Voor melkveehouder groei gelijk aan meer winst

Door het melkquotum zijn Nederlandse melkveehouders gewend geraakt aan groei die te koop is, maar dit wordt door mest nu vrijwel onmogelijk. Met hetzelfde aantal dieren meer verdienen wordt het nieuwe credo, zo schat Wiebren van Stralen in. Door wetgeving wordt groei ook nog eens heel duur, want de extra koeien van 2015 moeten op veel bedrijven in 2016 verantwoord worden met grond.  

Een golf aan nieuwe regelgeving, wetgeving en voorstellen die nog langs de Tweede Kamer moeten overspoelde de melkveehouders de laatste twee jaar. Zo was er eerst de melkveewet die groei mogelijk maakt mits de extra fosfaat 100 procent verwerkt of op grond geplaatst wordt. Deze melkveewet is op 1 januari 2015 gaan gelden en schept voldoende speelruimte voor melkveehouders. 

Daarop volgde de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) grondgebondenheid. Die gaat vanaf 1 januari 2016 in. Het grote verschil met de melkveewet is dat waar in 2015 alles nog verwerkt mag worden, dat in 2016 bij intensieve bedrijven niet meer mag zonder grond. Bij een overschot van 20 tot 50 kg fosfaat per hectare moet 25 procent van de mest gedekt worden met grond en mag maximaal 75 procent verwerkt worden, waar dat bij meer dan 50 kg fosfaat doorschiet naar een fiftyfifty situatie. De helft van het overschot mag verwerkt worden en de andere helft moet door grondaankopen worden geregeld. 

Deze AMvB wordt nu omgezet naar een wet en komt dit najaar aan bod in de Eerste en Tweede Kamer, met het streven om deze per 1 januari 2016 in te kunnen zetten. De gevolgen van deze AMvB zijn groter dan die van de melkveewet, want de mest van 2015 mag voor honderd procent verwerkt worden en voor dat jaar geldt geen grond-eis, maar dit verandert in 2016. Alle koeien die er in 2016 nog extra lopen op melkveebedrijven ten opzichte van 2014 moeten bij een fosfaatoverschot van meer dan 20 kg per hectare ook deels afgedekt worden met grond. 

Een beetje verlichting kan nog gehaald worden met de kringloopwijzer met als onderdelen de bedrijfsspecifieke excretie (BEX) en de bedrijfsspecifieke fosfaatplaatsing (BEP). Toch wordt dit wel gezien als een soort Russische roulette, want pas achteraf wordt duidelijk of BEX of BEP inderdaad de verwachte besparingen gehaald hebben. Is dit niet zo dan kan er niet meer geschakeld worden, zo bleek op de bijeenkomst 'Nut en noodzaak van fosfaatrechten.' Daar komt bij dat voor BEP eerst drie jaar meedoen noodzakelijk is om een referentie op te bouwen. 

De boete dan maar voor lief nemen? Wiebren van Stralen, beleidsmedewerker mest en milieu bij LTO, geeft direct het antwoord op de vraag. 'Je pleegt een economisch delict, de randvoorwaarden voor de toeslagrechten worden overschreden en je moet alsnog orde op zaken stellen.' De opmerking wordt gemaakt dat de lust om te groeien je zo wel vergaat. Toch zijn er extra koeien bijgekomen. 

Hierbij zijn de fosfaatrechten nog niet aan bod gekomen. Voor alle bedrijven geldt, ook voor degene die over voldoende grond beschikken, dat er voor uitbreiding fosfaatrechten nodig zijn. Het gaat dan om alle koeien die er sowieso na eind 2014 bijgekomen zijn. Niet duidelijk is het hoe er met de dieren die er tot 2 juli bij gekomen zijn wordt omgegaan. Met dit middel hoopt staatssecretaris Sharon Dijksma te voorkomen dat Nederland de derogatie voor mest kwijtraakt. 

Van Stralen laat zien dat in 2014 de fosfaatproductie uitkwam op 84,5 miljoen kg. Daarna wordt het allemaal een stuk ingewikkelder. Want wordt er rekening gehouden met knelgevallen, uitbreidingen in de sector en latente ruimte middels grond en stallen dan levert een ruwe schatting van Van Stralen een totaal op van 89,4 miljoen kg fosfaat. De grens ligt op 84,9 miljoen kg, wat inhoudt dat als er met alles rekening wordt gehouden de generieke korting uitkomt op 5 procent. Over de koeien zegt Van Stralen dat van de 80.000 dieren die er van 1 januari tot 1 juli bijgekomen zijn 6.000 van over de grens kwamen. 

Over het voordeel van BEX of BEP op fosfaatrechten hoeft echter nog niet te worden gepraat. Dit wordt namelijk alleen mogelijk bij een zeer goede borging, omdat fosfaatrechten waarschijnlijk toch een bepaalde waarde gaan vertegenwoordigen. Bas Bassa van Dirksen Management Support (DMS) hoopt dat varkensrechten eenmalig gewisseld mogen gaan worden voor melkveefosfaatrechten. Ook zijn er vragen rondom fiscaal afschrijven, hoewel een lage waarde eerder wenselijk is.   

Alles bij elkaar wordt de vraag gesteld of de rechten nog wel nodig zijn in 2016, omdat er maar een beperkte hoeveelheid grond is en die groei al flink in de weg kan zitten? Hierover is Van Stralen duidelijk. Hij geeft aan dat toen de sector de fosfaatproductie zo ver zag oplopen direct ingrijpen noodzakelijk was om nog meer schade te voorkomen. Het is meteen iets waarmee Brussel er van kan worden overtuigd dat Nederland serieus is over behoud van de derogatie. Er was gewoon niet genoeg tijd om de AMvB zijn werk te laten doen.

Van Stralen ziet nog een ander probleem en dat is de manier van denken in de sector. Door het melkquotum zijn melkveehouders er aan gewend geraakt dat ze door iets te kopen mogen groeien en meer winst kunnen maken. 'Het zit er heel erg in. Maar nu wordt geld verdienen alleen mogelijk binnen de grenzen gesteld door fosfaat en ammoniak. Met hetzelfde aantal dieren meer verdienen.' Een duidelijke boodschap maar uit de opmerkingen in de zaal blijkt dat deze manier van denken nog lang nodig zal hebben om in te burgeren.   

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.