Column Edin Mujagic

Rentebeleid ECB blijft haaks op koers VS staan

5 Augustus 2014 - Edin Mujagic

Door het aanhoudende economische herstel van de Amerikaanse economie neemt de roep op renteverhogingen in de VS toe. Een koerswijziging van de Amerikaanse centrale bank, de Fed, kan de koers van de euro sterk gaan beïnvloeden. Monetair econoom Edin Mujagic verwacht echter dat de ruimte voor stijgingen en dalingen van de eurokoers beperkt is, omdat de koers van de Europese Centrale Bank haaks op de koers van de Fed blijft staan.

De Amerikaanse economie herstelt. Onlangs bleken Amerikaanse bedrijven ruim 200.000 nieuwe banen gecreëerd te hebben in juli. Het was de zesde opeenvolgende maand waarin het aantal nieuwe banen hoger is dan 200.000. Dat betekent onder meer dat het werk van de Fed veel lastiger wordt. In een omgeving waarin de economie in een recessie verkeerde en de inflatie zeer laag en dalend was, was er eensgezindheid binnen het Fed-bestuur over het te voeren beleid. Vandaar dat het verlagen van de fed funds rente, de officiële rente van de Fed, naar circa 0 procent en het opkopen van staatsobligaties (quantitative easing) snel werd gedaan.

Het aanhoudende herstel van de economie heeft er inmiddels voor gezorgd dat de Fed het roer moest omgooien. Maar omdat veel leden van het Fed-bestuur er eigenlijk weinig voor voelden om het monetaire beleid minder ruim te maken, probeerde de Fed het tijdstip van renteverhogingen zo ver mogelijk voor zich uit te schuiven. Het afbouwen van het QE-beleid was onvermijdelijk; het was immers een zeer onconventionele maatregel die ingevoerd werd onder die specifieke omstandigheden waarin de Amerikaanse economie verkeerde.

In het plan om de renteverhogingen aan te kondigen, terwijl de Fed-bestuurders dat eigenlijk niet wilden, kreeg de werkloosheid een prominente plaats. Pas bij een werkloosheid van lager dan 6,5 procent, wilde de Fed gaan denken aan renteverhogingen. Toen de werkloosheid tot een soort graadmeter werd gepromoveerd, lag die bijna op acht procent. Daarna ging het echter zeer snel met de daling van de werkloosheid. Binnen de kortste keren duikelde die onder de eerder genoemde 6,5 procent.

Dat zorgt er nu voor dat er binnen de Fed steeds meer onenigheid ontstaat. Er zijn al enkele leden van het bestuur die zich duidelijk uitspreken voor het veel eerder verhogen van de rente dan de rest van het bestuur, met de voorzitter Janet Yellen voorop, wil. Die ‘dissidenten’ krijgen de laatste tijd wind in de zeilen, doordat ook de inflatie in de VS langzaam maar zeker oploopt. De stelling van dat kleine groepje komt erop neer dat naarmate de economische situatie, inclusief de werkloosheid, normaliseert, het monetair beleid veel eerder dan eerder verwacht moet gaan normaliseren.

Op basis daarvan is onder sommige beleggers de verwachting ontstaan dat de Fed wel eens (veel) eerder dan tot voor kort werd verwacht de rente gaat verhogen. Ik verwacht echter niet dat die dissidenten hun zin krijgen.

De belangrijkste reden voor die verwachting is dat de voorzitter van de Fed een groot voorstander is van het zo lang mogelijk zeer ruim houden van het monetaire beleid. Hoewel zij formeel slechts voorzitter is van een rentecomité bestaand uit twaalf leden, zijn de voorzitters door de lange geschiedenis van de Fed heen veel meer dan primus inter pares geweest. Het komt bijvoorbeeld zelden voor dat zij overstemd worden. Dat willen de overige leden ook vaak niet hebben, omdat de voorzitter door de financiële markten als ineffectief wordt gezien. Wat is hij/zij nog waard als zijn/haar eigen bestuur hem/haar niet steunt? Dit is zeker funest voor een nieuwe voorzitter, die nog jaren mee moet. In het verleden trad de Fed-voorzitter die overstemd werd vrij snel af.

Yellen krijgt wel wat tegenstand binnen het bestuur, maar zolang zij geen voorstander is, wordt de rente niet verhoogd. Zeker omdat zij alles behalve alleen staat. Nog steeds is een ruime meerderheid van het bestuur het hartstochtelijk eens met de voorzitter.

Dat wil echter niet zeggen dat de genoemde tegenstand geen factor van betekenis is. Alles behalve. Die vormt een duidelijke trendbreuk vergeleken met de afgelopen jaren toen er louter eensgezindheid was binnen de centrale bank. Dit betekent voor de financiële markten dat er voor het eerst in jaren sprake is van onenigheid in het Fed-bestuur. En onenigheid betekent per definitie onzekerheid. Hoewel het zoals aangegeven in mijn ogen uitgesloten is dat het Fed-beleid door die tegenstand verandert, beginnen beleggers er toch rekening mee te houden dat dat kán gebeuren. De aandacht voor de belangrijke macro-economische cijfers neemt toe, waaronder cijfers over de economische groei, inflatie en werkloosheid. In de ogen van beleggers maakt afhankelijkheid van die cijfers de kans op onverwachte besluiten van de Fed groter of kleiner.

Dit kan vooral de koers van EUR/USD de komende tijd beïnvloeden. Zeker op de korte termijn zijn de verschillen in het monetair beleid tussen de Fed en de Europese Centrale Bank (ECB) cruciaal voor die wisselkoers. De ECB voert een zeer ruim beleid en probeert dat beleid verder te verruimen. Daar tegenover staat de Fed die bezig is met het verkrappen van zijn beleid door het eerder genoemde QE-beleid af te bouwen (iets wat naar verwachting eind dit jaar afgerond is). En hoewel de renteverhogingen nog ver in de toekomst liggen, is het niet de vraag óf de Fed de rente gaat verhogen maar wannéér de bank dat gaat doen. De ECB daarentegen kan de officiële rente nog verder verlagen, mocht de bank dat willen.

De ontwikkelingen en de vooruitzichten op het gebied van het monetaire beleid wijzen er sterk op dat er sprake kan zijn van neerwaartse druk op EUR/USD. De ruimte voor een forse daling van EUR/USD op de korte termijn, is echter beperkt. Hoewel het waar is dat de Amerikaanse economie groeit en de inflatie gestaag oploopt, is de situatie nog fragiel. Dat geldt zeker voor de inflatie. Een veel sterkere dollar kan, via goedkopere importen voor de Amerikanen, de inflatie in de VS omlaag duwen en weer voor deflatiegevaar gaan zorgen. Dat is iets wat de Fed koste wat kost wil voorkomen. Mocht EUR/USD sterk dalen, dan komt de Fed zeker in actie.

De ruimte voor een aanzienlijke stijging van EUR/USD is óók beperkt omdat de ECB geen duurdere euro wil. Net als in de VS kan een sterkere euro de toch al gevaarlijk lage inflatie in de eurozone, verder omlaag drukken. De bijzonder kwetsbare economie in de eurozone heeft het broze herstel voor een belangrijk deel te danken aan de export. Een dure euro raakt die sector juist. Dreigt de EUR/USD fors te stijgen, dan komt de ECB in actie. In mijn ogen ziet het er dan ook sterk naar uit dat EUR/USD de komende maanden in een range tussen circa 1,34 en 1,38 gaat schommelen.

Edin Mujagic
Monetair econoom en DCA analist rentemarkt

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

Podcast Valuta met Joost Derks

Zicht op lagere rentes brengt markten in extase

Nieuws Financieel

Voedselinflatie neemt af in Nederland en eurozone

Podcast Valuta met Joost Derks

Europese rente gaat eerder dalen dan verwacht

Nieuws Economie

Inflatie zonder energie neemt af

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden