Brusselse mestregels niet als excuus gebruiken

Het fosfaatoverschot is in werkelijkheid groter dan dat op papier voorgerekend wordt en er zit nog een groot gat in de verwerkingscapaciteit. Vaak wordt de belemmerende Brusselse regelgeving aangewezen als belemmerende factor voor de ontwikkeling mestmarkt. Volgens Wilbert Hilkens, sectormanager dierlijke productie bij Abn Amro biedt de mestmarkt echter voldoende mogelijkheden om langs de Brusselse regels heen te werken. 'De Brusselse regelgeving moet niet teveel als excuus worden gebruikt want er komen steeds meer technieken om mest te verwerken en af te zetten.'

Hoe groot is het fosfaatoverschot in werkelijkheid?

'De belangrijkste conclusie avan het rapport 'Met mest meer mogelijk maken' is dat er een redelijk groot gat is in de verwerkingscapaciteit en dat het fosfaatoverschot in de praktijk groter is dan dat de Commissie Deskundigen Meststoffenwet op papier voorrekent. De commissie suggereerde dat er bijna een balans is tussen enerzijds de export van fosfaat (de theoretische mestverwerking) en anderzijds het verschil tussen mestproductie en plaatsingsruimte in Nederland (de behoefte aan mestverwerkingscapaciteit). Door de aanwezigheid van het schot tussen pluimveesector en de andere veehouderijsectoren kan een volume van 8 à 10 miljoen kilo fosfaat echter niet meegerekend worden en dit is dan het gat dat alsnog ingevuld moet worden. In de praktijk kan het het gat nog groter zijn. Ik denk dat het overschot groter is in de praktijk omdat de fysieke stromen in werkelijkheid groter kunnen zijn dan dat op papier staat.'

Welke sector heeft het grootste overschot?

'De varkenshouderij heeft het grootste fosfaatoverschot, maar de groei van het fosfaatoverschot in de afgelopen jaren wordt niet door de varkenshouderij veroorzaakt. De groei van het fosfaatoverschot ontstond door de verlaging van de afzetnormen. Ook de groei van de melkveestapel speelt een rol. In de melkveehouderij groeit de uitstoot van fosfaat. De varkenssector heeft daar geen invloed op gehad, maar de varkenshouderij moet dit wel gaan oplossen omdat in deze sector de minste grond beschikbaar is en het omdat het ook veel efficiënter is om varkensdrijfmest te gaan verwerken dan runderdrijfmest vanwege het hogere fosfaatgehalte.'

Betekent dit dat de varkenssector de problemen van de rundveehouderij moet gaan oplossen?

'De fosfaatuitstoot van de varkenssector lag in 2014 onder het niveau van 2011, terwijl de fosfaatuitstoot van de rundveehouderij sterk is gestegen. De varkenshouderij moet dit gaan oplossen omdat de varkenssector de minste grond tot haar beschikking heeft. Ook is het minder interessant om runderdrijfmest te gaan verwerken vanwege het lagere fosfaatgehalte. Dit betekent echter niet dat het niet dat er geen runderdrijfmest verwerkt gaat worden. Vooral in intensievere gebieden, zoals Brabant, is de druk groter en gelden hogere mestverwerkingnormen. Daar is het interessanter om runderdrijfmest te gaan verwerken dan in bijvoorbeeld Meppel. Ook wordt een deel van het fosfaatoverschot verrekend in VVO’s. De kosten die varkenshouders kwijt zijn aan de afzet kunnen hierdoor deels worden terugverdiend. In hoeverre de varkenssector de dupe wordt van de gegroeide melkveestapel gaat afhangen van hoe goed de VVO’s gaan werken.'

Waarom werkt de mestmarkt nu nog niet goed?

'De markt is zich nog aan het zetten en werkt nu nog niet goed omdat mensen nog moeten wennen aan het idee dat meer mest moet worden verwerkt. Dit is vooral duidelijk in Gelderland en Overijssel, waar een aanzienlijk tekort is aan verwerkingscapaciteit. Ook in andere gebieden is grote behoefte aan verwerkingscapaciteit. Zodra er meer alternatieven beschikbaar komen, gaat de markt ook beter functioneren.'

'Een andere belangrijk punt die de marktwerking belemmert, is het buitenland. Daar zijn volop mogelijkheden om meststoffen af te gaan zetten, maar dan moeten die markten wel ontwikkeld en ontgonnen worden. Er moet meer gekeken worden naar hoe akkerbouwers beter kunnen worden bediend en hoe mest moet worden verwerkt om het beter aan te laten sluiten op gewassen en gronden. Dan kan pas echte de concurrentie worden aangegaan met kunstmest. Ook moeten akkerbouwers de voordelen van organische mest gaan inzien, want ze zijn opgegroeid met kunstmest.'

Wanneer kunnen veehouders geld gaan verdienen aan mest in plaats dat het tegen betaling moet worden afgezet?

'De komende twee tot vijf jaar blijft er nog veel druk op de mestmarkt als gekeken wordt naar hoe de dingen zich ontwikkelen. Tot 2020 blijven de afzetkosten van mest dus ook hoog en het is maar de vraag of veehouders daarna wel geld kunnen verdienen aan de afzet van mest. Het verwerkingsproces moet namelijk niet worden onderschat. Het zijn complexe technieken en processen. Hier wordt geld in geïnvesteerd, maar deze processen voegen ook waarde toe aan de mest om het af te kunnen zetten op een ontwikkelende markt. Het is niet iets wat je er zomaar bijdoet als veehouder, want je hebt kennis van de verwerking nodig, maar moet ook weten hoe het afgezet kan worden.'

In welke mate vormt Brussel regelgeving een obstakel voor de mestmarkt?

'Brusselse regelgeving belemmert de ontwikkeling van de mestmarkt en van mestverwerking, maar aan de andere kant zijn de regels ook een gegeven waarmee gewerkt moet worden. Mineralenconcentraten kunnen heel goed de concurrentie aangaan met kunstmest, maar Brussel verhindert dit. Dit is echter niet de enige verwerkingstechniek. Concentraten kunnen ook worden ingedampt om ze vervolgens weer toe te voegen aan de dikke fractie zodat er een beter product afgezet kan worden aan de akkerbouwer. Er komen steeds meer technieken bij dus de Brusselse regels moeten niet teveel als excuus worden gebruikt. Natuurlijk zijn de regels wel een extra obstakel die de ontwikkeling van de mestmarkt hinder en bovendien kostprijs verhogend werkt. Het is dus beter als de regels zo snel mogelijk worden afgeschaft, maar wanneer dat gaat gebeuren is onduidelijk.'

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.