Oppositie Tweede Kamer wil sleutelen aan fosfaatrechten

Het stelsel van fosfaatrechten is donderdagavond gespresenteerd door staatssecretaris Martijn van Dam, maar de Tweede Kamer moet zijn plannen nog goedkeuren. En niet iedere politieke partij loopt warm voor een stelsel met vrij verhandelbare rechten. Ook het vervallen van 10 procent van de rechten bij overdracht stuit op verzet. Boerenbusiness bundelt de reacties. 

Nederlandse melkveehouders krijgen van Van Dam ruim anderhalf jaar de tijd om hun fosfaatproductie via natuurlijk verloop in te krimpen, onder andere via het voer en de Kringloopwijzer. Vanaf 2018 moet elk melkveebedrijf aan zijn fosfaatreferentie voldoen. Dit moet gebeuren door maatregelen als het vervallen van 10 procent van de rechten bij overdracht en een afroompercentage van tussen de 4 en 8 procent. Grondgebonden bedrijven worden zo veel als mogelijk ontzien. Volgende week wordt er in de Tweede Kamer gesproken over het mestbeleid, maar nu al is duidelijk dat verschillende Kamerleden nadenken over in te dienen moties.

Helma Lodders, kamerlid voor de VVD, is opgelucht dat er eindelijk een akkoord is bereikt. ‘De melkveehouderij is een belangrijke sector voor Nederland, dus de urgentie om met een goed, doordacht, voorstel te komen was groot. Ik erken dat het een lastig traject is geweest, maar er ligt nu een sluitstuk van de eerder genomen maatregelen’, aldus Lodders. Verder stipte zij aan, dat nu het stelsel is aangekondigd, het van groot belang is dat de staatssecretaris zich in Brussel gaat inzetten op het laten verdwijnen van het fosfaatplafond.

SP-kamerlid Henk van Gerven is minder enthousiast over het stelsel. ‘Het is teleurstellend dat de PvdA opnieuw haar rechtse coalitiepartner gaat volgen’, aldus Van Gerven. Verder geeft hij aan niet blij te zijn met het feit dat de rechten vrij verhandelbaar worden en nog veel vragen te hebben over de verdere invulling. Van Gerven: ‘Grondgebonden bedrijven worden gecompenseerd, maar in welke mate? De invulling is cruciaal, daarmee staat of valt het hele voorstel’. Daarnaast wil de SP'er graag zien dat grondgebonden bedrijven worden vrijgesteld van de rechten en dat groei alleen grondgebonden mogelijk is. ‘De megagroeiers verpesten het en de hele sector betaalt ervoor’, aldus Van Gerven. 

Ook CDA-er Jaco Geurts is kritisch op het voorstel: ‘het is simpelweg niet goed genoeg’, legt hij uit. ‘We moeten de gevolgen proberen te verzachten, want er is met groen licht van de PvdA en de VVD een meerderheid in de Kamer, dus van dit stelsel tegenhouden is geen sprake.’ De christendemocraat wil graag duidelijkheid over de invulling van het stelsel en heeft daar zelf al een aantal ideeën over: ‘Jonge boeren worden de dupe van dit beleid. De staatssecretaris zegt dat hij de verjonging in de sector wil stimuleren maar doet op deze manier het tegenovergestelde. Daarom pleit ik voor maximaal gebruik van groenfinanciering en vind ik dat we moeten kijken naar langere termijn leningen voor bedrijven die in de knel komen.’

PvdA-kamerlid Sjoera Dikkers is in tegenstelling tot Geurts wel content met het voorstel van de staatssecretaris, die haar partijgenoot is. Dikkers: ‘dit stelsel is een stap in de goede richting, want het duwt meer melkveehouders richting grondgebondenheid. Het voorstel heeft een goede kans van slagen en daar ben ik bijzonder tevreden over.’ Verder geeft Dikkers aan erg blij te zijn met  het vervallen van 10 procent van de rechten bij overdracht. ‘Ook als jonge melkveehouder moet je een investering doen, dat hoort er gewoon bij’, aldus Dikkers. Ten slotte gaf het Kamerlid nog aan dat ze weidegang wel graag als criterium ziet voor de rechten. De kans bestaat dat hier via een motie een meerderheid in de Kamer wordt gehaald.

Dion Graus, landbouwwoordvoerder van de PVV-fractie, geeft aan altijd tegen een fosfaatrechtenstelsel te zijn geweest. ‘Als Nederland zijn we binnen de EU altijd het braafste jongetje van de klas. Dat moet maar eens afgelopen zijn. Andere landen nemen de criteria niet serieus, terwijl onze melkveehouders de dupe worden’, vindt hij. ‘De PVV zal tegen deze onzin blijven ageren. De regering moet gaan inzien dat we in Nederland geen mest- of fosfaatprobleem hebben, maar dat fosfaat juist waardevol is. Daarom heb ik met de SGP en het CDA in 2014 al een motie ingediend over het extraheren van schaarse fosfaten. Het voorstel van de staatssecretaris is  in ieder geval ontzettend slecht, dus daar blijven wij ons tegen verzetten.'

Ook Elbert Dijkgraaf, Kamerlid voor de SGP is tegen. ‘ik zie niets in dit voorstel. De korting op rechten is simpelweg onteigening van boeren en ik snap niet dat dit kan. Specifiek in het geval wanneer de Nederlandse melkveehouderij onder het fosfaatplafond komt en de korting van 10 procent per overdracht ook dan door wordt gezet.’ Ook maakt het Kamerlid zich zorgen over de knelgevallenregeling. ‘De aankondiging van de staatssecretaris dat deze uiterst smal is, maakt me ongerust. Veel melkveehouders worden namelijk de dupe van dit beleid, ook geleidelijke groeiers. Dit voorstel is de wereld op z’n kop’. 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.