld. Maar nog steeds betalen eigenaren van (spoor)wegen, die dertig maal duurder zijn dan een hectare landbouwgrond, nooit meer dan vijf maal het landbouwtarief. Bovendien leidt iedere nieuwe (spoor)weg tot een stijging van de lasten voor land- en tuinbouw. Dit fenomeen staat bekend als de weeffout.’ 

Wat doet LTO precies op het gebied van waterbeheer?
‘We hebben ons ingespannen om de weeffout te herstellen en dat is deels gelukt. Verder blijven wij ons inzetten voor een eerlijke verdeling van de lasten. Voorheen was de kostenveroorzaking de basis voor de tariefstelling. Dat was duidelijk maar ook ingewikkeld. Nu is er een nieuwe systematiek, maar ook die leidt kennelijk tot discussie. Er zijn Kamervragen gesteld door SP en D66. Dat kan alleen maar tot duidelijkheid leiden.’ 

Hoe zou de verdeling van de lasten volgens LTO verdeeld moeten zijn?
‘Zoals ik eerder zei zouden we toch weer wat meer naar de kostenveroorzaking mogen kijken. Dossiers als KRW en N2000 leiden tot hoge kosten bij de waterschappen. Maar ook de waterveiligheid, die in de toekomst veel geld gaat kosten, leidt tot een forse stijging van de lasten voor boeren en tuinders. Dat terwijl het landelijk gebied doorgaans een lagere veiligheidsnorm heeft.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.