Boycot melkproductie of EU GDT, wat kan zuivel helpen?

Melkprijzen laten een gestaag dalende trend zien. De belangrijkste oorzaak daarvan is de scheefgroei tussen vraag en aanbod. Zelfs nette resultaten bij de export van kaas konden niet voorkomen dat door de extra liters melk voorraden werden opgebouwd. Hetzelfde gebeurde bij magere melkpoeder en meer recent is ook de botermarkt in zwaar weer terechtgekomen. 

Op het wereldwijde speelveld wordt met de vinger naar Europa gewezen. Daar zijn over 2015 veel extra liters melk geproduceerd, na een kleine aanloop over 2014. Dit in combinatie van een afname van de wereldwijde vraag levert lagere melkprijzen op. In Frankrijk heeft het al de nodige acties in gang gezet, maar de laatste week van februari werd ook nog eens begonnen met acties in Duitsland.  

De Deutsche Milch Kontor (DMK) was het doelwit van 400 ledenmelkveehouders. Nu telt het bedrijf 8.900 melkveehouders, wat inhoudt dat zeker 4,5 procent van de leden zich niet meer kan vinden in de melkprijs. Jaarlijks verwerkt de zuivelaar op 26 locaties 6,8 miljard kilogram melk.  

DMK verweerde zichzelf door aan te geven dat de melkprijs nog sterker gedaald zou zijn over 2015 wanneer de zuivelaar niet nog eens 30 miljoen euro van de winst ingezet had om de melkprijs te ondersteunen. 'Hierdoor daalde het resultaat van 42,3 miljoen euro over 2014 naar 13 miljoen euro over 2015. Zonder deze maatregel hadden melkveehouders niet een gemiddelde melkprijs van 27,6 cent per kilogram ontvangen, maar eerder 27,2 cent', aldus DMK-woordvoerder Hermann Cordes tegen radio Bremen. 

Het neemt niet weg dat het een fikse verlaging is in vergelijking met de gemiddelde prijs van 36,9 cent over 2014. Ook DMK is zich er van bewust dat de huidige melkprijs de kosten niet dekt. 

Ondertussen besloot FrieslandCampina in Nederland met een premie de productie van melk te remmen. Dit vanwege een gebrek aan verwerking, maar de Duitsers zien hierin ook het voorbeeld van wat er in Duitsland moet gebeuren. Er gaan binnen de Europese grenzen meer stemmen op voor een dergelijk systeem, maar of dit nu een oplossing is voor het huidige probleem. 

Wat Europa in elk geval beter niet kan doen is het opzetten van een eigen Global Dairy Trade (GDT). Kevin Bellamy, Rabobanks wereldwijde zuivelstrateeg, raadt dit ten zeerste af. 'In Europa wordt de veiling beschouwd als prijszetter, maar het is slecht een factor die iets zegt over de vraag op een plek in de wereld, maar het is niet de wereldprijs.'

In 2008 zag de GDT het levenslicht toen Fonterra er mee van start ging. Het doel was een transparant prijssysteem neerzetten voor de zuivel die wereldwijd verhandeld wordt. Vorig jaar verhandelde de zuivelexporteur echter minder dan een derde van zijn producten via de veiling. Ook werd de GDT ingezet als een middel om te zorgen voor prijsherstel. Tegenover Agriland benadrukte Bellamy dat het hier niet gaat om prijsmanipulatie. 

Wel ziet ook Bellamy dat er iets moet gebeuren om de markt minder volatiel te maken, maar een antwoord op wat er dan moet gebeuren heeft hij niet. Tot nog toe zijn de coöperaties het beste antwoord geweest op de prijsschommelingen. Nu ook die er steeds minder goed in slagen om de melkprijs op niveau te houden en er geen zicht is op een verlaging van de melkproductie komt er een zware tijd aan voor de melkveehouders, met name voor degene die geïnvesteerd hebben over de laatste paar jaar en daardoor te maken hebben met een hogere kostprijs. 

De stem van melkveehouders zal donderdag via de Copa en Cogeca, belangenbehartiger van melkveehouders en coöperaties, in Brussel te horen zijn. Dan kunnen lidstaten hun suggesties om melkveehouders te helpen inleveren bij de Europese Commissie, maar ook de Copa en Cogeca heeft een pakket met maatregelen klaarliggen om in te leveren. Het wordt nog spannend welke oplossingen lidstaten gaan aandragen.