Shutterstock

Opinie Geesje Rotgers

Overheid weegt grootste stikstofbron niet mee

12 Juni 2021 - Geesje Rotgers - 21 reacties

Natuur krijgt stikstof aangevoerd vanuit de lucht (afkomstig vanuit landbouw, industrie, logistiek). De omvang van deze bron wordt tot op de gram becijferd, elk jaar opnieuw. Maar natuur krijgt óók stikstof aangevoerd vanuit de eigen bodemvoorraad. Dit is nog wel de grootste stikstofbron, die niet wordt gekwantificeerd en meegewogen in het stikstofbeleid

Verstoring van de natuurbodem, zoals wateronttrekking en ontbossing, jaagt de vrijgave van stikstof uit de bodemvoorraad aan. De omvang van deze substantiële stikstofbron wordt niet in beeld gebracht, maar juist buiten beeld gehouden. Dit is merkwaardig, aangezien deze stikstof net zo goed van invloed is op stikstofgevoelige natuur.

Farmers Defence Force wist in april een grote hoeveelheid metingen in Drentse natuurgebieden in de openbaarheid te krijgen, via een WOB-procedure. Uit deze metingen blijkt dat niet stikstofdepositie, maar de aanvoer van stikstof uit de eigen bodemvoorraad de grootste stikstofbron is.

Natuur stapelt zelf veel stikstof
Waar komt stikstof die natuur vermest en verzuurt vandaan? De natuur stapelt zelf heel veel stikstof. De totale stikstofdepositie in de afgelopen 100 jaar bedraagt 2.400 kilo per hectare. Uit metingen in 286 natuurbodems in de Provincie Drenthe blijkt dat er alleen al in de bovenste 10 cm van de grond duizenden kilo's stikstof liggen opgeslagen: 3.000 kilo per hectare  (droog bos, droge heide), 4.000 kilo/ha (vochtig bos, vochtige heide) tot 10.000 kilo/ha (hoogveen, moeras). In de laag eronder zit nog veel meer stikstof, volgens literatuur. Veel meer dus dan er in 100 jaar is neergeslagen.

Uit literatuur van de vorige generatie stikstofonderzoekers blijkt dat natuur heel veel stikstof (N2) uit de lucht bindt. In stikstofarme grond kan het gaan om wel 60 tot 80 kilo per hectare per jaar. Dit doen bodemorganismen. Zolang deze stikstof wordt opgeslagen, is er niks aan de hand. Dat wordt anders als die vrijkomt. Dat gebeurt bij bodemverstoringen, meestal het gevolg van beleidskeuzes van overheid en/of natuurbeheerder.

Wanneer komt de stikstof vrij uit de bodemvoorraad?
De bodemvoorraad stikstof ligt in principe veilig opgeslagen, vastgelegd in organische stof. En is bijna niet beschikbaar voor planten en kan dus geen kwaad voor stikstofgevoelige natuur. Door verstoringen van de bodem (in het verleden en heden), komt die stikstof vrij. De organische stof wordt dan versneld afgebroken. Het gaat in de provincie Drenthe jaarlijks om hoeveelheden stikstof van naar schatting 30 tot 250 kilo per hectare, die vrijkomen uit de bodemvoorraad.

Dit is (veel) meer stikstof dan wordt aangevoerd vanuit de emissies van landbouw, industrie en logistiek (tezamen jaarlijks 22,5 kilo per hectare). Activiteiten die de stikstofvrijgave langjarig of misschien wel permanent aanjagen zijn onder meer het wijzigen van de waterhuishouding,  waterwinning of wateronttrekking, kappen van bos of het omvormen van natuur.

Stikstofbron buiten beeld
De overheid houdt dus deze grootste stikstofbron buiten beeld. De grootste stikstofbron wordt niet gekwantificeerd en niet meegewogen in het stikstofbeleid, terwijl de omvang van deze bron relatief gemakkelijk is te meten en te monitoren. Het doel van het natuurbeleid is een goede staat van instandhouding. Als naar de invloed van stikstof wordt gekeken, moeten alle stikstofbronnen worden meegeteld die van invloed zijn. Het is niet terecht een substantiële stikstofbron buiten beeld te houden.

Het miljarden kostende maatregelenpakket om de deposities vanuit landbouw, industrie en logistiek terug te dringen, kan nooit tot een meetbaar resultaat leiden als winsten worden tenietgedaan door grotere verliezen. De stikstofwinst van de 100-kilometermaatregel voor het verkeer bedraagt jaarlijks circa 0,3 kilo per hectare. Deze winst wordt tenietgedaan door verlies van stikstof uit de bodemvoorraad van jaarlijks 30 tot 250 kilo per hectare.

Afbraak bodemvoorraad
Beleidsondersteunende instituten, NGO's en natuurorganisaties hebben buitengewoon veel haast met maatregelen die 0,3 tot 5 kilo stikstofwinst opleveren en schreeuwen hierover moord en brand. Maar zij houden zich stil over de veel grotere stikstofbron: de afbraak van de bodemvoorraad. Het verschil in aandacht correleert met het beschikbare budget. 

De transparantie op het stikstofdossier is ver te zoeken. Mijn ervaring is dat veel gegevens achter worden gehouden. Ook Provincie Drenthe had de metingen in 286 natuurbodems, die de aanvoer van stikstof uit de bodem zelf in beeld brachten, niet openbaar gemaakt. Er moest een WOB-procedure aan te pas komen om de data beschikbaar te krijgen.

Geesje Rotgers

Onderzoeksjournalist in de agrarische sector
Reacties
21 reacties
Abonnee
Jankievit 12 Juni 2021
Dit is een reactie op het Boerenbusiness artikel:
[url=https://www.boerenbusiness.nl/column/10892724/overheid-weegt-grootste-stikstofbron-niet-mee]Overheid weegt grootste stikstofbron niet mee[/url]
Als de pruimen bomen in droge en warme jaren 2018 tm 2020 5weken eerder bloeien kunt u toch de klimaat verandering niet ontkennen oplossing zo weinig mogelijk stikstofuitstoot realiseren . En de MOB en Greenpeace monddood maken laat slimme boeren-boeren en de verdienmodellen voor telers netto 25%hoger en de consument opvoeden dat voedselprijzen voor 20% van bnp bedraagt en alle keurmerken zoals gobal gab en planet proof afschaffen .geeft kostprijsverlaging
Abonnee
jan4072 12 Juni 2021
@Jankievit, 3 dingen: 1) In de jaren 80 was het de zure regen die alle bomen dood maakte. Totaal niks uitgekomen van die onzin. De bomen groeien zo welig dat die nu de heidevelden overwoekeren en doet SBB niks anders dan kappen, kappen en nog eens kappen.
Abonnee
jan4072 12 Juni 2021
@Jankievit, 3 dingen: 2). In reactie op je vroege voorjaar. Het voorjaar 2021 was zo koud dat we nu in juni de meikevers pas zien vliegen. Toeval? Het verschil grote met voorgaande jaren dat er weinig wordt gevlogen en de vliegtuigen geen rookgordijn (en dus (broei)kaseffect) hoog in de atmosfeer veroorzaken. Heeft niks met landbouw te maken.
Abonnee
jan4072 12 Juni 2021
@Jankievit, 3 dingen: 3) Er staat nergens geschreven dat de wereld niet verandert. Dat is altijd al zo geweest en nu ook en zal ook wel zo blijven. Het gaat erom dat meestal de landbouw wordt aangewezen als de boosdoener terwijl er andere spelers zijn die veel meer invloed hebben; meten met 2 maten.
Abonnee
frog 12 Juni 2021
drie woorden zeggen genoeg, te veel mensen.
Abonnee
frog 12 Juni 2021
En als die postcodeloterijkwallen nu eens overal met hun poten vanaf zouden blijven dan stond de natuur er en stuk beter voor.
Sanders 12 Juni 2021
Het doet mij zo een vreselijk verdriet als ik al deze onzin verkondigt zie worden over gassen die in de grond opgeslagen zouden zijn en door het bewerken van de grond zouden vrijkomen. Welke natuurbiologen zouden dat verkondigen? Een die zichzelf respecteerd misschien alleen als hij daar heel veel geld voor geboden krijgt. En een biochemicus die weet waarover hij praat lacht zich een breuk bij het lezen van, "onderzoeken" zoals van Geesje Rotgers die zo overduidelijk een verslag doet van een onderwerp waavan ze totaal geen kaas gegeten heeft.

Van de meeste gassen in de atmosfeer kun je rustig stellen dat de mens daar door uitstoot weinig tot geen invloed heeft als je naar gemiddelde waarden kijkt, gelukkig is het op aarde nooit windstil dus die atmosfeer wordt aardig gemend.

Waar de mens wel grote invloed op heeft is de long van de aarde die zorgt voor de omzetting van overwegend CO2 in zuursof en koolstof
De heldere lichten die nu CO2 in de bodem willen opslaan moeten eens gaan bestuderen hoe de bomen dat doen en zelfs in een nog veel beter proces, de bomen stoppen steenkool in de aarde en daar komt zuurstof bij vrij. Maar we kappen die slimme bomen liever met vele hectaren tegelijk. Stop daar al die mijarden die gereserveerd worden voor de opslag van CO2 beter in, het heraanplanten van bos in grore diversiteit.
Een tweede grote bron van CO2 omzetting zijn het plancton en het zeewier dat nu op grote schaal uitsterft door de plastic soep ook daar zijn miljarden nodig om het op te ruimen maar meer nog om het te voorkomen.

En dan de zielige waanzin dat de mens ook maar de geringste invloed zou kunnen hebben op het klimaat. Hebben we al een idee hoe we de aarde wat verder van de zon kunnen zetten zodat het minder warm wordt? of is er al een idee hoe we de thermostaat van de zon kunnen bedienen? En dan de opwarming van de aarde, een lachertje, in de 70ger jaren van de vorige eeuw werd en nog een aankomende mini ijstijd aangekondigd die ijstijd heeft precies 1 koude winter geduurd, daarna begon de opwarming, en hoe grappig, sinds we de gemiddelde aard temperatuur zijn gaan bijhouden met sateliet metingen blijkt dan de temperatuur de laatste decennia noch omhoog noch omlaag is gegaan.

Ik durf te stellen dat de Media als dan niet gefinanceerd door sturende machten, overheid en/of industrie continu bezig is on gewone mensen op het verkeerde been te zetten.

Facebook wekt daat ook als dan niet gewild aan mee door het toepassen van censuur, het verwijderen van wetenschappelijke berichten die het beleid van overheid en industrie in de weg zitten. Er gaan grootschalig financiële belangen mee gepaard.

Abonnee
Vrij grof 12 Juni 2021
Onderzoekers, rapporten, studies, milieulobby, linkse partijen, media,
Linkse krant, jeugdjournaal, schoolboekjes, SBB, natuurmonumenten, f..ing postcodeloterij Zembla bla bla en ga zo maar door.
We worden gehersenspoeld door deze allemaal en vele gaan er in mee en zie maar eens weerstand te bieden tegen zulke georganiseerde groeperingen .
Abonnee
drent 12 Juni 2021
toch zit er wel een kern van waarheid in, heb zelf ook wel eens percelen in gebruik waar veen in zit, daar moet je toch oppassen met de stikstof gift want er komt toch veel stikstof vrij uit het veen.
Abonnee
Dirk 12 Juni 2021
juist Drent, die ervaring heb ik ook
info 12 Juni 2021
Het is erg opmerkelijk dat er veel verwanten zijn met de rapportage die te vinden is in het het STAF onderzoek op Google is te vinden. En dat we als landbouw zwaar worden benadeelt en de natuur alle aandacht krijgt, volgens mij hebben we nu veel minder luchtvervuiling als voor de corona daar de landbouw, voedselvoorziening, niet is veranderd niet minder transporten, rooiactiviteiten, bemesten en oogsten . Dus de vervuiler is de burger met zijn heilige koe en de luchtvaart die met miljoenen liters kerosine de atmosfeer bevuilen.
Tevens wordt er door sommige gesuggereerd dat er door de natuur alleen maar CO2 wordt vastgelegd , het wordt steeds vermeden dat de landbouw vele malen meer CO2 vastlegt bv. bieten en mais leggen gem. 44000 kg/ha vast terwijl de natuur gem. niet meer dan 6000kg/ha vastlegt, hoe kun je dan nog meer grond uit de landbouw gaan halen, nee we halen de soja wel uit een ander werelddeel en maken er een hamburger van, weten we wel wat dat kost aan CO2 .
Er is ook geen land op de wereld die zo gek doet over de stikstof en CO2 , als het zo doorgaat helpen we een hele goed draaiende economie naar de knoppen om een stelletje idealisten die heel Nederland opruien volgens mij gaat dat veel te ver en we moeten dit een halt toeroepen.
idee 12 Juni 2021
Door bliksemstralen komt ongeveer 60 kg N vrij uit de lucht per jaar per ha. Waar vind ik dat terug in de berekeningen .Zal peter Omzicht maar even bellen als hij beter is,
gerard 13 Juni 2021
het is niet een teveel aan mensen dat de oorzaak is .maar een teveel consumeren van van alles van reizen tot mobile telefoon van auto rijden tot de computer
hoelang meet men de temperatuur nu 200 jaar daarvoor kan men alleen maar raden hoe warm het was
ze kunnen alleen het co2 gehalte meten en zo de temperatuur raden
Abonnee
Frog 13 Juni 2021
gerard schreef:
het is niet een teveel aan mensen dat de oorzaak is .maar een teveel consumeren van van alles van reizen tot mobile telefoon van auto rijden tot de computer
hoelang meet men de temperatuur nu 200 jaar daarvoor kan men alleen maar raden hoe warm het was
ze kunnen alleen het co2 gehalte meten en zo de temperatuur raden
dus eigenlijk wen teveel rijke mensen.
Herman 14 Juni 2021
info schreef:
Het is erg opmerkelijk dat er veel verwanten zijn met de rapportage die te vinden is in het het STAF onderzoek op Google is te vinden. En dat we als landbouw zwaar worden benadeelt en de natuur alle aandacht krijgt, volgens mij hebben we nu veel minder luchtvervuiling als voor de corona daar de landbouw, voedselvoorziening, niet is veranderd niet minder transporten, rooiactiviteiten, bemesten en oogsten . Dus de vervuiler is de burger met zijn heilige koe en de luchtvaart die met miljoenen liters kerosine de atmosfeer bevuilen.
Tevens wordt er door sommige gesuggereerd dat er door de natuur alleen maar CO2 wordt vastgelegd , het wordt steeds vermeden dat de landbouw vele malen meer CO2 vastlegt bv. bieten en mais leggen gem. 44000 kg/ha vast terwijl de natuur gem. niet meer dan 6000kg/ha vastlegt, hoe kun je dan nog meer grond uit de landbouw gaan halen, nee we halen de soja wel uit een ander werelddeel en maken er een hamburger van, weten we wel wat dat kost aan CO2 .
Er is ook geen land op de wereld die zo gek doet over de stikstof en CO2 , als het zo doorgaat helpen we een hele goed draaiende economie naar de knoppen om een stelletje idealisten die heel Nederland opruien volgens mij gaat dat veel te ver en we moeten dit een halt toeroepen.
Om te voorkomen dat je voor een lege zaal oreert zouden op dit forum wel eens LIKES ingevoerd kunnen worden, dan weet je ook of je aanhang hebt.
ruud hendriks 14 Juni 2021
De kernvraag is: komt er stikstof vrij uit vertering van de natuurbodem. Bij laaggelegen natuurbodems (veen en beekdalen): ja. Mineralen in het zandgebied spoelen van hoog naar laag, eindigen in de beekdalen. Daar stonden vroeger schrale graslanden. De bodem is dan op zich wel rijk, maar de vertering traag waardoor er maar beperkt groei mogelijk is. De planten die daar van groeien hopen op als veen of organische stof in beekdalgrond. Door waterpeilverlaging versnelt dat. Let wel: die verlaging is op wens van de landbouw. Dus de natuur verrijkt van binnenuit, maar wel door handelen van mensen van buitenaf, niet door de natuur zelf. Hoge zandgronden zijn van nature arm, grondwaterpeil verlagen heeft daar weinig effect, die zit zowieso ver weg. Extra afbraak is daar geen item, al helemaal niet omdat die gronden door de zure regen in voorgaande decennia zijn verzuurd (ammoniak uit veehouderij en zwavelzuur uit fossiele verbranding). Niet bevorderlijk voor de bodemorganismen die de afbraak moeten doen.
Er zit dus wel wat in het verhaal dat er ook uit natuurgrond zelf stikstof kan komen, met name de natte. Maar ik zou dat niet te hard gaan roepen omdat een belangrijke oorzaak van dat vrij komen is gelegen in de landbouw. Met een beetje pech gaat het artikel van Geesje Rotgers de gevolgen van ammoniakemissie relativeren in het natte gebied (niet in het droge), maar vergroot het een ander probleem juist verder uit.
Abonnee
drent 14 Juni 2021
ruud hendriks schreef:
De kernvraag is: komt er stikstof vrij uit vertering van de natuurbodem. Bij laaggelegen natuurbodems (veen en beekdalen): ja. Mineralen in het zandgebied spoelen van hoog naar laag, eindigen in de beekdalen. Daar stonden vroeger schrale graslanden. De bodem is dan op zich wel rijk, maar de vertering traag waardoor er maar beperkt groei mogelijk is. De planten die daar van groeien hopen op als veen of organische stof in beekdalgrond. Door waterpeilverlaging versnelt dat. Let wel: die verlaging is op wens van de landbouw. Dus de natuur verrijkt van binnenuit, maar wel door handelen van mensen van buitenaf, niet door de natuur zelf. Hoge zandgronden zijn van nature arm, grondwaterpeil verlagen heeft daar weinig effect, die zit zowieso ver weg. Extra afbraak is daar geen item, al helemaal niet omdat die gronden door de zure regen in voorgaande decennia zijn verzuurd (ammoniak uit veehouderij en zwavelzuur uit fossiele verbranding). Niet bevorderlijk voor de bodemorganismen die de afbraak moeten doen.
Er zit dus wel wat in het verhaal dat er ook uit natuurgrond zelf stikstof kan komen, met name de natte. Maar ik zou dat niet te hard gaan roepen omdat een belangrijke oorzaak van dat vrij komen is gelegen in de landbouw. Met een beetje pech gaat het artikel van Geesje Rotgers de gevolgen van ammoniakemissie relativeren in het natte gebied (niet in het droge), maar vergroot het een ander probleem juist verder uit.
wat een kolder, moet je hier in het dorp eens gaan vertellen daar hebben sommige al 3 x nieuw vloeren in hun huis moeten leggen door verhogen van de grondwaterstand dus om het alleen op het bord van de boer te leggen gaat mij te ver. We hebben hier ook hoge esgronden maar bijna geen veehouderij dus waar moet die verzuring dan vandaan komen? Je verhaal klopt van geen kant.
info 14 Juni 2021
Ruud je bent nooit naar een landbouwschool geweest of je hebt niet opgelet daardoor was bodemkunde en natuurkunde je slechtste vak en is niet beter geworden, jammer dat je een zo dom stuk schrijft
Student 15 Juni 2021
Nog een paar jaar en dan is iedere vorm van bodembewerking gekoppeld aan een uitstoot toeslag…

Tijd dat de landbouwbelangen eens opkomen voor het compenseren van stikstof vastleggen door gewassen want straks kan er geen werktuig meer de grond in…
Abonnee
drent 15 Juni 2021
als ik het hier zo bekijk blijft mijn voorkeur ploegen, rotzooi van onderzaai en groenbemesters mooi onderin. Zie veel percelen die oppervlakkig bewerkt zijn en nu zwaar gespoten moeten worden tegen onkruid.
Baardige Miel 19 Juni 2021
Goed artikel en verhelderend.
Zal niet baten voor wat het beleid wil bereiken...
Van alle CO2 uitstaat wereldwijd staat de " mensheid ", MET industrie, landbouw, consumptie, verkeer te land, water en lucht, oorlogen, ontspanning via casinos, sport, ijskannonen en Trekkertrek, de vele Evergivens die via Suez kanaal Europa binnen stomen. Noem maar op.....dit alles samen is slechts 4 ( lees het goed, vier procent) procent van de totale planeet uitstoot!!!!!!!!!!!!
De Rockefeller Foundation, baas Van Vanguard en Blockrock, grootste wereld cnglomeraten in het 30000 dubbel, willen, eisen, bekomen onder druk, dat die 4% met 20% moet dalen tegen 2050!
4% - 20% = zou 3.2 % worden

Woehaha !
Alle landmassa met vulkanen, natuur, geisers enz 44%
Alle wereld zee: 3/4 aarde is zee staat 54 %, plankton, onderzee vulkanen( zelfs onder Antartica).
100% zal dan, mogelijks dalen naar 99.2 %
Daarvoor wil het WEF, Bilderberg groep, Stientje Lagarde via Europa en al die andere zelf voldane kwieten, duizenden miljarden fiat geld injecteren in de ekonomie. Die rekening zal meten voldaan worden door U en ik. Wie wordt beter van die zwendel? De top 0.001% van de wereld bevolking.
Wind molens en zonne panelen helpen de wereld nog sneller naar de knoppen dan mening mens denkt.
Ooit zei Einstein: 2 zaken zijn oneindig, het universum en de menselijke domheid , maar van het universum ben ik het niet helemaal zeker.

U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden