Betoog banken over hoge grondprijs realistisch?

Diverse banken geven aan dat de huidige grondprijzen hoog zijn. Soms zelfs onrealistisch hoog. Dan denk ik altijd, wat moet ik hier nu van denken? Nog niet zolang geleden riepen banken nog: ‘Je moet geen grond kopen maar melkquotum.’

De banken hebben sinds oktober 2008 te maken met een hele andere perceptie van het woord risico. Voor oktober 2008 was risico een woord dat bijna niet voorkwam in het jargon van een bankier. Je kon voor alles geld lenen tegen scherpe tarieven. Of het nu ging om melkquotum (waarvan al jaren bekend is dat het wordt afgeschaft) of om grond. Dat maakte geen verschil.

Na oktober 2008 wordt er noodgedwongen met meer realisme gekeken naar het onderpand van een lening. Het bleek dat vele leningen een bijna waardeloos onderpand hadden (denk aan subprime leningen, etc.). De banken vertrouwden elkaar niet meer en wilden geen geld meer aan elkaar lenen.  Het uiteindelijke gevolg was dat bijna alle banken (exclusief Rabobank en Deutsche Bank) moesten bedelen bij de Nederlandse overheid voor kapitaal, anders kwamen zij in liquiditeitsproblemen. De kredietcrisis was een feit.

In die tijd is ook de liquiditeitstoeslag uitgevonden, eigenlijk een merkwaardige toeslag om de liquiditeitspositie van de bank te ondersteunen. Ik ben van mening dat een bank toegevoegde waarde heeft, als zij mijn liquiditeitspositie kan ondersteunen. De bankiers hebben in het verleden teveel geld uitgezet voor onderpand dat te weinig waard bleek. Dat hebben ze nu wel door en daarom roepen ze nu ‘leen minder’  of ‘ga eerst sparen’. In feite een doorgeschoten reactie, omdat ze met de neus op de feiten zijn gedrukt.

Voor de melkveehouderij geldt dat er schulden zijn gemaakt voor de aankoop van melkquotum. Banken accepteerden melkquotum ook als onderpand, terwijl al jaren bekend is dat het wordt afgeschaft. Doordat melkquotum als onderpand werd aangemerkt, gaf dat een stimulans om nog meer melkquotum aan te schaffen. Maar in 2015 is het melkquotum er niet meer en heeft de bank minder onderpand.

Het is natuurlijk heel vervelend voor de bank als er nog wel een lening is, maar het onderpand blijkt niets meer waard. Is er een ‘melkquotumkredietcrisis‘ in de maak? Het zou mij niet verbazen dat de banken daarom investeringen in grond temperen, door hogere eisen te stellen bij het verstrekken van leningen en te zeggen dat de grondprijzen (te) hoog zijn. Met als doel de solvabiliteit en winstmarge van de bank te verbeteren.

Een correctie van de grondprijs is goed mogelijk, maar om te spreken van een grondmarktbubbel dat gaat mij te ver. De huidige gemiddelde grondprijs in Nederland is gelijk aan die van 2009, in reële termen (gecorrigeerd voor inflatie) ligt de grondprijs nu 6 procent lager dan in 2009. De rente is zeer laag en de noodzaak van grond neemt toe.

Bovendien ondersteunt grond op de lange termijn de solvabiliteit van de agrarische ondernemer, de banken moeten hier eigenlijk meer oog voor hebben. Het risico om grond te financieren is veel lager dan melkquotum. Grond blijft, zeker op de lange termijn, een zeker en stabiel onderpand. Dat moet je, ook als bank, als muziek in de oren klinken. 

Alfred Jansen
Directeur en rentmeester De Mediaan

Alfred Jansen

Alfred Jansen is bestuurder veiligheid en pacht bij LTO Nederland, rentmeester en hij heeft een boerderij met kalveren en akkerbouw. In zijn opinies schetst hij de ontwikkelingen in de markt van agrarisch onroerend en dierrechten.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.