Achtergrond Australië
Wat houdt de Australische zuivelcode precies in?
Een half jaar geleden, op 1 januari 2020, werd de Australische 'code of conduct' voor melkveehouders geïntroduceerd. De zuivelcode moet er voor zorgen dat de melkveehouders een eerlijke prijs uitbetaald krijgen en dat de zuivelverwerkers open en transparant te werk gaan.
Melkveehouders in Australië hebben al enige tijd te maken met barre werkomstandigheden. Naast de droogte produceren ze al jaren tegen of net onder kostprijs. Steeds meer melkveehouders zijn hierdoor genoodzaakt om het bedrijf in te krimpen of zelfs te stoppen. Om een betere positie te creëren is vorig jaar maart de '$1-dollar-a-litre' consumentenprijs afgeschaft. Supermarkten moeten zuivelproducten voor een eerlijke prijs aanbieden, waardoor de melkveehouder minstens $0,10 per liter meer zou ontvangen.
Het $1-dollar-a-litre probleem was vooral iets tussen de melkveehouders en de supermarkten. Naast deze verhouding stond er al langere tijd nog een andere verhouding op spanning, namelijk die tussen de melkveehouders en -verwerkers. Om een betere positie voor de melkveehouder te genereren is er op aanraden van de Australian Competition & Consumer Commission (ACCC) een 'code of conduct' (zuivelcode) opgesteld.
Waarom was er vraag naar een zuivelcode?
Naast het feit dat er te weinig inkomsten vanuit de supermarktketens terug kwamen naar de melkveehouder, was ook de verhouding met de verwerkers relatief scheef. Jarenlang konden verwerkers hun gang gaan, van transparantie rondom de melkprijzen en contracten was eigenlijk niet te spreken. Om dit toch transparant te maken is de code of conduct opgezet in samenwerking met de gehele zuivelsector. Hiermee hopen verschillende partijen, zoals het ministerie van Landbouw, dat de melkveehouder een beter inkomen kan genereren. De transparantie moet er voor zorgen dat het voor melkveehouders makkelijker wordt om de keus te kunnen maken om eventueel over te stappen naar een beter betalende zuivelverwerker, als ze dat willen.
Wat houdt de zuivelcode in?
Het belangrijkste onderdeel van de code is toch wel het feit dat de verwerkers transparant moeten zijn over hun contracten en de melkprijzen. Om dit te kunnen waarborgen worden alle jaarlijkse melkprijzen op eenzelfde datum en tijdstip vrijgegeven door de verwerkers. Daarnaast zijn alle contracten in te zien. Hierdoor weten de melkveehouders waar ze aan toe zijn. Onder verwerkers vallen ook supermarkten en opkopers, etc. Inmiddels zijn alle prijzen voor het eerst tegelijk vrijgegeven. Dat gebeurde gisteren (1 juni) om 2 uur 's middags Australische tijd. Een goede kanttekening hierbij is dat het Australische melkseizoen anders loopt dan onze Nederlandse, aangezien de jaargetijden omgedraaid zijn. In juni begint in Australië de winter en in december begint de zomer. Hierdoor beslaat het melkseizoen in Australië twee jaartallen, het nieuwe seizoen loopt van begin juni 2020 tot eind mei 2021.
Wat zijn de voordelen voor de melkveehouder?
De melkveehouder is door de transparantie dus beter op de hoogte van zijn eigen prijs en contract, maar daarbij ook van prijzen en contracten van andere verwerkers. Hierdoor worden de verwerkers indirect gedwongen om met realistische prijzen te komen. Waar de melkveehouder eerst weinig weet had van contracten bij andere verwerkers is dat nu wel zo, wat kan betekenen dat de melkveehouder er voor kiest om naar een andere verwerker te gaan omdat deze beter betaald. Daarnaast is het nu verplicht voor verwerkers om een minimum prijs op te nemen in hun contract. Zo is de melker verzekerd van een bepaalde prijs, waar dat eerst op losse poten stond. Door de code komen de verwerkers en melkveehouders weer terug naar hetzelfde niveau in de onderhandelingspositie, in plaats van dominerende verwerkers.
Wat merkt de consument van de code?
In directe zin heeft de zuivelcode geen effect op de consument. Uiteraard is de kans wel groot dat de consument er iets van gaat voelen. Doordat de verwerkers een minimum prijs in moeten stellen kunnen ze niet doorgaans blijven verlagen, wat zonder de code wel gebeurde. Omdat de verwerker (hoogstwaarschijnlijk) deze prijs wil compenseren, is de kans groot dat de consumentenprijs in de supermarkten gaat stijgen. Dit is overigens ook al gebeurd na de afschaffing van de $1-dollar-a-litre prijs.
Zijn dergelijke initiatieven ook in ander landen zichtbaar?
Naast Australië is er ook in Groot-Brittannië een hervorming gaande. Ook hier werd de manier van contracten afsluiten onder de loep genomen. Uit een onderzoek bleek namelijk dat er regelmatig sprake is van oneerlijke praktijken in de Britse zuivelsector, onder leiding van de verwerkers. De situatie is soortgelijk aan de situatie in Australië. Britse verwerkers blijken namelijk ook zonder medeweten van haar melkveehouders prijzen in contracten te veranderen. De Britse regering is daarom aan het kijken of dit mogelijk met een wet op te lossen is, zodat de melkveehouders een eerlijke prijs krijgen voor hun melk.
Jorine Cosse
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.