Boerenbusiness analyse
FrieslandCampina uit nood toch aan A- en B-melkprijs?
Linksom of rechtsom de maatregel van FrieslandCampina om de melkaanvoer te temperen voelt als een donderslag bij heldere hemel. Ook houdt het in dat melkveehouders zes weken lang met een A- en B-melkprijs te maken krijgen. Boerenbusiness zet de ontwikkelingen op een rij.
Sinds het einde van het melkquotum hebben melkveehouders al een groot scala aan verrassingen gepresenteerd gekregen. Veel hiervan wordt toegeschreven aan de explosieve groei van de sector, welke onverwacht kwam. Maar is dit wel zo?
60
procent
In 2014 werd al duidelijk welke impuls een goed groeiseizoen kan geven aan de melkproductie. Hoewel 2015 ietsje minder was, is er nog steeds sprake van een goed groeiseizoen. Tel daar de uitbreidingen via de fokkerij bij op en iets extra vee uit het buitenland en het wordt duidelijk hoe het kan dat Nederland plussen in de dubbele cijfers behaalt in de melkaanvoer.
Woensdag benadrukte de Rabobank in Nieuw-Zeeland nog maar eens welke rol Nederland speelt in het verhogen van de melkaanvoer in Europa. Tim Hunt maakte daar duidelijk dat het gros van de extra productie toe te schrijven is aan Ierland en Nederland. 'Ongeveer 60 procent van de groei komt uit deze twee landen.' Ver daarna komt de groei in Polen en het Verenigd Koninkrijk. Alleen Roemenië produceerde flink minder melk.
De explosieve groei wordt nog eens aangewakkerd door het milde weer en de onzekerheid rondom fosfaatrechten. Twee factoren die misschien in vergaderingen van FrieslandCampina wel genoemd zijn, maar waarvan onmogelijk in te schatten was wat het met de melkaanvoer gaat doen.
Doorgaans blijft de melkproductie in januari vrijwel in lijn met die van december. Februari levert meestal minder melk op, waarna in maart de aanvoer begint aan te trekken. Tenminste zo ging het in het tijdperk van het melkquotum, bij een normale winter. Dit seizoen kan er nog niet gesproken worden van een winter en heeft een enkeling zelfs nog gras in de kuil gereden.
20
procent
De combinatie van factoren maakt dat FrieslandCampina zicht heeft op 20 procent extra melk over januari. Leverde januari 2014 grofweg 0,9 miljoen ton melk op, dit seizoen kan dit stijgen naar 1,08 miljoen ton melk. Waarmee de totale Nederlandse melkaanvoer een aanval kan doen op de recordproductie van mei 2014. Toen noteerde Nederland 1,17 miljoen ton melk.
Navraag bij FrieslandCampina leert dat ze geen uitspraken doen over de piek van de melkaanvoer. Die viel in het quotumtijdperk bij een normale winter altijd in mei. Als dit weer aanhoudt bestaat er een hele realistische kans dat die piek komend jaar vroeger komt.
Wat ondertussen duidelijk wordt is dat de hoge melkaanvoer toch als een soort verrassing gekomen is. Uit forums blijkt dat het balletje grofweg half december is gaan rollen en het onderwerp in de ledenraad op tafel kwam. Toen werd nog niet gesproken over betalen voor minder melk.
In de laatste weken werd ook duidelijk dat dergelijke grote volumes, terwijl alle fabrieken veel melk hebben, de prijzen op de spotmarkt onderuit trappen. Afzetten via dit kanaal betekent dan ook verlies nemen. Zo ligt de huidige spotprijs net onder de 15 euro, waar FrieslandCampina over december 29,85 euro voor de melk betaalde. Dit bij een jaarleverantie van 600.000 kg melk. Een gat van 4,85 euro.
Terecht is het dat gesteld wordt dat het 'niet wenselijk is om melk weg te geven die je voor de voeten gaat lopen.' Nu wordt er 24 miljoen euro uitgetrokken, of 2 euro per 100 kg melk, voor iedere veehouder die zijn productie niet boven de referentieperiode laat uitkomen, met ingang van 1 januari. Als referentieperiode geldt 13 december tot en met 27 december. De regeling duurt tot 11 februari.
Niet de markt, maar een tekort aan verwerking wordt genoemd als oorzaak van deze noodmaatregel. Daarna komt er langzaam meer capaciteit in Borculo, komt er ruimte bij externe partijen en scheelt het dat de Belgische melkveehouders aan Milcobel gaan leveren. Toch is het een opmerkelijke ingreep, want over de voorgaande jaren zijn er vaker problemen met de capaciteit geweest, maar die hebben nog nooit geresulteerd in een dergelijke maatregel.
De makkelijkste manieren voor melkveehouders om op deze regeling in te spelen is het vervroegd droogzetten van koeien en de hoeveelheid brok verminderen. Het kan voor een gemiddelde melkveehouder een premie opleveren rond de 1.000 euro en dat geld kunnen melkveehouders in deze tijd goed gebruiken. Het is niet zo dat degene die er niet in slagen of die niet willen remmen minder voor de melk krijgen, die lopen alleen de premie van 2 euro mis. Daarmee krijg je toch een soort A- en B-melkprijs.
Het omslagpunt ligt rond de 7 procent. Wordt er ruim meer gemolken dan levert remmen minder op dan de melk leveren. Het lastige hier is dat een melkveehouder met dieren werkt en niet snel de planning kan omgooien. Koeien die moeten kalveren, kalveren hoe dan ook en komen aan de melk, waar het ook niet direct een optie is om veel vee af te voeren. Los van het feit dat Nederland inzet op een leeftijd verhoging van de gemiddelde veestapel.
Ook is het maar de vraag of die zes weken voldoende zijn om de zaken recht te trekken. Een jaar eerder werd bijvoorbeeld Arla geconfronteerd met het ene na het andere probleem doordat fabrieken te snel op volle capaciteit gingen draaien. FrieslandCampina wil geen A- en B-melkprijs, maar heeft deze nu toch voor zes weken en heeft altijd geroepen de extra melk graag te willen hebben. Wat moet een melkveehouder hiervan denken? Door alle onrust rondom wetgeving en mest is dit waarschijnlijk net een maatregel die een melkveehouder kan missen als kiespijn.
Herma van den Pol
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
