Er was eens een markt en de prijs ging door het dak

Het is vroeg in de ochtend als de marktkooplui op de Albert Cuypmarkt hun kramen gereed maken voor het bezoek van duizenden klanten. De een stalt zijn kazen uit, de ander zet de kledingrekken strategisch neer. De geur van verse aardbeien en ander fruit vermengt zich met die van alle denkbare groente en fruit. De verkopers prijzen hun waar luidkeels aan. De eerste bezoekers zijn er al. Het wordt gezellig druk.

Aan het einde van de ochtend, als de markt helemaal afgeladen is, begint een man boodschappen te doen. Maar hij is geen gewone klant. Hij loopt van kraam tot kraam, op zoek naar wortelen en paprika's. Zodra hij ze ziet, koopt hij alles in één keer tegen elke prijs die de kooplui vragen.

Al snel verspreidt het nieuws zich over de markt. Bij elke nieuwe kraam die hij aandoet, zijn wortelen en paprika's duurder dan bij de vorige. Vrij snel is er voor de andere bezoekers op de markt geen wortel meer te koop. Wanneer een marktkoopman ergens een doos vandaan haalt, koopt de mysterieuze man alles, omdat hij op een of andere manier elke prijs kan betalen. De prijs van wortelen en paprika's schiet door het dak. 

Diepe zakken
Hetzelfde tafereel speelt zich ondertussen af op alle andere markten in het land en zelfs daarbuiten. Niet alleen op die dag, maar alle andere marktdagen die volgen. De kopers met schijnbaar diepe zakken beginnen zich te richten op andere koopwaar dan wortelen en paprika's. Vrij snel schieten de prijzen van jonge kaas, fritesaardappelen en aardbeien, zolang ze maar uit eigen land komen en niet zijn ingevoerd, ook door het dak.

Telers wijzigen hun plannen. In plaats van suikerbieten te telen, richten ze zich op aardappelteelt, meer specifiek fritesaardappelen. Dát levert geld op, weten ze inmiddels. Kaasfabrieken leveren de ene na de andere lading jonge kaas af. Belegen, extra belegen en oude kaas wordt niet meer gemaakt. De koper met de diepe zakken laat die soorten liggen, het is jonge kaas die hij overal opkoopt.

Markt is de markt niet meer
De aardappeloogst wordt dat jaar enorm. Niet alleen doordat er meer aardappeltelers zijn, maar ook door een uitzonderlijk goed teeltjaar met hoge veldopbrengsten. Ondanks de recordoogst zakt de prijs niet, iets wat normaliter wel gebeurt nu het aanbod de vraag overtreft. Ondanks dat het aanbod veel groter is dan de vraag, blijft de prijs van fritesaardappelen stijgen. De markt is de markt niet meer. De prijzen van sommige producten zijn surrealistisch, waardoor in het hele land en daarbuiten iedere boer wortelen, paprika's, fritesaardappelen en aardbeien aan het telen is, de rest is niet interessant.

We lopen van de markt weg, even iets anders. Het bestuur van de Europese Centrale Bank (ECB) vergaderde vorige week. De bank besloot bovenop ruim €1.000 miljard die het tot eind dit jaar wilde spenderen aan het opkopen van staats- en bedrijfsobligaties, wat neerkomt op ruim 50.000 euro per seconde, nog eens minstens €600 miljard euro uit te geven en daarmee tot minstens eind juni 2021 door te gaan.

Zonder limiet hamsteren
Dat alles om de economie te steunen. "Binnen ons mandaat", hoor ik Christine Lagarde, de president van de bank, lacherig vertellen. Dat mandaat schrijft voor dat de ECB moet 'handelen in overeenstemming met het beginsel van een open markteconomie met vrije mededinging, waarbij een doelmatige allocatie van middelen wordt bevorderd'. Bepaalde obligaties zonder de facto zonder limiet hamsteren, is blijkbaar niet in strijd met vrije marktwerking.

Elke overeenkomst tussen de ECB en de opkoper van wortelen, paprika's, jonge kaas, fritesaardappelen en aardbeien en tussen die producten en bepaalde schuldbewijzen uit de eurozone zijn geheel niet toevallig en opzettelijk.

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.